D Faarzüüg vo dè Gattig X d[1], ab 1868 Gattig VII a vo dè Badischi Staatsysèbaan sin dreifach kuppleti Güèterzug-Dampfloks. Diè Dütsch Rychsbaan hèt diè no vorhandnè Maschinnè als Baureiè 53.85 in iren Beschtand übbernõ

Xd
VIIa (ab 1868)
DR Baureiè 53.85
Weäksfoto von èrè X d vo dè erschtè Liferseriè
Weäksfoto von èrè X d vo dè erschtè Liferseriè
Lieferung: Xd1 – Xd3 VIIa4 – VIIa15 VIIa16 – VIIa17
Nummerierung: 162 – 173, 200 – 207 208 ... 477 488 – 511
Anzahl: 20 127 24
Hèrschteller: MBG Karlsruè
Baujohr: 1866 – 1867 1868 – 1889 1890+1891
Uusmuschterig: bis 1930
Achsformlè: C n2
Gattig: G 33.13
Spurwitti: 1.435 mm
Längi übber Buffer: 14.645 mm 14.766 mm
Höhe: 4.500 mm 4.150 mm
Feschtè Radschtand: 3.450 mm
Gsamtradschtand: 3.450 mm
Leermassè: 31,10 t 33,75 t 35,55 t
Diènschtmassè: 35,35 t 38,30 t 40,20 t
Ribigsmassè: 35,35 t 38,30 t 40,20 t
Radsatzfaarmassè: 11,80 t 12,80 t 13,40 t
Högschtgschwindigkeit: 45 km/h
Kuppelraddurchmessèr: 1.220 mm 1.250 mm (ab 1874 VIIa9) 1.262 mm
Stüèrigsart: Stephenson
Zilinderaazaal: 2
Zilinderdurchmessèr: 457 mm
Kolbèhuub: 635 mm
Kessèlübberdruck: 9,0 bar 10,0 bar
Aazaal Heizroor: 203 201 183
Heizroorlängi: 4.350 mm 4.343 mm 4.400 mm
Rooschtflächi: 1,26 m² 1,33 m² 1,47 m²
Straaligsheizflächi: 7,00 m² 7,18 m² 7,50 m²
Roorheizflächi: 116,52 m² 115,16 m² 116,36 m²
Vodampfigsheizflächi: 123,52 m² 122,34 m² 123,86 m²
Tender: 2 T 8
Wasser: 8 m³
Brennschtoff: 4 t Kohle
Brèms: Schruubèbrèms uff èm Tender un Wurfhebèlbrèms

Zwischè 1866 un 1891 hèt d Maschinnèbau-Gsellschaft Karlsruè in 17 Liferseriè insgsamt 171 Faarzüüg abgliferet. I dè Liferzit sin diè Maschinnè ständig witerentwicklet worrè. Well diè Grundkonschtruktion seer glungè gsi isch, hèt mo mit chlynerè Aabassigè vo dè einzelnè Liferseriè dè ständig stygendè Aaforderigè vom Betrièb grächt worrè könnè.

Konschtruktyvi Merkmõl ändere

D Konschtruktion basyrt uff dè Lokomotyvgattig X c. Devo abwychend hèt mo chlyneri Räder vowendet un hèt dōmit dè Kessèl größer konschtruyrt, um trotzdemm s Gwichtslimit uuszschöpfè. Diè erschtè drei Seriè hèn no èn Crampton-Kessèl mit èm großè Dampfdom übber m Steekessèl. D Seriè 4 bis 17 sin dôgegè mit èm Belpaire-Kessèl uusgschtattet gsi. Sellè isch im Lauf vo dè Entwicklig ständig witer vobessert worrè. Asè isch d Aaordnig vo dè Usschtrömroor sowiè dè Uffbautè uff èm Kessèl variyrt worrè. Bis zum Ènd vo dè Liferzit hèt dè Kesseldruck uff 10 bar gschteigeret wörrè könnè. Spòter ygebauti Ersatzkessèl sin bis 12 bar belaschtbar gsi. Wärend diè Höchi vo dè Kesselmitti bi dè erschtè Baureiè 1.750 mm übber dè Schinnèobberkantè gsi isch, hèt mo si ab èm Baujohr 1890 uff 1.891 mm erhöht. D Rooschtflächi isch aafänglich nu 1,26 m² groß gsi, im Lauf vo dè Entwicklig isch selli um rund 17 % vogrößeret worrè.

