Landwirbeldier

Füürsalamander (Salamandra salamandra)

Systematik
Underabteilig: Bilateria
Überstamm: Neumüüler (Deuterostomia)
Stamm: Chordadier (Chordata)
Unterstamm: Wirbeldier (Vertebrata)
Überklass: Chiifermüüler (Gnathostomata)
Reije: Landwirbeldier
Wüsseschaftlige Name
Tetrapoda
Broili, 1913
Chlass

As Landwirbeldier (Tetrapoda) fasst mä in dr biologische Systematik die Wirbeldier zsämme, wo vier (gr. = tetra) Füess (gr. = podes) hai. Drzue ghöre also d Amphibie (Amphibia), d Reptilie (Reptilia), d Vögel (Aves) und d Suugdier (Mammalia) wo d Mensche drzue ghöre. Die vier Füess chönne im Lauf vo dr Evolution sekundär wiider verlore gange si, wie bi de Schlange (Serpentes), oder d Vorderbei hai sich zu Flosse (Walfisch) oder Flügel (Vögel, Flädermüüs, Flugsaurier) entwicklet. Hüt ghöre öbbe 26.700 Dierarte zu de Landwirbeldier. Si si die dominierendi Diergruppe in alle Ökosystem und hai mit de Vögel und Flädermüüs au d Luft eroberet. E baar Landwirbeldier si deilwiis (Robbe, Pinguin) oder vollständig (Walfisch, Seechüeh, e baar Seeschlange und Amphibie) wider zum Läbe im Wasser zrugg.

Systematik ändere

Üsseri Systematik ändere

Landwirbeldier ghöre phylogenetisch zu de Sarcopterygii, wo in dr traditionelle Systematik nume us Quasteflosser und Lungefisch bestöhn.

Zwar si d Landwirbeldier e monophyletischi Gruppe, aber wäge ihne wärde d Chnochefisch zun ere paraphyletische Gruppe, wil d Quasteflosser und d Lungefisch phylogenetisch nöcher mit de Landwirbeldier verwandt si als mit de übrige Chnochefisch. In dr Phylogenii wird dorum hüfig dr Usdruck Chnochechiifermüüler (Osteognathostomata) beuucht, wo d Chnochefisch und d Landwirbeldier iischliesst.

  • Wirbeldier (Vertebrata)
    • Chiifermüüler (Gnathostomata)
      • Chnochechiifermüüler (Osteognathostomata)
        • Muskelflosser (Sarcopterygii)
          • Coelacanthimorpha
            • Quasteflosser (Coelacanthiformes)
          • Dipnotetrapodomorpha
            • Lungefisch (Dipnoi)
            • Tetrapodomorpha
              • Eusthenopteron
              • Panderichthys
              • Tiktaalik
              • Landwirbeldier (Tetrapoda)

Inneri Systematik ändere

Mä underscheidet in Abgränzig zu de Fische traditionell vier Klasse. Die basale Tetrapoda, wo früehner as Amphibie agluegt worde si, wärde hüt meistens im Sinn vo dr Kladistik keinere vo de vier Klasse zuegordnet.

Kladogramm noch Benton 2007[1].

  • Landwirbeldier (Tetrapoda)
    • Ventastega
    • Metaxygnathus
    • Acanthostega
    • Ichthyostega
    • Tulerpeton
    • Chronegruppetetrapode, alli Karbon und spöter
      • † Colosteidae
      • Crassigyrinus
      • † Whatcheeriidae
      • † Baphetidae
      • † Temnospondyli / Batrachomorpha
      • unbenennts Monophylum
        • † Lepospondyli
        • Reptiliomorpha
          • † Anthracosauria
          • Batrachosauria

Litratur ändere

  • Robert L. Carroll: Paläontologie und Evolution der Wirbeltiere, Thieme, Stuttgart (1993), ISBN 3-13-774401-6
  • Volker Storch, Ulrich Welsch: Systematische Zoologie, Fischer, 1997, ISBN 3-437-25160-0

Weblingg ändere

Fuessnote ändere

  1. Michael J. Benton: Paläontologie der Wirbeltiere. 2007, ISBN 3-89937-072-4
  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Landwirbeltiere“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.