Africa
Africa isch in dr Antike dr latiinischi Naame für e Kontinänt Afrika (usser Egüpte und Aithiopia) gsi, bsondrigs aber für die römischi Browinz Africa.
| Römischi Browinz Africa | |
|---|---|
| |
| D Browinz Africa im Römische Riich | |
| iigrichdet: | 146 v. d. Z. |
| het bestande bis: | Riichsreform vom Diokletian |
| Noochfolger: | Africa proconsularis, d Byzacena, d Tripolitiana, |
| Verwaltigszentrum: | Utica, vo 27 v. d. Z. aa Karthago |
Die isch noch de Punische Chrieg im Joor 146 vor dr Zitwändi iigrichdet worde. Si het s hütige Tunesie und Däil vo Libie umfasst. D Gränze zwüsche dr römische Browinz und em numidische Köönigriich si d Fossa regia gsi, e Demarkazioonslinie wo dr Scipio dr Jüngeri zooge het. Wil d Römer Karthago völlig zerstöört gha häi, isch Utica d Hauptstadt vo dr nöije Browinz worde. 105 vor dr Zitwändi si noch em Siig vom Gaius Marius über e Jugurtha westligi Däil vo Numidie zum römische Gebiet gschlaage worde, und noch em Siig vom Caesar bi Thapsus 46 vor dr Zitwändi het dr Caesar us em Gebiet vom numidische Köönig Jubas I., eme Aahänger vom besigte Pompeius, d Browinz Africa nova („nöis Afrika“) gmacht. Zu dere häi groossi Däil vo Numidie (im hütige Algerie) und Tripolitania (im hütige Libie ghöört). Dr Browinz Africa, wo s scho gee het, het mä vo denn aa Africa vetus („alts Afrika“) oder au Africa propria („äigentligs Afrika“) gsäit.
27 vor dr Zitwändi het dr Augustus us de Browinze Africa vetus und Africa nova d Browinz Africa proconsularis gmacht. Iiri Hauptstadt isch Karthago gsi. D Statthalterschaft vo Africa het näben dere vo Asia im Statthalter am mäiste Brestiisch brocht, au wil proconsul vo Africa langi Zit als äinzige senatorische Statthalter en äigeständigs Kommando über e römischi Legioon gha het, was sust nume die kaiserlige Legate gha häi.
Under em Diokletian isch die alti Browinz am Aafang vo dr Spootantike in drei Däil däilt worde: in d Africa proconsularis, d Byzacena und d Tripolitiana. Derzue si no Numidia, Mauretania Sitifensis und Mauretania Caesariensis choo, wo westlig von ene glääge si. Die säggs Browinze häi s spootrömische Nordafrika bildet.
D Browinz het allgemäin as äini vo de riichste im Römische Riich gulte und as Chornkammere vom Westriich. Karthago isch sogar die zwäitgrössti Stadt im Weste gsi grad noch Rom, und die ganzi Browinz isch stark urbanisiert gsi. Iiri höggsti Blüetezit isch ins 2. und früeje 3. Joorhundert gfalle; e nöiji Blüete het um 300 aagfange und isch bis ins 5. Joorhundert gange. Die römische Kaiser us em Huus vo de Severer häi ursprünglig us Leptis Magna gstammt, ere Stadt in dr Browinz Africa. Au meereri bedütende christliche Persönligkäite wie dr Lactantius und dr Marius Victorinus häi us dr Browinz gstammt bzw. häi e Zitlng dört gläbt (Augustinus von Hippo), und dr spootantiki Dichder Corippus. Es isch umstritte wie lang sich die punischi bzw. karthagischi Sprooch as Umgangssprooch näben em Latiinische het chönne halte.
In dr Browinz si früe Christe bezügt (dr ersti Bewiis für d Existänz vo afrikanische Christe stammt us e spoote 2. Joorhundert) - do hai Chilleleerer wie dr Tertullian, dr Cyprian und spööter dr Augustinus als ersti e christligi Theologii uf Latiinisch entwigglet -, und d Gmäinde vo Karthago si lang dr groossi Konkurränt vom römische Bischof um dr Füerigsaaspruch im Weste gsi. D Christe vo Africa si zum groosse Däil katholisch bliibe noch de Usenandersetzige im 4. und 5. Joorhundert mit de Donatiste, wo e bedütendi Minderhäit gsi si, und drotz de arianische Wandale, wo Africa in de 30er Joor vom 5. Joorhundert eroberet häi. D Invasore häi do en äignigs Riich gründet und d Seeherrschaft im westlige Middelmeerruum an sich grisse. Dr Verlust vo Nordafrika het e nit unwichdigi Rolle für e Undergang vo Westrom gschbiilt. Im 6. Joorhundert isch Africa vom oströmische General Belisar im Ufdraag vom Kaiser Justinian I. eroberet worde (533/34). D Aasicht vo dr eltere Forschig, das sig dr entschäidendi Schlag für die spootantiki Ökonomii vo Afrika gsii, isch hüte revidiert worde: S Gebiet het vilmee non emol e Blüetezit erläbt und as Exarchat vo Karthago vo 590 aa sogar e gwüssi Sälbstständigkäit.
S Gebiet isch gege s Ändi vom 7. Joorhundert an die islamische Araber gfalle, won em Ifriqiya gsäit häi. 698 häi si Karthago iignoo. Mit däm isch d Gschicht vo dr römische Browinz Africa ändgültig z Änd gange; und au die römisch-christligi Kultuur isch doo bald verschwunde. Anders as d Ostchillene (Kopte, Syrer, Armenier, Grieche), wo wäärend Joohunderte under dr islamische Herrschaft witer existiert häi, isch s nordafrikanische Christedum rästlos verschwunde.
Liddratuur ändere
- Tilmann Bechert: Die Provinzen des Römischen Reiches. Einführung und Überblick. von Zabern, Mainz 1999, ISBN 3-8053-2399-9, S. 83-88
- Y. Le Bohec: Histoire de l’afrique Romaine. 146 avant J.-C. – 439 après J.-C. Paris 2006.
- Werner Huß: Afrika 3. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 1, Metzler, Stuttgart 1996, ISBN 3-476-01471-1, Sp. 217–220.
- L. Manton: Roman North Africa. London 1988.
- A. Merrills (Hrsg.): Vandals, Romans and Berbers. New Perspectives on Late Antique North Africa. London 2004.
- Johannes Schmidt: Africa. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band I,1, Stuttgart 1893, Sp. 713–715.
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Africa“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |
Koordinate: 31° 48′ N, 12° 44′ O