Babeli Giezendanner
D Anna Barbara Aemisegger-Giezendanner (* 29. Mai 1831 im Bendel, Chappel; † 18. Oktober 1905 z Hemberg SG) isch e Schwiizer Moleri ond Vertretteri vo de Appezöller ond Toggenborger Puuremolerei gsi. Im Volksmund isch si «s’Giezedanners Babeli» gsi und isch drom mit erere Molerei onder em Name Babeli Giezendanner bekannt wore.
Läbe
ändereS Babeli Aemisegger-Giezendanner isch 1831 im Toggeborg als dritts vo nüün Chind vom Lehrer und Landwirt Joseph Giezendanner ond vo de Anna, geboreni Brunner us Wattwil gebore wore. 1861 het si z Chappel de Schuehmachermeister Ueli Aemisegger ghürote. D Famili het viermol eren Wohnsitz gwechslet. 1873 isch eren Maa bimene Unfall gstorbe. Als Witwe mit drüü Chind het si vo säbere Ziit aa dr Underhalt für d Famili mit de Handweberei ond em Zeichne ond Mole möse verdiene. 1876 het si iri Liegeschaft z Ebnet verchauft und het iren 13-jööhrige Sohn Johannes zruggloh. Si isch mit erne beide Söhn Ulrich ond Jakob of Wanderschaft ggange. Wered 25 Johr isch si zu vilne Hushaltige vo de hütige Gmänd Ebnet-Chappel ggange. Im Herbst 1901 isch si zu irem Brüeder Abraham Giezendanner-Künzler, wo z Rhynegg d Wirtschaft zur Toggeborg gfüehrt het, zoge. Noch drüü Johr isch si is Hemberger Armehuus Im Bächli gwechslet ond het döt bis zu irem Tod mit 74 Johr gläbt.
Werch
ändere
S Babeli Giezendanner het s Zeichne vo erem Vatter glehrt. Si het gueti Kenntnis vom perspektivische Zeichne gha, wo ires Werch kennzeichnet. Wyters het si z Liestig emol bim Lithograph Johan Georg Schmied gschaffet. Stilistischi Bezüchige zum Werch vom Schwiizer Puuremoler Johannes Müller us Stèè sind nochhwisbar. Er dörfti eis vo erne Vorbilder gsèè si.
S Schaffe vo de Künstleri isch vielfältig ond umfangriich, s Inventar umfasst rond 100 Werch. Dezue ghööred d Darstellig vo Hüüser ond Dörfer, Alpufzüüg ond Vehschaue. Si het menge Melchchübel ond Erinnerigsbletter für Geburt, Taufi, Hochsig ond Tod bemolt. Für Gedenkalbene het si noch Uftrag Bilder gmolet ond Sinnsprüchli dichtet. D Bemolig vo Regeschirm ond Zifferbletter vo Uhre isch zwar im Volksmund öberliferet, aber nöd nochwisbar.
De Toggeborger Hämetforscher Otmar Widmer het zuefällig zwei Werch vo ere entdeckt. Drofabe het er mit alte Puurelüt gredt, wo s Babeli no kennt hend. Das het em gholfe, d Läbesgschicht vonere z rekonstruiere, woner im Johr 1937 veröffentlicht het. Hüt hanget vili vo erne Gmäld ond Zeichnige im Toggeborger Museum z Liestig ond im Museum Ackerhus z Ebnet-Chappel.
Werch (Uswahl)
ändere- Sennenstreifen, 1892
- Inneres eines Stalles, undatiert
- Umzug nach der Viehschau in Hemberg, undatiert
- Alpfahrt, undatiert
- Viehschau in Hemberg, undatiert
- Alpfahrt und Sennerei, undatiert
Literatur
ändere- Hans Büchler: Aemisegger-Giezendanner, Anna Barbara. In: Sikart (Lexikon un Datebank zue dr Chunscht in dr Schwyz un im Firschtetum Liechtestei)..
- Wolfgang Göldi: Giezendanner, Anna Barbara (Babeli). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Hans Büchler: Babeli: Heimat, Leben und Werk der Bauernmalerin Anna Barbara Aemisegger-Giezendanner. 1831-1905. Wattwil: Toggenburger Verlag 2004. ISBN 3-90816620-9.
- Arthur Niggli, Ida Niggli: Arthur Niggli. Teufen AR 1975, ISBN 3-7212-0090-X.
- Gottfried Sello: Malerinnen aus vier Jahrhunderten. Hamburg 1997, ISBN 3-89234525-2.
Weblink
ändere
Commons: Babeli Giezendanner – Sammlig vo Multimediadateie- Publikatione vo und über Babeli Giezendanner im Katalog Helveticat vo der Schwiizerische Nationalbibliothek
- Literatur vu un iber Babeli Giezendanner im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
- Bauernkunst im Kunstmuseum St. Gallen
- Museum Hauskultur Toggenburg
- Die bäuerliche Malerei im Toggenburger Museum Lichtensteig