Wikipedia:Houptsyte/02

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia!
D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Freiburg Liachtastoi Schweiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Technik Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 30.382 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Schloss Kyburg

D Kyburg isch es Schloss in dr Gmäind Kyburg im Kanton Züri. Es lit südlig vo Winterthur hoch über dr Töss und goot uf e Burg vom Middelalter zrugg.

D Burg, wo uf eme Hügelspore über em Taal vo dr Töss baut worden isch, wird 1027 as Chuigeburg zum erste Mol erwäant. Dä Naame erklärt me als «Chüeburg». 1155 het me ne Kieburg gschribe, und gege s Ändi vom 12. Joorhundert dänn Chiburg.

Mä nimmt aa, ass dr Liutfried II. vo Winterthur d Burg baut het. Si isch woorschinlig 1025 e Zuefluchtsort gsi für e Groof Werner vo Winterthur, wo er sich im Herzog Ernst vo Schwoobe aagschlosse und mit im gege däm sim Stiifvater Kaiser Konrad II. kämpft het. Wo dr Kaiser die Rebellion bodiget het, si dr Groof Werner und dr Ernst vo Schwoobe uf d Kyburg gflüchdet. 1027 het dr Kaiser d Burg eroberet und zerstört. Dr Werner vo Winterthur isch am 17. August 1030 bi dr Burg Falkestäi im Schwarzwald im Kampf gege d Lüt vom Bischof Warmann vo Konstanz uf dr Baar gfalle. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

... dàss ànna 1991 dr Bìrgermaischter vu Reims s’ Projakt fìr a näij Schtroossabàhnnätz gschtoppt hàt, wial d’ Ainzelhandler vu dr Ìnnaschtàdt d’rgeega haftig protäschtiart hann?
... ass d Caroline Farner vyyl kritisiert woore isch, wel si as Frau in ire mediziinische Praxis au Manne bhandlet het?
... dass em Eduard Egger dr Kunschtbetrib z Paris nid gfallä hed u Minchä fir ins gmiätlicher gsi isch?
... dàss s’ Biogrààfisch-Bibliogrààfisch Kìrchaläxikon mìt ìwwer 20.000 Àrtìkel ìwwer g’schtoorwana Pärsoona s’ wìchtigschta biogrààfischa Informàzioonskwalla ìwwer Litt vu dr Kìrcha- un Filosofiigschìcht ìsch?
... ass d Heike Heubach di eerscht gheerloos Bundesdaagsabgoordneti isch?
... dass dr Jacques-Richard Chéry sini Bilder i sire Tankstell usgstellt hät?

Alemannischa Nochrichte:

3. Mai 2024:
Genderneutrale Pronomen im Deutschen: Es ist kompliziert (SRF)
«Omegäng» unternimmt eine amüsante Reise durch die Schweizer Dialekte – unter anderem mit Franz Hohler, zwei Rapperinnen und einem Rheintaler Original (St. Galler Tagblatt)
Edwin Juen zeigt Film in Montafoner Mundart (VOL.at)
2. Mai 2024:
Magazin: Laute sind die heimlichen Mundartstars (SRF)
Mundart ist heute so gefragt wie nie (Vaihinger Kreiszeitung)
30. April 2024:
„Man kann modern sein und trotzdem Dialekt sprechen“ (Südddeutsche)
28. April 2024:
Glarnerdeutsch sprechen wie Zigermanndli Richi Bertini: Versteht ihr diese Dialektwörter? (suedostschweiz.ch)
25. April 2024:
Heisst es der, die oder das Joghurt? (SRF)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

7. Mai

Gedänkdafele zue dr 9. Sinfoni vum Beethoven

1190: Im vum Friedrich I. Barbarossa gfierte Dritte Chryzzug sigt e Vorhuet vu dr Chryzfahrer unter em Friedrich V. vu Schwobe iber e Heer vu dr Rum-Seldschuke in dr Schlacht bi Philomelion.
1809: Dr franzesisch Chaiser Napoleon Bonaparte behauptet z Wien, dr Papscht Pius VII. heb as wältlige Herrscher ufghert z regiere, un annektiert dodermit dr Chilchestaat.
1824: Dr mittlerwyli daub Ludwig van Beethoven dirigiert zämme mit em Michael Umlauf im Theater am Kärntnertor z Wien d Uruffierig vu syre 9. Sinfoni (Bild).
2009: Di Europäisch Union bsigelt z Prag e „Eschtligi Partnerschaft“ mit dr Staate Armenie, Aserbaidschan, Georgie, Moldawie, Ukraine un Wyssrussland.