Pierre-Auguste Renoir

Dr Pierre-Auguste Renoir [pjɛːʁ ogyst ʁənwaːʁ] (* 25. Februar 1841 z Limoges; † 3. Dezämber 1919 z Cagnes, hüfig nume Auguste Renoir gnennt) isch e franzöösische Mooler vom Impressionismus gsi.

Dr Pierre-Auguste Renoir

Lääbe

Pierre-Auguste Renoir, ca.1910

Er het e Leere as Borzellaanmooler gmacht und in ere Manufaktuur gschafft, bis die het müesse zuemache, wil mä s Borzellaan mee und mee maschinell het afo bedrucke. Vo 1861 bis 1864 het er bim Schwizer Mooler Charles Gleyre gleert. Er isch e Fründ vom Claude Monet, Alfred Sisley und vom Frédéric Bazille worde und und het mit deene zämme im Freie gmoolt. 1864 her er zum erste Mol e Bild im Pariser Salon usgstellt. Vo 1865 bis 1871 isch d Lise Tréhot si Geliebti gsi und Modäll gstande für en. E Bild mit ere, D Lise mit em Sunneschirm het er 1868 am Salon usgstellt. D Kritiker häi zwar sini Gmäld globt, verchauft het er aber braktisch nüt und isch bitter arm gsi.

Wo dr Dütsch-Franzöösisch Chrieg aagfange het, het er sich freiwillig zur Kawallerii gmäldet, het aber nie müesse kämpfe. Noch em Chrieg isch er wider vil mit em Monet, Sisley und mit em Édouard Manet zämme gsi. Si häi vilmol s Gliiche gmoolt, wie zum Bischbil d Familie Monet im Garde vo iirem Huus z Argenteuil, wo s e Version vom Renoir git drvo und äini vom Manet.

Wie bi vile andere Impressioniste isch au bim Renoir dr Schmalhans Chuchimäster gsi. Vo dr Middi vo de 1870er Joor aa isch s em besser gange, won er dr Zollbeamti Victor Cocquet und dr Verleeger Georges Charpentier kennegleert het und vo iine Ufdrääg für Bordret und e groosses Daafelebild überchoo het. Dank em Charpentier het er vo denn aa e Hufe Ufdrääg us dr 'bessere Gsellschaft' überchoo.

1881 und 1882 het er drei groossi Räise uf Algerie, uf Italie, won er sich mit de Freske vom Raffael und de Bilder vom Jean-Auguste-Dominique Ingres beschäfdigt het, und no äinisch uf Algerie gmacht. 1882 het er z Palermo s Bordret vom Komponist Richard Wagner gmoolt.

Noch sim letschte Italie Ufenthalt het er sich vom Impressionismus afo abwände und klassizistischi Ideä afo übernee. Uf ere Räis uf d Insle Guernsey im Joor 1883 het er e Serii vo Gmäld gmacht, under andere Moulin Huet Bay. Er isch in e schöpferischi Krise cho und het s Gfüül gha, künstlerisch in ere Sackgass glandet z si. Äins vo de wichdige Bilder us dere Zit isch s Bild Die groosse Badende vo 1887, wo voll vo kunsthistorische Zitaat isch.

Im März 1885 het si Geliebti Aline Charigot en ersts Chind, dr Soon Pierre Renoir, wo spööter as Schauspiiler bekannt worden isch, uf d Wält brocht. Dr jüngeri Soon Jean Renoir isch spööter Filmreschissöör worde. Am Ändi vo de 1880er Joor het er wider Fröid gfunde an de Farbe und am flüssige, sinnlige Moole. Zum impressionistische Moolstil vo de 1870er Joor isch er aber nüme zrugg.

Um 1892 häi sich bin em die erste Zäiche vom Rheumatoide Arthritis bemerkbar gmacht, was denn felschligerwiis as Gicht diagnostiziert worden isch. Wil s em im milde Middelmeerklima besser gangen isch, isch er 1907 ändgültig uf "Les Collettes", e Landhuus mit eme groosse Garde z Cagnes-sur-Mer bi Nizza züüglet. Hüte isch dört e Museum iim zu Eere.