D Maschinnè hèn èn Blechraamè uss durchlaufendè Blèch vo 24 bis 36 mm Dicki sowiè yserni Pufferboolè kaa. Alli Lokomotyvè hèn èn innèligendè Stephenson-Stüèrig bsässè. Dè Naßdampf-Zilinder hèt uff diè mittleri Kuppelach gwürkt. Diè Tryb- un Kuppelschtangè sin uss Tygelgußschtaal gfertiget gsi. Diè beidè vorderè Radsätz sin mit obbèligendè Blattfèdèrè abgschtützt gsi. D Fèdèrig vo dè hinterè Achsè isch bis zu dè 9. Liferseriè durch gegènanderligendi elliptischi Zwillingsfèdèrè realisyrt worrè. Ab denn vozichtet mo uff selli Bauwys un voband diè beidè vorderè Achsè mit èm Uusglychshebèl. Domit sin diè Lokomotyvè nu no uff vir Pünkt statt uff sechs abgschtützt. Diè Maschinnè vo dè erschtè Liferseriè hèn übber èn relativ eifach ghaaltenès Füürerhuus vofüègt. Im Lauf vo dè Zit sin selli abber vobesseret worrè. Diè am Aafang vo dè Liferig no vorhandenè Verzyrungè un Vokleidungè sin in spôterè Baujohr wegglôô worrè. D Faarzüüg sin mit Schlepptender vo dè Bauartè 2 T 8, 2 T 12 odder 3 T 13,5 uusgschtattet worrè.

Ysatz ändere

Diè Lokomotyvè vo dè Gattig VII a hèn bis zu dè Yfüürig vo dè Gattig VII d dè gsamte Güètervokeer vo dè Badischè Staatsbaan bewältiget. Spòter hèt mo si vor allem im Rangyrvokeer ygsetzt. Dört hèn è baar Lokomotyvè Tender mit Retourfüürerhüsli kriègt. Selli Lokomotyvè, wo mit èm Ersatzkessèl uusgschtattet worrè sin, hèn èn 875 t schwèrè Güèterzug i dè Ebeni mit 45 km/h un èn 230 t schwèrè Güèterzug an èrè 20 ‰-Stygig mit 20 km/h ziè könnè.

1914 sin no 114 Maschinnè im Betrièbsdiènscht z findè gsi. Füüf Lokomotyvè hèt mo 1919 als Reparationsleischtig abgää müèsè. 1925 hèt di Dütsch Rychsbaan als Baureiè 53.85 no 44 Lokomotyvè vo dè Gattig VII a übbernõ. Unter erschterè hèn sich noch drei Lokomotyvè us èm Johr 1866 befundè, welli zu demm Zitpunkt schu 59 Jahre aalt gsi sin un dõdemit diè älteschtè Lokomotyvè im Beschtand vo dè Rychsbaan gsi sin.

Liferseriè Baujohr DR-Nummerè
Xd1/VIIa1 1866 53 8501 – 53 8503
VIIa5 1870/71 53 8508 – 53 8510
VIIa7 1872 53 8511 – 53 8512
VIIa8 1873 53 8514 – 53 8523
VIIa9 1874 53 8525 – 53 8528
VIIa10 1879 53 8534
VIIa11 1880 53 8539 – 53 8542
VIIa13 1883/84 53 8550 – 53 8552
VIIa14 1884/85 53 8556 – 53 8560
VIIa15 1889 53 8561 – 53 8565
VIIa17 1866 53 8580 – 53 8586

D Uusmuschterig isch bis Endi vo dè 1920er Johr erfolgt. Ygsetzt worrè sin si zum Schluss im Monnèmer Rangyrbaanhof un im Haffè.

Fuèßnotè ändere

  1. Zur Unterscheidung vo dè nõch èm Schema vo 1868 bezeichnetè Lokomotyvè au als X d (alt) benamst.

Literadur ändere

  • Hermann Lohr, Georg Thielmann: Lokomotiv-Archiv Baden. transpress, Berlin 1988, ISBN 3-344-00210-4
  • Manfred Weisbrod, Hans Müller, Wolfgang Petznick: Deutsches Lok-Archiv: Dampflokomotiven 2 (Baureihen 41 - 59). transpress, Berlin 1994 ISBN 3-344-70840-6


  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Badische_VII_a“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.