Diskussion:Sesia

Groos- ùn Chlaischryybig

Ich find, die Änderig vù dr Groos- ùn Chlaischryybig isch nooch an ere nid zueläsige Dialäktänderig. Dr Cireseu good bi syym Walsertitschu vù dr Italienische Standardsprooch uus, was fir e Idalieener normaal isch. Im Idalieenisch schrybd mer aber Substantiv chlai! Ich wais, aigeni Schryybwyyse sin nid gwinschd, aber ich find, so ebis eme Walser, wù vùm Idalieenisch här chùnd oder eme Elsässer, wù vùm Franzeesisch häär chùnd, voorzschryybe, isch broblemaadisch. --Holder 14:30, 02. Okt 2008 (CEST)

Ich weiss, dass die Substantive auf Deutsch groß geschrieben werden. Jedoch gilt diese Regel für Titzschu nicht. Im Land (Alagna Valsesia) haben die Walser immer klein geschrieben, ohne der (neuhoch-)deutschen Standardnorm zu folgen. Ich glaube, die Regel der großen Anfangsbuchstaben ist erst zur Zeit des Martin Luthers entstanden, als er die moderne deutsche Sprache geschafft hat. Da waren die Walser schon lange diesseits des Gourners (Monte Rosa) und ihre Sprache wurde von den Neuheiten kaum beeinflusst. Titzschu steht eher mit Alt- und Mittelhochdeutsch im Zusammenhang, wo die Wörter immer klein geschrieben wurden. Das ist nur einer der kleinsten Unterschiede zwischen Titzschu und Hochdeutsch. Ich könnte trotzdem die Substantive groß schreiben. Das wäre aber philologisch nicht korrekt.--Cireseu 16:20, 2. Okt. 2008 (CEST)

Ich ha mich bi säller Änderig uff Orthografie#Alemannischi Rächtschrybige gstützt, wo stoht, dass mer sich an de hochdütsche Rächtschrybig orientiere soll (wo d Groß- und Chleischrybig dezüeghört). Wyl ihr aber schints d Tradition händ, alles chlei z schrybe, mach ich s ruckgängig. --Strommops 16:29, 2. Okt. 2008 (CEST)

Säll Bischpill zeigt, ass en Artikel über Titzschu gäbig wär - ich wurd mi freue, wenn en "öpper" (ergo: du Cireseu, will die andere drvo jo kuum Ahnig hän) schriibe wurd --Dr Umschattig red mit mir 17:04, 2. Okt. 2008 (CEST)

Jo, ich werdi dos machu. I' waiss nouch nid, wann ich d' zit findi, wa ich machi dos ganz g'wiss--Cireseu 17:17, 2. Okt. 2008 (CEST)

Falls es i dr Dialäktliteratur vo Sesia kei Grossschrybig git chönnt mer des zueloo. Sunscht gilt aber s glyche wie für d Elsässer wo d Subschtantiv au oft chly schrybe wyl si es vum Französische gwöönt sin; obwool es i dr elsässische Literatur gross gschrybe wird. Ich mein: zwar nüt reklamiere, aber abändre sött mer es derfe. --Chlämens 18:20, 2. Okt. 2008 (CEST)

In dr Wèèrderbiecher us dr Walserdèèrfer z Italie vù Gressoney, Issime, Rimella, Pomatt (ales Dèèrfer in dr Nèèchi vù Im Land/Alagna) wääre iiberaal d Substantiv chlai gschriibe wie im Italieenisch. Die Wèèrderbiecher riichde si an Walser, wù normaalerwyys au Idalieenisch schryybe ùn lääse ùn zue dr dydsche Schdandardschbrooch chuum e Bezug hän. Äänlig isch s au in dr zimbrische Wèèrderbiecher vù Lusern/Luserna oder vù Pladen/Sappada. Im iibrige: s gid au elsäsischi (ùn dydschi) Dialäktliteratur, wù d Substantiv chlai gschriibe sin, sicher eender in ere experimentälere Dradizioon ... :)--Holder 18:35, 2. Okt. 2008 (CEST)

Deswege mein ich jo au dass mer vo Walser un Elsässer nüt unbedingt verlange cha dass si wisse münn was gross un was chly isch, aber dass mer es wemmer Luscht un Zit het trotzdäm abändre derf. Wemmer italienischi oder französische Schrybkonventione zuelönn (un deno au no spanische oder änglische falls d Tovarer oder d Oschtschwiizer us Wisconsin emol schrybe) chönnt es schnäll für de Rescht unverständlich werre. Am Aafang vo derre Wikipedia isch z.B dr Sandchaschte uf "Sandkachte" gsi wyl de Elsässer wo d Gstaltig gmacht gha het für /ʃ/ <ch> gschrybe het. --Chlämens 18:53, 2. Okt. 2008 (CEST)

zwüsche Walser und Elsässer gits aber scho en Unterschiid: D'Elsässer hän traditionell noch dr dütsche Ortografi gschribe, in jüngerer Zyt schliicht sich e französischi Schrybwyys y. D Walser aber schriibe noch dr alt-/mittelhochdütsche Schrybig (ämmel noch Agoobe vom Cireseu), wo kei Gross/Klei kennt het und dr Wandel zem neuhochdütsch nid mitgmacht hett. Traditionell und richtig wär dämfall für dä Dialäkt nume d'Kleischrybig. --Dr Umschattig red mit mir 09:53, 3. Okt. 2008 (CEST)

E Artikel iber dr Dialäkt vù Im Land hed s jetz doo. Zue dr Gschiichd vù Schryybwyys: D Chlaischryybig chùnd z Im Land nadyyrli nid vùm Mittelhoochdydsch, au wän s scheen wäär ... Au z Im Land hed mer bis in s 19. Jh. Hoochdydsch gschriibe ùn hoochdydschi Biecher hed s in vyyle Hyyser gee, z B. sin dr Katechismus ùn d Biible, wù waarschyyns in alne Hyyser vorhande gsii sin, bis in s 19. Jh. no ùf Hoochdydsch gsii. As mer hid z Im Land d Substantiv chlai schrybd chùnd vùm Idalieenisch. Dr Giovanni Giordani wù ane 1891 syyni Ortsgrammatik vù Im Land publizierd hed (La colonia tedesca di Alagna-Valsesia e il suo dialetto), hed doodrin scho ali Substantiv chlai gschriibe ùn midlerwyyli bruuche ali WèÈrderbiecher vÙ dr Siidwalser Dialäkt di idalieenisch Chlaischryybig. --Holder 09:24, 1. Dez. 2008 (CET)