Benutzer:Terfili/Wikiheftli-Yleitig
Liebi Leser un Leserinne,
Was Si doo in de Händ hen, isch d erschti druggti Ussgab vo Artikel uss dr alemannische Wikipedia.
E Wikipedia, des isch e Internet-Enzyklopedi, wo choschtelos zuegängli isch, wo jede derf wyterverwände un wo au jede derf Byträg schrybe. Demit aber kei Mischt inegschribe wird, gits natürli au Lüt, wo neui Artikel dureluege un überpriefe, bstimmti Richtlinie umsetze un wo au des Heftli doo gmacht hen. Des sin alles Lüt, wo freiwillig mitmache, uss Freud un Motivation, un in däm Fall uss Liebi zur alemannische Sprooch.
Alli Sproochversione vo dr Wikipedia sin Deil vo dr Wikimedia-Stiftig, e gmeinnützigi Stiftig, wo sich d Erstellig vumene freie Onlinelexikon in allene Sprooche vo dr Wält zum Ziil gmacht het. Vergliche mit dr änglischsproochigi Wikipedia, wo im Jänner 2001 gründet worde isch un inzwüsche über 3 Millione Artikel het, un dr hochdütsche Wikipedia mit über 1 Million Artikel ghört d alemannischi Version zu de chlynere Projäkt; grad hen mer üs über de 6000. Artikel chönne freue. Insgsamt gits d Wikipedia in über 270 Sprooche, wo zämme über 30 Millione Artikel hen. Pro Daag werde die Sproochversione im Durchschnitt über 340 Millione Mool uffgruefe; des isch d fümfthöggschti Zaal vo allene Syte im Internet.
Gründet worde isch d alemannischi Ussgab 2003 vumene Elsässer, un isch si ursprüngli numme für s Elsässerditsch denkt gsi. E Joor spööter hets allerdings ällewel no fascht kei Artikel gha, un doodruf hen Dialäktlieberhaber uss de Schwiiz, em Allgäu un uss Bade de Vorschlag gmacht, die elsässischi Version für alli alemannischi Mundarte z öffne.
Un Alemannisch, was isch des überhaupt? Alemannisch sait mer zue denne Dialäkt, wo in dr Dütschschwiiz, Südbade, em Elsass, em Schwoobeland, Vorarlberg, Liechtestai un e paar Walserdörfer ganz im Norde vo Italie gsproche werde. S Schwiizerdütsch ghört also gnauso dezue wie s Elsässisch un s Schwäbisch. In all denne Spiilarte vum Alemannische gits inzwüsche Artikel, un in däm Heftli finde Si Byspil devo. Natürli sin gwüssi Dialäkt stärcher verträte wie andri; d meischte Artikel werde vo Schwiizer un Badner Autore gschribe. Enewäg derf natürli en Elsässer genauso mitmache wie en Schwiizer, e Vorarlberger gnauso wie en Badener un e Walser gnauso wie en Schwoob. D alemannischi Wikipedia isch also au en Projäkt, wo Mensche häne wie däne vo de Gränze verbindet. Mer chönnt sich natürli frooge, ob es en Sinn het, wenn öber ussem Bärner Oberland zamme mit öberem vo dr schwäbische Alb amene Artikel schrybt. D Erfahrig het aber zeigt, dass so Ywänd uubegründet sin, di alemannischi Wikipedia isch wie de alemannisch Sproochruum au e Matte voll mit Wildblueme, statt en churzgstutzte änglische Rase, un Viilfalt isch erwünscht.
Gnauso viilfältig wie d Dialäkt sin au d Theme vo däm Lexikon. Mer halte s Augemerk zwar au uff Theme, wo de alemannische Sproochruum beträffe, aber wie Si in däm Heftli chönne feschtstelle, vergesse mer de Rescht vo dr Wält nit. Über regionali Brüüch wie s Schiibeschlage oder de Morgestraich cha mer sich also gnauso guet informiere wie über de Peloponnesisch Chrieg oder worum es im Änglische so vili französischi Wörter git.
Wyl d Wikipedia uff Lüt aagwiise isch, wo freiwillig mitmache, hoffe mir, dass mir Si mit däm Heftli au zum mitmache chönne aarege. Au wenn Si numme e Chlynigkeit imene Artikel korrigiere, oder im Artikel über ihre Heimetort öbis ergänze, leischte Si en wichtige Bytrag, demit s erschti Lexikon uff Alemannisch wyter waggst, un hälfe demit, dass üsri Muettersprooch au in de Zite vum Internet erhalte blybt.
Mir wünsche Ihne bim Läse vil Vergnüge!