Induschtrykultur am Aabach

Induschtrykultur am Aabach – so heisst dr Wääg em Aabach im Kanton Aargau noo, wo a vilne Plätz alti Sache vo dr Technik und dr Induschtry z gseh sind. E schöne Deil drvo het drmit z tue, ass me d Wasserchraft vom Bach vom Hallwylersee bis abe zu dr Aare sid Jaarhunderte pruucht het.

Signet vom Induschtrykulturpfad am Aabach

Veräin ändere

Und Induschtrykultur am Aabach isch au dr Name vom Veräin, wo im Joor 2002 gründet worden isch zum dä Lehrpfad yzrichte. Me het gseh, dass vil Dänkmööler vo dr Technikgschicht aproche worde sind, und het probiert das wo no möglech isch z erhalte und z dokumäntiere.

Dr Aabach verlüürt uf dr Wäägstrecki, wo öppe 19 Kilometer läng isch, hundert Meter Hööchi. So sind vo obenabe i de Dörfer und z Länzbrg vil Wasserwärch bout worde. D Fabrigge, wo do drfür d Energy glieferet händ, sind zum gröschte Deil zueggange oder aproche worde, aber es baar Aalage sind no hütt als Chlychraftwärch in Betriib. Zu allne dene Undernääme het dr Verein Sachen ufgschribe.

Lischte vo de Stazioone am Wääg ändere

was es isch wo s stoot vo wänn ass es isch was me drzue cha säge wie s uusgseht
Schlossmüli Hallwyl Seenge Middelalter die alt Zwingmüli vo dr Gägend  
Oberi Müli Seon Seon Chornmüli bis 1942, Taubakstampfi  
Spinnerei Seon 19. Joorhundert Textilfabrigg, spöter Zigarefabrigg
Müli im Underdorf[1] Seon Middelalter  
Saagi Seon 19. Joorhundert
Maschinefabrigg Seon  
Buntwäberei Müller Seon 1836 Textilfabrigg (bis 1996)  
Sigismüli Seon Middelalter Chornmüli, 19. Joorhundert, dänn Babbyrfabrigg  
Suurstoffwärch Länzbrg Länzbrg 1911 Sid 2003 Messer Schweiz AG
Textilfabrigg Länzbrg 1857 Sid 1901 Gartonfabrigg, 2014 aproche
Waffefabrigg Hämmerli Länzbrg 1848 1973 zu de SIG, 2001 zuetoo  
Hanfryybi Länzbrg 18. Joorhundert Textilfabrigg, spöter Deigwarefabrigg  
Oberi Müli Länzbrg 17. Joorhundert Chornmüli  
Müllerhuus Leänzbrg Um 1780 Wohnhuus vom Gottlieb Hünerwadel  
Bleichi Länzbrg Gwärbgebiet  
Middleri Müli Länzbrg Middelalter Chornmüli  
Stadtbahnhof Länzbrg 1883 Seetalbahn, 2004 aproche
Dunäll vo dr Ysebaan Länzbrg 1870 d Seetalbahn isch under am Damm vo dr SBB dureggange  
Konsärvefabrigg Hero Länzbrg Seid 1886 Nöibougebiet  
Underi Müli Länzbrg Bis 1914 Saagi, spöter: Wisa-Gloria  
Wisa-Gloria Länzbrg 1914  
Dampfmaschine vo dr Wisa-Gloria Länzbrg 1903 Dampfmaschine vo dr Sulzer
Mechanischi Wärchstatt und Nagelfabrigg Länzbrg 19. Joorhundert Metallverarbeitig  
Arbeiterwohnhüüser Länzbrg 20. Joorhundert Näbe der Brugg vo dr A1  
Schwiizerischi Lyyneninduschtry / Hetex Garn Niderlänz 18. Joorhundert Indiennedruckerei, 1810 Spinnerei und Wäberei  
Müli Niderlänz Middelalter Chornmüli, spöter mit ere Tubakstampfi und ere Gipsmüli  
Bandwäberei Niderlänz 1839 Textilfabrigg  
Hornikanal vo Niderlänz uff Mörike-Wildegg 19. Joorhundert Kanal für s Wässere und für d Fabrigge  
Manufaktur Laué Mörike-Wildegg 1775 Indiennemanufaktur, 1920 Chupferdrootisolierwärk  
Wohnhuus Laué Mörike-Wildegg Fabrikantevilla  
Hellmüli Mörike-Wildegg 16. Joorhundert, 1690 Chornmüli  
Bahnhof Wildegg Mörike-Wildegg 1858 Bahnhof vo dr Nordoschtbahn, spöter vo dr SBB  
Jura-Zimäntfabrigg Mörike-Wildegg 1890  
Stellwärk Wildegg Mörike-Wildegg 1995 es alts Hebelstellwärk vo dr SBB[2]  

Lueg au ändere

Literatur ändere

  • Kurt Badetscher: Mühlen am Aabach. In: Lenzburger Neujahrsblätter 68, 1997, S. 24–66.

Weblink ändere

Fuessnoote ändere

  1. Website der unteren Mühle Seon
  2. der Verein Alts Stellwärk Wildegg.