Chinesische Kalender

(Witergleitet vun 60-Jahre-Zyklus)

Da chinesische Kalenda isch an astronomischer Lunisolarkalender, des hoasst, an Kalenda, wo sich gliichzitig mitm Sunnazyklus (durat a Johr) und m Mondzyklus (durat an Monat) usgoht, und net vo arithmetischa Regla bschtimmt wird, sondan vo astronomischa Ereignisse.

Obwohl in China und Taiwan wird offiziell da gregorianischen Kalender vawendet, zur Berechnung vo rituella Feschte nimmt ma aba all no da traditionelle Kalenda. Im Chinesischen hoaßt der traditionelle Kalender Bauernkalender ( 農曆 nóngli), da gregorianische Kalender isch da weschtliche ( 西曆 xīli) oda bürgerliche Kalender (公曆 gōngli).

Oa Johr im chinesischa Kalenda bschtoht in da Regel us 12 Monat, wo vo 1 – 12 durchnummeriert sind, am Tag vom Neumond afangen und 29 oda 30 Täg hond. Zum dia Differenz zum tropischa Johr uszglicha gits – noch nam relativ komplizierta Syschtem eppa alle drü Johr oan Schaltmonat, wo dia gliich Numma hot wia da Monat davor. Also hot a normals Johr 353 – 355 Täg, a Schaltjohr hot 383 – 385 Täg. Neujohr isch zwüscha Wintersonnenwende und Frühlingstagundnachtgleiche, also zwüscha dm 21. Januar und m 21. Februar (gilt für 1645-2644). Ußadeam gits an Zyklus vo je 60 Johr, Monate und Täg.

Regla ändere

Da hütige chinesische Kalenda gilt sit 1645 und hot im Prinzip fünf Regla:

  1. Bezugspunkt isch da 120. öschtliche Meridian (Peking: 116°25'O).
  2. Der Tag fangt um Mitternacht a.
  3. Da erschte Tag vom Monat isch imma an Neumond.
  4. Wintersonnenwende uf da Nordhalbkugel isch imma im 11. Monat.
  5. Wenn an Schaltmonat nötig isch, nimmt ma imma da erschte Monat zwüscha zwoa Wintersonnenwenden, uf dean koan Zhōngqì ( 中氣 ) fallt. Der Schaltmonat hot dia gliich Numma, wie da Monat davor.

Zwölf Zhōngqì toalan die Ekliptik in 12 Töal mit je 30°. Vier vo deana zwölf Zhōngqì sind die Sonnenwenden und Tagundnachtgleichen. Da mittlere Zitabschtand zwüscha zwoa Zhōngqì isch also 1/12 vo nam tropischa Johr oda 30,43685 Täg und isch a bizle länga als da mittlere synodische Monat oda 29,53059Täg.

Da chinesische Kalenda isch drum so kompliziert zum Usreachna, will a net uf Mittlwerte basiert, sondan uf da exakta astronomischa Stellunga vo Sunna und Mond. Dia Zit zwüscha zwoa Zhōngqì schwankt zwüscha 29,44 und 31,44Täg, die vo nam synodischa Monat zwüscha 29,27 und 29,84 Täg. Drum ischs boda sälta, dass uf oan Monat zwoa Zhōngqì fallen bzw. dass an Monat, uf dean koan Zhōngqì fällt, koan Schaltmonat isch (scheinbare Schaltmonat).