Drotz siner Chranket het dr Renoir no die ganz Zit gmoolt, au won er im Rollstuel gsässe isch und män em dr Bimsel het müesse an d Hand binde, wil er en nüm het chönne heebe.

Dr Pierre-Auguste Renoir isch achtesibzgi gsi, won er gstorben isch. Er het e Hufe Landschaftsbilder, Stilllääbe, Bordret vo Erwaggsene und vo Chinder, Aktbilder, Bilder vom Danzvergnüege und vom Familielääbe hinderloo. Si Graab befindet sich uf em Friidhoof z Essoyes im Departemänt Aube in dr Champagne.

E baar vo sine Wärk

Bild	Ditel	Entstande	Gröössi, Materiaal	Usstellig/Sammlig/Bsitzer
	Mademoiselle Romaine Lascaux	1864	81 × 65 cm, Ööl uf Liinwand	Cleveland Museum of Art z Cleveland
	Dr Mooler Bazille an siner Staffelei	1867	105 × 73 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d'Orsay z Bariis
	D Diana as Jeegere	1867	197 × 132 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery of Art z Washington D. C.
	D Lise mit em Sunneschirm	1867	184 × 115 cm, Ööl uf Liinwand	Folkwang Museum z Esse
	Dr Zirkusgloon	1868	192 × 128 cm, Ööl uf Liinwand	Kröller-Müller Museum z Otterlo
	Im Summer	1868	85 × 59 cm, Ööl uf Liinwand	Alte Nationalgalerie z Berlin
	S Ehepaar Sisley	1868	105 × 75 cm, Ööl uf Liinwand	Wallraf-Richartz-Museum & Fondation Corboud z Köln
	Dr Froschdäich (La Grenouillère)	1869	66 × 86 cm, Ööl uf Liinwand	Schwedisches Nationalmuseum z Stockholm
	Dr Spaziergang	1870	80 × 64 cm, Ööl uf Liinwand	J. Paul Getty Museum z Los Angeles
	Odaliske	1870	69 × 123 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery of Art z Washington D. C.
	Dr Pont-Neuf	1872	74 × 93 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery of Art z Washington D. C.
	D Madame Monet uf em Diwaan	1872	54 × 73 cm, Ööl uf Liinwand	Museu Calouste Gulbenkian z Lissabon
	Dr Claude Monet, wien er in sim Garde z Argenteuil moolt	1873	46 × 60 cm, Ööl uf Liinwand	Wadsworth Atheneum z Hartford (Connecticut)
	D Madame Monet und iire Soon	1874	51 × 68 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery of Art z Washington D. C.
	D Loosche	1874	80 × 64 cm, Ööl uf Liinwand	Courtauld Institute of Art z London
	D Dänzere	1874	142 × 93 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery of Art z Washington D. C.
	D Bariisere	1874	82 × 101 cm, Ööl uf Liinwand	National Museum Cardiff z Cardiff
	D Rittigampfi	1876	92 × 73 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d’Orsay z Bariis
	Bal au Moulin de la Galette	1876	131 × 175 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d’Orsay z Bariis
	Dr Usflug vom Konservatorium	1876-1877	187 × 117 cm, Ööl uf Liinwand	Barnes Foundation z Merion bi Philadelphia
	D Jeanne Samary	1878	173 × 102 cm, Ööl uf Liinwand	Eremitaasche z Sankt Petersburg
	D Madame Charpentier und iiri Chinder	1878	131 × 88 cm, Ööl uf Liinwand	Metropolitan Museum of Art z Nöi York
	D Wälle	1879	64,8 × 99,2 cm, Ööl uf Liinwand	Art Institute of Chicago z Chicago
	E Ruederer z Chatou	1879	81 × 100 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery of Art z Washington D. C.
	S Morgenässe vo de Ruederer	1880-1881	130 × 173 cm, Ööl uf Liinwand	Phillips Collection z Washington D. C.
	Dr Dooschebalast z Venedig	1881	54,5 × 65 cm, Ööl uf Liinwand	Sterling and Francine Clark Art Institute z Williamstown (Massachusetts)
	Frücht us em Süüde	1881	51 x 68,5 cm, Ööl uf Liinwand	Art Institute of Chicago z Chicago
	D Räägeschirm	1881-1885	180 × 115 cm, Ööl uf Liinwand	National Gallery z London
	Dr Richard Wagner	1882	53 × 46 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d'Orsay z Bariis
	Danz in dr Stadt	1882-1883	180 × 90 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d'Orsay z Bariis
	Danz uf em Land	1882-1883	180 × 90 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d'Orsay z Bariis
	Noomiddaag vo de Chinder z Wargemont	1884	Ööl uf Liinwand	Museum Alte Nationalgalerie, Berlin
	S Chind mit dr Peitsche	1885	81 × 92 cm, Ööl uf Liinwand	Eremitaasche z Sankt Petersburg
	Die groosse Badende	1887	115 × 170 cm, Ööl uf Liinwand	Philadelphia Museum of Art z Philadelphia
	Jungi Mäitli am Klavier	1892	116 × 90 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d'Orsay z Bariis
	Dr Jean Renoir, wien er nääit	1900	55 × 46 cm, Ööl uf Liinwand	Wallraf-Richartz-Museum & Fondation Corboud z Köln
	S Urdäil vom Paris	1908	81 × 100 cm, Ööl uf Liinwand	Phillips Collection z Washington D. C.
	E Badendi, wo iir Bäi duet abdröchne	1910-1911	84 × 65 cm, Ööl uf Liinwand	Museu de Arte de São Paulo z São Paulo
	Rueh noch em Bad	1918-1919	110 × 160 cm, Ööl uf Liinwand	Musée d'Orsay z Bariis

