Alpel
Alpel (amtlich Alpthal) isch e Gmeind im Bezirk Schwyz vom Kanton Schwyz.
| Alpel | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Schwyz (SZ) |
| Bezirk: | Schwyz |
| BFS-Nr.: | 1361 |
| Poschtleitzahl: | 8849 |
| UN/LOCODE: | CH ATH (Arth) |
| Koordinate: | 697008 / 214070 |
| Höchi: | 996 m ü. M. |
| Flächi: | 22,90 km² |
| Iiwohner: | 618 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.alpthal.ch |
 s Dorf Alpel | |
| Charte | |
 | |
Geografii ändere
Im Daal, wo der Fluss Alp dureflüsst, lige d Dörfer Alpel, Brunni und Eige. Undedra im Daal, also uf dr Nordsyte, lit d Gmeind Äisidle. Im Süüde goot d Gmeind bis unden a d Flüe vo de bäide Mythe und im Süüdoschte bis zum Brünnelistock i dr Nööchi vo dr Ibärgeregg. Dr Furgelestock isch dr höchscht Bärg vo dr Gmeind; er het d Hööchi vo 1655 Meter über Meer und isch e schööne Uussichtspunkt. Vo Brunni uus gaat a Luftsäilbaan uf d Holzegg.
A de Bärghäng beidsyts vom Daal hets vil Wälder.
Gschicht ändere
Ane 1018 het dr Kaiser Heinrich II. s Daal vo dr Alp em Chlooschter Äisidle gschänkt.
Iiwoner ändere
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwoner | 390 | 379 | 388 | 404 | 421 | 406 | 348 | 333 |
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwoner | 329 | 333 | 312 | 307 | 325 | 312 | 365 | 445 |
De Uusländeraateil isch 2010 bi 6,4 % gläge.[3]
Religion ändere
86,5 % vu de Iiwoner sind im Jaar 2000 römisch-katholisch gsii, 7,6 % evangelisch-reformiert.[3] Alpel het sit ane 1805 en eigeti röömisch-katoleschi Pfarrei. D Dorfchile isch dr häilige Appollonia als Schutzpatronin gwejt. Si isch im 19. Joorhundert im neugootische Styl bout und ane 1885 ygweit worde.[4]
Wirtschaft ändere
Zu dr Landwirtschaft und dr Holzwirtschaft mid de vier Schrynereie ane gits im Alpel Aagebot vom Turismus, im Sumer zum go wandere und im Winter zum Schiifaare.[5][6][7]
Sprooch ändere
Bi de Volchszellig 2000 hend vu de 445 Iiwoner 97,8 % Tüütsch als Hauptspraach aaggää u 2,2 % anderi Spraache.[3] De Tieläkt vu Alppel ghöört zum Höuchschtalemannisch.
- Wenkerboge vo Alpel
Veräin ändere
Im Alpel gits es baar Gsellschafte:
- dr Buure- und Vehzuchtveräin Alpel
- d Fraue- und Müetteregmäinschaft
- dr Chilechoor
- dr Schii- und Sportklub Alpel
- dr Trychlerveräin Alpel
- d Theatergsellschaft Alpel
- s Fraueturne
Dr Trychlerveräin Alpel isch ane 1992 ggründet worde.
D Theatergsellschaft Alpel, wo 1952 ggründet worden isch und als Veräin em Regionaalverband Zäntralschwiizer Volchstheater RZV aagschloossen isch, spiilt i dr Seson 2017–2018 s Mundartstück «Da chasch Gift druf näh» vo dr Janine Berger.[8]
Weblink ändere
Commons: Alpel – Sammlig vo Multimediadateie- Website vo dr Gmeind Alpel
- Andreas Meyerhans: Alpthal. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Literatur ändere
- Daniel Bitterli: Holznutzung im Alpthal – der Vogelwald. In: Mitteilungen des historischen Vereins des Kantons Schwyz, 100, 2008, S. 184–187.
Fuessnoote ändere
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Mai 2012
- ↑ Markus Bamert: Kirche Alpthal. In: Mitteilungen des historischen Vereins des Kantons Schwyz, 100, 2008, S. 188–191.
- ↑ s Schiigebiet vo Alpel uf brunnialpthal.ch
- ↑ s Hotäll Brunni uf hotelbrunni.ch
- ↑ Wandere im Alpdaal uf brunnialpthal.ch
- ↑ Theatergsellschaft Alpel uf tg-alpthal.ch