Der 60er-Zyklus ändere

60-Jahres-Zyklus
Element Tier Symbol Johr
Holz Ratte 甲子 1864 1924 1984
Holz Büffel 乙丑 1865 1925 1985
Füür Tiger 丙寅 1866 1926 1986
Füür Hase 丁卯 1867 1927 1987
Erde Drache 戊辰 1868 1928 1988
Erde Schlange 己巳 1869 1929 1989
Metall Ross 庚午 1870 1930 1990
Metall Schof 辛未 1871 1931 1991
Wasser Aff 壬申 1872 1932 1992
Wasser Guller 癸酉 1873 1933 1993
Holz Hund 甲戌 1874 1934 1994
Holz Schwii 乙亥 1875 1935 1995
Füür Ratte 丙子 1876 1936 1996
Füür Büffel 丁丑 1877 1937 1997
Erde Tiger 戊寅 1878 1938 1998
Erde Haas 己卯 1879 1939 1999
Metall Drache 庚辰 1880 1940 2000
Metall Schlange 辛巳 1881 1941 2001
Wasser Ross 壬午 1882 1942 2002
Wasser Schof 癸未 1883 1943 2003
Holz Aff 甲申 1884 1944 2004
Holz Guller 乙酉 1885 1945 2005
Füür Hund 丙戌 1886 1946 2006
Füür Schwii 丁亥 1887 1947 2007
Erde Ratte 戊子 1888 1948 2008
Erde Büffel 己丑 1889 1949 2009
Metall Tiger 庚寅 1890 1950 2010
Metall Haas 辛卯 1891 1951 2011
Wasser Drache 壬辰 1892 1952 2012
Wasser Schlange 癸巳 1893 1953 2013
Holz Ross 甲午 1894 1954 2014
Holz Schof 乙未 1895 1955 2015
Füür Aff 丙申 1896 1956 2016
Füür Guller 丁酉 1897 1957 2017
Erde Hund 戊戌 1898 1958 2018
Erde Schwii 己亥 1899 1959 2019
Metall Ratte 庚子 1900 1960 2020
Metall Büffel 辛丑 1901 1961 2021
Wasser Tiger 壬寅 1902 1962 2022
Wasser Haas 癸卯 1903 1963 2023
Holz Drache 甲辰 1904 1964 2024
Holz Schlange 乙巳 1905 1965 2025
Füür Ross 丙午 1906 1966 2026
Füür Schof 丁未 1907 1967 2027
Erde Aff 戊申 1908 1968 2028
Erde Guller 己酉 1909 1969 2029
Metall Hund 庚戌 1910 1970 2030
Metall Schwii 辛亥 1911 1971 2031
Wasser Ratte 壬子 1912 1972 2032
Wasser Büffel 癸丑 1913 1973 2033
Holz Tiger 甲寅 1914 1974 2034
Holz Haas 乙卯 1915 1975 2035
Füür Drache 丙辰 1916 1976 2036
Füür Schlange 丁巳 1917 1977 2037
Erde Ross 戊午 1918 1978 2038
Erde Schof 己未 1919 1979 2039
Metall Aff 庚申 1920 1980 2040
Metall Guller 辛酉 1921 1981 2041
Wasser Hund 壬戌 1922 1982 2042
Wasser Schwii 癸亥 1923 1983 2043

Da Sechziga Zyklus vo da Johr, Monat und Täg setzt sich zäm us nam Zyklus vo Zehn Himmelsschtämm (天干 tiāngān) und da zwölf Tierzoacha vom chinesischa Kalenda (Erdzweige 地支 dìzhī). Da 60-Jahre-Zyklus isch im 3. Johrhundat vo da Han-Dynastie igführt wora. Da 60-Tage bzw. Monate-Zyklus kummt us m 13. Johrhundat.

Hüt brucht ma bloss no da 60-Jahre-Zyklus bzw. da 12-Jahre-Zyklus vo da Tierzoacha fürd chinesische Astrologie.

Die 10 Himmelsschtämm ändere

Die zehn Himmelsschtämm sind a Kombination us da fünf Wandlungsphasa und Yin und Yang.

  1. chin. jiă, jap. kinoe (木の兄) oder : Holz und Yáng
  2. 乙 chin. , jap. kinoto (木の弟) oder otsu: Holz und Yīn
  3. 丙 chin. bĭng, jap. hinoe (火の兄) oder hei: Füür und Yáng
  4. 丁 chin. dīng, jap. hinoto (火の弟) oder tei: Füür und Yīn
  5. 戊 chin. , jap. tsuchinoe (土の兄) oder bo: Erde und Yáng
  6. 己 chin. , jap. tsuchinoto (土の弟) oder ki: Erde und Yīn
  7. 庚 chin. gēng, jap. kanoe (金の兄) oder : Metall und Yáng
  8. 辛 chin. xīn, jap. kanoto (金の弟) oder shin: Metall und Yīn
  9. 壬 chin. rén, jap. mizunoe (水の兄) oder jin: Wasser und Yáng
  10. 癸 chin. guĭ, jap. mizunoto (水の弟) oder ki: Wasser und Yīn

Die 12 Tierzoacha ändere

  1. : Ratte (鼠 shŭ), siehe Johr vu dr Ratte
  2. chŏu: Büffel (牛 niú), siehe Johr vum Ochs/Büffu
  3. yín: Tiger (虎 ), siehe Johr vum Tiger
  4. măo: Has (兔 ), siehe Johr vum Has
  5. chén: Dracha (龍 lóng), siehe Johr vum Dracha
  6. : Schlange (蛇 shé), siehe Johr vu dr Schlange
  7. : Ross (馬 ), siehe Johr vum Ross
  8. wèi: Schof (羊 yáng), siehe Johr vum Schof
  9. shēn: Aff (猴 hóu), siehe Johr vum Aff
  10. yŏu: Guller (鷄 ), siehe Johr vum Guller
  11. : Hund (狗 gŏu), siehe Johr vum Hund
  12. hài: Schwii (猪 zhū), siehe Johr vum Schwii

Weblink ändere