Uriiwohner nennt me die Bewohner vom ene Land wo früehner als alli andere in däm Land gläbt hän, wo aber us verschidene Gründ hend müessen andre Völker wiiche odr suscht kulturell an Rand drängt worde sin. Im Dütsche git's ou die Bezeichnung indigeni Völker.

Im Fall vom alemannische Schproochruum cha me wohrschinlich sage, dass d Uriiwohner vom Ruum um e Bodesee d Räter gsi sin. Das wird au in antike Tekscht so erwähnt. Uf d Räter sin d Vindeliker gfolgt, d Kelte, d Römer und schliesslich d Alemanne. D Räter si vor allem im öschtliche Rùùm gsi. I de hütige Weschtschwiz, hi zwüsche Saane u Aare (auso im dütsche Teil vo de Weschtschwiz) d Helvetier gläbt. Si chä vor allem vom Julius Cäsar i sim De bello Gallico erwähnt. Um 58 v. Chr. hi si ines Hüser abbrennt u si gäge Jura gwanderet. De Cäsar het si bi Bibracte gstoppt u inera Schlacht vernichtend gschlage. Vo de Helvetier chunt o de latinisch Name vo de schwizerische Eidgenossenschaft: Confederatio Helvetica.