Karl III. vo Spanie
Dr Karl III. (* 20. Januar 1716 z Madrid; † 14. Dezämber 1788 z Madrid) isch e Köönig vo Spanie gsi. Er het vo 1735 bis 1759 as Carlo V. vo Neapel und Sizilie regiert und vo 1759 bis 1788 as Carlos III. vo Spanie.
Lääbe ändere
Dr Karl isch am 20. Januar 1716 z Madrid as dr eltist Soon vom Filipp V. vo Spanie und däm siner zwäite Frau Elisabetta Farnese (Isabel de Farnesio) uf d Wält choo, und isch am 14. Dezämber 1788 z Madrid gstorbe.
Er het im Sinn vom „ufkläärte Despotismus“ (span. Despotismo Ilustrado) als absolutistische Monarch regiert, wo gliichzitig de Ideä vo dr Ufkläärig gfröönt het und under anderem d Bildig gförderet und dr Iifluss vo dr Chille verchliineret het. 1767 het er d Jesuite us Spanie und us de spanische Besitzige in Amerika lo verdriibe.
Mit sine Verwaltigsreforme im spanische Kolonialriich in Latiinamerika („Segunda Conquista“, John Lynch) hätte d Gwünn us de Überseekolonie sötte gröösser und die politischi Kontrolle fester wärde. D Lüt in de Kolonie si aber nid zfriide gsi mit em und das het am Aafang vom 19. Joorhundert drzue biidrait, ass Unabhängigkäitschrieg usbroche si.
Won er z Neapel und Sizilie regiert het, het er mit em Bau vom Balast vo Caserta aagfange. Au z Spanie het er in de Stedt, vor allem z Madrid, Massnaame vorgnoo, wie öffentligi Belüüchtigs- und Abwassersüsteem, wo s Lääbe vo de Lüt verbesseret häi und er het e Hufe representativi Geböid lo baue (u. a. d Puerta de Alcalá, d Plaza de Cibeles und s Geböid vom hütige Museo del Prado). Wäge dä het men em au dr „best Bürgermäister vo Madrid“ gsäit.
Under sinere Herrschaft het Spanie e wirtschaftlige Ufschwung erläbt, und d Bevölkerig isch vo 6 Millioonen uf 10,5 Millione gwaggse.
Hüroot und Noochkomme ändere
Dr Karl het am 19. Juni 1738 d Prinzässin Maria Amalia vo Saggse ghürootet, e Dochder vom Friedrich August II., und het mit ere die Chinder ghag:
- María Isabel (1740–1742)
- María Josefa (*/† 1742)
- María Isabel (1743–1749)
- María Josefa (1744–1801)
- Maria Ludovica (1745–1792) ∞ 1765 Leopold II. Kaiser vom Häilige Römische Riich vo Dütscher Nazioon
- Felipe Antonio (1747–1777) Herzog vo Kalabrie
- Karl IV. (1748–1819) Köönig vo Spanie ∞ 1765 Maria Luise vo Bourbon-Parma (1751–1819)
- María Teresa (1749–1750)
- Ferdinand I. (1751–1825) Köönig vo bäide Sizilie ∞ 1768 Maria Karolina vo Ööstriich (1752–1814)
- Gabriel Antonio (1752–1788) ∞ Maria Anna vo Portugal (1768–1788)
- María Ana (1754–1755)
- Antonio Pascal (1755–1817) ∞ Maria Amalia de Borbón (1779–1798)
- Francisco Javier (1757–1771)
Litratuur ändere
- Horst Pietschmann: Karl III. (1759–1788). In: Walther L. Bernecker, Carlos Collado Seidel, Paul Hoser (Hrsg.): Die spanischen Könige. 18 historische Porträts vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Beck, München 1997, ISBN 3-406-42782-0, S. 158–180.
- Alexandra Gittermann: Die Ökonomisierung des politischen Denkens. Neapel und Spanien im Zeichen der Reformbewegungen des 18. Jahrhunderts unter der Herrschaft Karls III. Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2008, ISBN 978-3-515-09254-8, (Beiträge zur Wirtschafts- und Sozialgeschichte 113), (Zugleich: Hamburg, Univ., Diss., 2008).
Weblingg ändere
Commons: Karl III. vo Spanie – Sammlig vo Multimediadateie