Liddratuur

• Edmond Renoir: Mein Bruder Auguste Renoir. Der Brief von 1879. Aus dem Französischen übersetzt von Elisabeth Edl. Basel: Piet Meyer Verlag 2007.
• Jean Renoir: Mein Vater Auguste Renoir (OT: Renoir). Diogenes, Zürich 1981, ISBN 3-257-22425-7
• Julius Meier-Graefe: Renoir. Insel-Verlag, Frankfurt am Main 1986. ISBN 3-458-32556-5
• Bruce Bernard (Hrsg.): Die großen Impressionisten. Delphin-Verlag, München 1987. ISBN 3-7735-5323-4
• Thomas Blisniewski: „Und gab ihr den Apfel und pries sie vor allen die Schönste“ – Pierre Auguste Renoirs und Richard Guinos „Venus Victrix“ im Wallraf-Richartz-Museum – Fondation Corboud. In: Kölner Museums-Bulletin. Berichte und Forschungen aus den Museen der Stadt Köln (4), 2002, S. 34-44
• Auguste Renoir. Gemälde 1862-1917, Katalog zur gleichnamigen Ausstellung in der Kunsthalle Tübingen, DuMont Verlag, Köln 1996
• Pierre-Auguste Renoir. Wie Seide gemalt. Katalog zur gleichnamigen Ausstellung in den Kunstsammlungen Chemnitz. Hirmer Verlag, München 2011.
• Karin Sagner: Renoir und seine Frauen. Sandmann Verlag, München 2012.

Weblingg

 Commons: Pierre-Auguste Renoir – Sammlig vo Multimediadateie

• Suech no Pierre, Auguste, Renoir in dr Dytsche Digitale Bibliothek
• Wärch vo Pierre-Auguste Renoir bi Zeno.org
• Pierre-August Renoir, Catalogue raisonnée, Publikation des Verlages und Galerie Bernheim-Jeune, Paris, 2007
• Pierre-Auguste Renoir, Landschaftsmoolerei 1865-1883 (änglisch)

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Pierre-Auguste_Renoir“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.