Seneca

römische Filosoof

Dr Lucius Annaeus Seneca, mäistens Seneca dr Jüngeri (* öbbe im Joor 1 z Corduba; † 65 n. d. Z. in dr Nööchi vo Rom), isch e römische Filosoof, Dramatiker, Naturforscher, Staatsmaa gsi und as Stoiker äine vo de Schriftsteller, wo zu sinere Zit am mäiste glääse worde isch. Sini Reede, won en bekannt gmacht häi, sin verloore gange. Vom Joor 49 aa isch er dr maassgääblig Erziejer vom spöötere Kaiser Nero gsi. Für zum dä uf sini zuekümftige Ufgoobe vorzberäite, het er e Dänkschrift verfasst, wiso es wiis sig, as Herscher mit Mildi z regiere (de clementia). Im Joor 55 isch er Suffektkonsul gsi. Aber so seer sich dr Seneca Müe gee het, dr Nero, won en äigesüchtigs und usschwäifends Tämpramänt ghaa het, z erzie, het er nume wenig Erfolg ghaa drbii. Zletscht het en dr Kaiser beschuldigt, er häig an dr pisonische Verschwöörig mitgmacht, und het em befoole, sich sälber umzbringe. Das het dr Seneca denn au gmacht.

Dr Seneca (Büste in dr Antikesammlig Berlin)

Schrifte (Uswaal) ändere

  • Apocolocyntosis (anderi Titel: Divi Claudii apotheosis oder Iudus de morte Claudii) – die „Verkürbissung“ (Veräppelung) von Kaiser Claudius durch Seneca
  • Naturales quaestiones
  • Dialog (noch dr Überliiferig im Codex Ambrosianus C 90, nit chronologisch)
    • 1: De Providentia
    • 2: De Constantia Sapientis
    • 3–5: De Ira (drei Büecher)
    • 6: De Consolatione ad Marciam
    • 7: De Vita Beata („Vom glücklichen Leben“ / „Das glückliche Leben“)
    • 8: De Otio
    • 9: De Tranquillitate Animi („Über die Ausgeglichenheit der Seele“)
    • 10: De Brevitate Vitae („Von der Kürze des Lebens“)
    • 11: De Consolatione ad Polybium
    • 12: De Consolatione ad Helviam matrem
  • De Clementia („Über die Güte“, an Nero)
  • De Beneficiis
  • Epistulae morales ad Lucilium – Sammlig vo 124 Brief an Lucilius über die (spätstoischi) Ethik
  • Acht Dragödie
    • Hercules Furens (Der wildgewordene Herkules)
    • Troades (Die Troerinnen)
    • Medea
    • Phoenissae (Die Phönizischen Frauen)
    • Phaedra
    • Agamemno (Agamemnon)
    • Thyestes
    • Oedipus
  • Zwäi Dragödie won em zuegschriibe wärde
    • Hercules Oetaeus (Hercules auf Oeta, woorschinlig unächt)
    • Octavia (sicher unächt)

Teggstusgoobe / Übersetzige ändere

  • L. Annaei Senecae Philosophi Opera Omnia. Ad optimorum librorum fidem accurate edita. Ed. stereotyp. C. Tauchnitiana. 4 Bänd. Lipsiae Holtze 1911.
  • Philosophische Schriften. Latiinisch/Dütsch. Dialoge I-VI. Latiinische Teggst vo A. Bourgery und R. Waltz. Hrsg. von Manfred Rosenbach. Erste Band. Sonderusgoob noch dr 5. Ufl. vo 1995. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1999, ISBN 3-534-14165-2
  • Philosophische Schriften. Uusegee vom Manfred Rosenbach. Zweite Band. 4. Ufl. Darmstadt 1993
  • Philosophische Schriften. Erster Band. Dialoge. Dialoge I-VI. Übersetzt vom Otto Apelt. Meiner, Hamburg 1993, ISBN 3-7873-1129-7
  • Philosophische Schriften. Zweiter Band. Dialoge. Dialoge VII-XII. Übersetzt vom Otto Apelt. Meiner, Hamburg 1993, ISBN 3-7873-1129-7
  • Philosophische Schriften. Dritter Band. Dialoge. Briefe an Lucilius. Erster Teil: Brief 1–81. Übersetzt vom Otto Apelt. Meiner, Hamburg 1993, ISBN 3-7873-1129-7
  • Seneca Brevier. Übersetzt und uusegee vo dr Ursula Blank-Sangmeister. Reclam, Stuttgart 1996, ISBN 3-15-040032-5
  • Sämtliche Tragödien. Latiinisch/Dütsch. Band 1: Herkules furens, Trojanerinnen, Medea, Phaedra, Octavia. Übersetzt und erkläärt vom Theodor Thomann. Züri u. a., 1978 (2.A.)
  • Sämtliche Tragödien. Lateinisch und deutsch. Band 2: Ödipus, Thyestes, Agamemnon, Herkules auf dem Öta, Phönissen. Übersetzt und erkläärt vom Theodor Thomann. Züri u. a., 1969
  • Handbuch des glücklichen Lebens. Übersetzt und uusegee vom Heinz Berthold, Anaconda, Köln 2005, ISBN 3-938484-44-6.
  • De vita beata. Vom glücklichen Leben. Latiinisch/Dütsch. Übersetzt und uusegee vom Fritz-Heiner Mutschler, Reclam, Stuttgart 2005, ISBN 3-15-001849-8.
  • De tranquillitate animi. Über die Ausgeglichenheit der Seele. Latiinisch/Dütsch. Übersetzt und uusegee vom Heinz Gunermann, Reclam, Stuttgart 2002, ISBN 3-15-001846-3.
  • Moralische Briefe. Uf Dütsch übersetzt vom Hermann Martin Endres, Goldmann, Münche 1960 (Goldmanns gelbe Taschenbücher ; 614).

Litratuur ändere

  • Manfred Fuhrmann: Seneca und Kaiser Nero. Eine Biographie. A.Fest, Berlin 1997, ISBN 3-8286-0012-3 (Originalusgoob)
  • Marion Giebel: Seneca. Rowohlt, Reinbek 1997, ISBN 3-499-50575-4.
  • Eckard Lefèvre: Senecas Tragödien. Darmstadt 1972.
  • Gregor Maurach: Seneca. Leben und Werk. 4. Ufl. Darmstadt 2005, ISBN 3-534-15000-7. (Sehr detailliert, bespricht Werk und Leben getrennt.)
  • Gregor Maurach (Hrsg.): Seneca als Philosoph. 2. Aufl. Darmstadt 1987. (Sammlung von Aufsätzen.)
  • Otto Rossbach: Annaeus (17). In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band I,2, Stuttgart 1894, Sp. 2240–2248.
  • Gregor Maurach: Lucius Annaeus Seneca, in: ders., Geschichte der römischen Philosophie, 3. Ufl. Darmstadt 2006, S. 105-129, ISBN 3-534-19129-3.
  • Marc Rozelaar: Seneca. Eine Gesamtdarstellung. Amsterdam 1976.
  • Villy Sørensen: Seneca. Ein Humanist an Neros Hof. Münche 1984 (dän. Originalusgoob: Kopenhagen 1977).
  • Paul Veyne: Weisheit und Altruismus. Eine Einführung in die Philosophie Senecas. Frankfurt a. M. 1993, ISBN 3-596-11473-X.

Weblingg ändere

  Lucius Annaeus Seneca im dütschsprochige Wikisource
  Seneca im dütschsprochige Wikisource

  Commons: Lucius Annaeus Seneca – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote ändere


  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Seneca“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.