Rudolf Ludwig von Erlach

Dr Rudolf Ludwig von Erlach (1749-1808) isch e Schwiizer Bruefsmilidär und Politiker zur Ziit vo dr Helvetik und dr Mediation gsi.

Läbenslauf

Dr Rudolf von Erlach isch am 26. Oktober 1749 z Bärn uf d Wält cho. Wie vili anderi Patriziersöhn isch au dr Erlach as Söldner in fremde Dienste gstande; vo 1765 bis 1771 het är as Grenadieroffizier im Regimänt ”Von Erlach“ z Frankriich dienet. Won er uf Bärn zruggcho isch, het me-n en 1785 i Bärner Groossroot gwehlt, s Johr druf isch er Landvogt vo Lugano worde, 1789 Sächzähner (e Mitgliid von ere Wahlbehörde), 1794 Stadtmajor vo dr Bärner Stadtwach und 1796 Schultheiss vo Burtlef.

Dief konservativ het dr Erlach die helvetischi Verfassig, wo 1798 ygfüert worden isch, abglähnt. Er isch am 13. Septämber 1802 noch dr Beschiessig vo Züri dur die helvetische Druppe under em General Andermatt dr milidärisch Füehrer vo dr Grosse Schwiizerische Verbrüederig worde und isch sofort in Kanton Bade gange, wo dr Ufstand scho usbroche gsi isch. Freiwilligi sin em vo alle Siite zuegloffe, s Problem isch nur gsi, ass ne d Waffe gfehlt hai; dorum het dr Chrieg dr Name Stäcklichrieg übercho. Vo Soledurn, wo sich die Ufständische mit Waffe us em Züüghuus hai chönne bewaffne, het dr Erlach siini Druppe am 18. Septämber 1802 uf Bärn gfüehrt, wo dr Andermatt scho bi Chilchbärg gstanden isch. E churzi Beschiessig vo dr Hauptstadt het gnüegt zum die helvetischi Regierig zur Kapitulation und zur Flucht us dr Hauptstadt Bärn z bewege.

Dr Napoleon het denn de Schwiizer e neui Verfassig ufzwunge, won e Kompromiss zwüsche de Wünsch vo de Föderaliste und vo de demoralisierte Unitarier gsi isch, und d Schwiiz isch under em Druck vo Frankriich zur Rueh cho. 1803 isch dr Erlach wider Bärner Groossroot worde. 1807 isch er Chaufhuusverwalter worde. Am 13. Juni 1808 isch är z Bärn gstorbe.

Familie

D Von Erlachs si e regimäntfähigi, wohledelvesti Bärner Patrizierfamilie gsi. Si Vater, dr Franz Ludwig Viktor vo Erlach, isch, wie si Sohn noch em, Offizier und Landvogt gsi. 1773 het dr Erlach d Rosina vo Bonstette, d Dochter vom Guetsherr Franz Emanuel Bonstette vo Wichtrach, ghürotet.

Dr Erlach, wo-n au as ”Hudibras“ bekannt gsi isch, het en Autobiografii und politischi Schrifte verfasst, öpe s staatspolitische Lehrbuech Précis des devoirs du souverain und dr Code du Bonheur, wo ”L’esclavage des Nègres“ e Deil drvo isch.

Schrifte

• Code du Bonheur, 6 Bänd, Lausanne 1788.
• Précis des devoirs du souverain, Lausanne/Paris 1791.
• Betragen der verschiedenen helvetischen Regierungen und Rechtfertigung von dem gegen sie gemachten Aufstand des schweizerischen Volkes, 1803.

Literatur

• Barbara Braun-Bucher: Erlach, Rudolf Ludwig von. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Hans Ulrich von Erlach: Rudolf Ludwig von Erlach. In: Burgdorfer Jahrbuch 51 (1984), S. 11–122.
• Hans Ulrich von Erlach: Rudolf Ludwig von Erlach. In: Burgdorfer Jahrbuch 52 (1985), S. 11–82.
• Hans Ulrich von Erlach: 800 Jahre Berner von Erlach. Bern 1989, S. 539–556.
• Johann Konrad Vögelin, Heinrich Escher, Geschichte der Schweizerischen Eidsgenossenschaft, Band 4, Druck und Verlag von F. Schulthess, 1859, S.70ff.