Dönme

e krüptojüüdischi Gmäinschaft in dr Türkei, wo im Schabbtai Zvi dr Messias gseet

Dönme (osmanisch دونمه‎, „Konvertit“) säit mä de Mitgliider von ere krüptojüüdische kabbalistische Religioonsgmäinschaft in dr Türkei, wo e Zwiig vom Sabbatianismus si. Mä schetzt, ass es öbbe 30'000 bis 40'000 von ene git. Gege usse braktiziere si dr Islam. D Gmäinschaft goot uf e baar hundert Familie zrugg, wo im Schabbtai Zvi (1626–1676) si Dradizioon noch sim Dood witergfüert häi. 1683 isch s z Saloniki zun ere Massekonversioon choo, und eso isch die Stadt zum Zentrum vom Kult worde.[1]

Dr Shabbtai Zvi, wo sich d Dönme uf en berüefe

D Dönme häi dr Schabbtai Zvi as dr Messias aagluegt. Ass er zum Islam konwerdiert het, häi si drmit erkläärt, ass d Seel vom Messias bis zum Grund vo dr Sünd müess aabestiige, zum d Funke vom göttlige Liecht z erlööse, wo dört gfange sige. 1690 het s e Spaltig under de Dönme gee, won e Grubbe dr Baruchia Russo (islamische Naame Osman Baba, 1676–1720/26) zu iirem Messias erkläärt het.[2] Wo dr Jakob Joseph Frank (1726–1791) d Dönme kennegleert het, het er vo sich afo behaupte, är sig dr Messias.

Innerhalb vo de Dönme git s drei Grubbe bzw. Ströömige:

Im Zuug vom Bevölkerigsusdusch zwüsche Griecheland und dr Türkei het mä d Dönme wägen iirem muslimische Glaube zu de Türke zelt und si häi Saloniki müesse verloo. Wil si zur sekularisierte Schicht ghööre, chömme in dr Türkei immer wider Grücht uf, dr Atatürk sig e Dönme gsi und bi de Kemaliste handli s sich um e Verschwöörig, wo d Rach zum Motiv het, wil dr Sultan Abdülhamid II. em Theodor Herzl Palestina nid het welle überloo. Ass Persone oder Familie as Dönme denunziert wärde, isch e feste Bestanddäil vo dr Agitazioon vo de türkische Antisemite.[4] Vilmol si d Dönme dr Geegestand vo Verschwöörigstheorie. Dr islamistisch brägti Autor Mehmet Şevket Eygi glaubt zum Bischbil, ass d Dönme d Schaltstelle vom Staat underwanderet häige.[5]

Litratuur ändere

Weblingg ändere

Fuessnoote ändere

  1. Jacob M. Landau: The Dönmes: Crypto-Jews under Turkish Rule. In: Jewish Political Studies Review, 19:1-2, Frühjahr 2007
  2. Klaus S. Davidowicz: Die Kabbala: Eine Einführung in die Welt der jüdischen Mystik und Magie. Böhlau, Wien 2009, S. 125
  3. Von İzmir (latiinisch/griechisch: Smyrna).
  4. Klaus Kreiser: Kleines Türkei-Lexikon. Münche 1992, s.v. Dönme.
  5. Eygi: SABATAYCISEVERLERİN TEDİRGİNLİĞİ Archivlink (Memento vom 4. Oktober 2008 im Internet Archive)