Etter

En Etter isch im Süüddütsche d Bezäichnig für e Haag mit Door um e middelalterlige Ort gsi. Im Geegesatz zu de Stedt, wo riich gnueg gsi si, zum Stadtmuure baue, het s um d Dörfer ume mäistens Hääg us Büsch oder Palisaade ghaa. In dr Dreifälderwirtschaft het s au um jeede vo de drei Fluerdäil Summerfäld, Winterfäld und Brachfäld e Haag gee, wil mä uf ene, wenn si grad nid aapflanzt gsi si, s Vee gwäidet het.

En Abbildig us em Bricht über e Hans Böhm, dr Pauker vo Niklashuuse in dr Schedelsche Chronik,
Im Hindergrund e gflochtnige Etter mit eme Door.

Wo dr Etter mit sine Door duure isch, het au e juristischi Bedütig ghaa. Im Middelalter und in dr früeje Nöizit isch er vilmol die politischi Gränze gsi zwüschen em Beriich, won e zuenige Hofmark rächtlig zueständig gsi isch («Hoofmark im Etter dinne», «Grichtsbarkäit im Etter dinne») und däm, wo s Landgricht vom Landesheer zueständig gsi isch. Do häi öbbe d Hoofmarksamtsmanne de Landsgricht-Amtsmanne Stroofdääter usgliiferet.

Im Zämmehang mit em Etter wird au vilmol dr Begriff Falldoor erwäänt. Das isch e Door über e Faarwääg dur e Haag gsi, wo vo sälber zuegfalle isch, bsundrigs dört, wo mä e Dorf vo de Fälder ussedra het welle zudue wägen em Vee uf dr Wäid. Bi Dörfer, won e zuenigi Hoofmark bildet häi, häi früener die Beamte vom Landesfürst vilmol nume bis an s Falldoor döfe choo.

Etter bezäichnet hüte au s Kärngebiet von ere Ortschaft (öbbe bi „Baulandbriis im Ortsetter“).

Kwelle

• Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart: zeno.org
• Etter im Schwizerische Idiotikon, Band I, Spalte 597

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Etter“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.