Wikipedia:Houptsyte/28

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 30.378 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Schloss Kyburg

D Kyburg isch es Schloss in dr Gmäind Kyburg im Kanton Züri. Es lit südlig vo Winterthur hoch über dr Töss und goot uf e Burg vom Middelalter zrugg.

D Burg, wo uf eme Hügelspore über em Taal vo dr Töss baut worden isch, wird 1027 as Chuigeburg zum erste Mol erwäant. Dä Naame erklärt me als «Chüeburg». 1155 het me ne Kieburg gschribe, und gege s Ändi vom 12. Joorhundert dänn Chiburg.

Mä nimmt aa, ass dr Liutfried II. vo Winterthur d Burg baut het. Si isch woorschinlig 1025 e Zuefluchtsort gsi für e Groof Werner vo Winterthur, wo er sich im Herzog Ernst vo Schwoobe aagschlosse und mit im gege däm sim Stiifvater Kaiser Konrad II. kämpft het. Wo dr Kaiser die Rebellion bodiget het, si dr Groof Werner und dr Ernst vo Schwoobe uf d Kyburg gflüchdet. 1027 het dr Kaiser d Burg eroberet und zerstört. Dr Werner vo Winterthur isch am 17. August 1030 bi dr Burg Falkestäi im Schwarzwald im Kampf gege d Lüt vom Bischof Warmann vo Konstanz uf dr Baar gfalle. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... dàss ànna 1991 dr Bìrgermaischter vu Reims s’ Projakt fìr a näij Schtroossabàhnnätz gschtoppt hàt, wial d’ Ainzelhandler vu dr Ìnnaschtàdt d’rgeega haftig protäschtiart hann?
... ass d Caroline Farner vyyl kritisiert woore isch, wel si as Frau in ire mediziinische Praxis au Manne bhandlet het?
... dass em Eduard Egger dr Kunschtbetrib z Paris nid gfallä hed u Minchä fir ins gmiätlicher gsi isch?
... dàss s’ Biogrààfisch-Bibliogrààfisch Kìrchaläxikon mìt ìwwer 20.000 Àrtìkel ìwwer g’schtoorwana Pärsoona s’ wìchtigschta biogrààfischa Informàzioonskwalla ìwwer Litt vu dr Kìrcha- un Filosofiigschìcht ìsch?
... ass d Heike Heubach di eerscht gheerloos Bundesdaagsabgoordneti isch?
... dass dr Jacques-Richard Chéry sini Bilder i sire Tankstell usgstellt hät?

Àlemànnischa Nochrìchte:

3. Mai 2024:
Genderneutrale Pronomen im Deutschen: Es ist kompliziert (SRF)
«Omegäng» unternimmt eine amüsante Reise durch die Schweizer Dialekte – unter anderem mit Franz Hohler, zwei Rapperinnen und einem Rheintaler Original (St. Galler Tagblatt)
Edwin Juen zeigt Film in Montafoner Mundart (VOL.at)
2. Mai 2024:
Magazin: Laute sind die heimlichen Mundartstars (SRF)
Mundart ist heute so gefragt wie nie (Vaihinger Kreiszeitung)
30. April 2024:
„Man kann modern sein und trotzdem Dialekt sprechen“ (Südddeutsche)
28. April 2024:
Glarnerdeutsch sprechen wie Zigermanndli Richi Bertini: Versteht ihr diese Dialektwörter? (suedostschweiz.ch)
25. April 2024:
Heisst es der, die oder das Joghurt? (SRF)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

6. Mai

1860: Dr Zug vu dr Döusert unter dr Fierig vum Giuseppe Garibaldi setzt vu Genua uus Sägel Richtig Siditalie, go dr Risorgimento z Italie firschizdrybe.
1889: Z Paris wird d Exposition Universelle (Bild) offiziäll ufgmacht. S Wohrzaiche vu dr Wältuusstellig isch dr umstritte Eiffelturm.
1963: D Schwyz wird 17. Mitglid im Europarot (ER).
1972: Dr dytsch Bolitiker Peter Friedrich chunnt uf d Wält.