Häberle ond Pfleiderer

Häberle ond Pfleiderer hoißt a ganza Serie vo Sketsch, wo vom schwäbischa Komikerduo Willy Reichert ond Oscar Heiler vo 1931 bis 1972 gschbiilt worra send.

Dialäkt: Schwäbisch

D Vorgschicht

En de Dreißgrjohr vom voriga Johrhondort hot’s en Stuegert neabem graußa Friedrichsbautheatr au noh a kleis Theäterle gäa, wo sowohl s Varieté wia au s Kabarett pfleagt hot, s Excelsior. Deam sei Chef isch dr Schweizer Emil Neidhard gwäa, wo vo seine Freind bloß dr Schneizle ghoißa worra ischt. Jeda Dag hot’s zwoi Vorstellonga gäa, ond emmr noch 14 Däg isch a nuis Programm rauskomma. Dr Emil Neidhard hot a feis Nesle ghet, om z merget, weam’r was zuadraua kâ. Oft hot’r da Willy Reichert uf de Brettr vom Schauschbiilhaus bewondret ond denkt, dass’r dean au uf s e i r a Biine braucha kennt. Dr Willy Reichert isch au dadsächlich zom Excelsior gwexlet ond hot glei noh da Oscar Heiler mitbrocht. Vo dera Zeit â isch em Excelsior neaba Hochdeitsch au zom erschda Mol Schwäbisch uf der Biine gschwätzt worra.

D Geburt vom Häberle ond Pfleiderer

Ama scheena Dag isch deane zwoi Schwoba a Sketsch vom Ungar László Vadney em jiddischa Dialekt en d Fenger komma, Die Friedenskonferenz. D Haubtfigura en deam Stickle send dr franzesisch Außaminischdr Aristide Briand ond dr englisch Regiirongschef Ramsay MacDonald gwäa, wo en de 1920r Johr beim Velkrbund en Genf mitnandr vorhandlet hend. Ond des wuud en deam Sketsch bissig, frech ond gleichzeidig saukomisch dargschdellt. (En ra schbätra Fassong, wo ma au heit noh uf Schallbladd odr CD kaufa kâ, send aus deane zwoi Politigor dr amerikanisch Außaminischdr John Foster Dulles ond dr russisch Außaminischdr Molotow worra.) Dr Reichert ond dr Heiler send ganz aus-em Heisle gwäa, wo se dean Sketsch gleasa ghet hend. Se hend abr gmoint, des Ganze miaßt ma uf Schwäbisch, ond zwar uf Stuegerter Schwäbisch, uf d Biine branga, noh dät Ällas noh viil bessr wirga. Weil dr Heiler au dr Hausdramaturg vom Excelsior gwäa isch, hot’r vom Neidhard da Uftrag griagt, dean Sketsch entschbrechend zo bearbeida. Zerscht hot’r noch zwoi tybische Stuegerter Nama gsuecht, ond dô isch’r uf Häberle ond Pfleiderer komma.

S Aussäa ond d Charaktr vo de Figura

Om da Häberle ond da Pfleiderer a bissle wia dia zwoi Vorbildr Briand ond MacDonald aussäa z lau, hot ma em Pfleiderer an graußa Schnauzr vorbasst ond sein Meckl mit ma steifa Huat, ara „Melone“, gschmickt. Dr Häberle isch mit ma Zwickr, ama englischa Bärtle ond mit ma ronda Strauhuat ausgschdaddet worra. Vordergrindig hend dia zwoi dau, wia wenn se de beschde Freind wäret, obwohl se sich emmr mit „Herr Pfleiderer“ ond „Herr Häberle“ begriaßt ond nia „Du“ zonandr gsait hend. Dr Pfleiderer hot a knitzr Kerle sei däffa, wo au a bissle schlitzohrig ischt, ond dr Häberle oiner, wo ällas bessor woiß. Wo dr Pfleiderer meischdens a ganz normals Schwäbisch gschwätzt hot, hot sich dr Häberle oft Miia gäa, Hochdeitsch zo schwätza. Rauskomma isch dô drbei abr bloß so a Art „schwäbisches Hochdeitsch“, was zuasätzlich fir Lachr gsorgt hot. Tybisch fir dia zwoi Figura isch au, das-se emmr wiidr zwischadure „Jaaa - jaaa“ ond „Sooo – sooo“ meh gsonga wia gschwätzt hend, oft gleichzeidig wia bei ma Duett.

S Aussäa ond da Charaktr vo de Figura send au fir dia viile andre Sketsch, wo schbätr noh gfolgt send, beibhalda worra.

Dr Erfolg

Bei dr erschda Vorstellong am 16. Dezembr 1931 hot dui Friidenskonforenz eigschlaga wia a Bomb. So arg isch em Excelsior no nia glacht worra. Dr Erfolg hot sich romgschbrocha, ond bald send älle Vorstellonga ausvorkauft gwäa. Em Lauf dr Zeit isch s Excelsior fir dia viile Leit, wo da Häberle ond dr Pfleiderer hend säa wella, z klei worra. Noh send se ens viil graißra Friedrichsbautheatr ausgwicha. Do drbei isch’s abr et bliiba. Au außerhalb vom Schwobaland hend d Leit des Komikrduo uf dr Biine âgugga wella. Drom send dr Heiler ond dr Reichert bald mit ihre Sketsch – middlerweile send an Haufa nuie vo vorschiidene Autora drzuakomma – uf Tournee ganga. Uftridd hend se ghet em Deitscha Theatr en Mincha, em Leipziger Krischdallpalascht, en Nirnberg ond en Dissldorf em Apollo-Theatr ond enna Haufa andre Städt. Schbätr send au noh dr Rundfunk ond s Fernsäa drzuakomma.

D Friidenskonforenz

En deam erschda Sketsch, ond zwar en dr schbätra akdualisiirda Fassong, dreffet sich dr Häberle ond dr Pfleiderer en ra Wirtschaft ond kommet em Lauf vo ihrer Ondrhaldong au uf d Friidenskonforenz zwischa deane zwoi Außaminischdr Dulles ond Molotow zo schwätza. Dr „gscheit“ Häberle duet grad so, als wär-er bei dera Vorhandlong selbr drbeigwäa ond vorsuecht, seim Geganiibr zo erklära, wia so a Konforenz ablauft. Om des Ganze ââschaulich z machet, schlegt’r em Pfleiderer a Rollaschbiil vor: Er selbr schlupft en d Haut vom Dulles (der wuud nadiirlich so gschwätzt wia ma da Nama schreibt, et „Dalles“), ond dr Pfleiderer soll da russischa Außaminischdr „Mollenkopf“ schbiila. Wia noh dr Pfleiderer en seira Roll et so funktioniirt, wia sich’s dr Häberle vorstellt, geit’r em d Sätz vor, wo-nr schwätza muaß, zom Beischbiil: „Herr Pfleiderer, jetzt fraget Se mich mal, was die Sorgen und Neete Amerikas verursacht!“ Em Lauf vo deam Sketsch griaget dia zwoi „Polidigr“ da graischda Grach mitnandr ond schreiet sich emmor meh â. Zom Schluss kommt d Bediinong ond frogt noch em Grond vo deam Gschroi. Nô griagt se d Antwort, dass ällas bloß a Schbiil wär. Se frogt nôôch: „Ja was schbiilet Se denn?“ – „Friidenskonferenz!!!“

Andre bekannde Sketsch

Am Postschalter
Auf der Neckarbrück
Die andere Hälfte
Das Gerüst
Gespräch unter Freunden

Z guedr Letschd

A graußa schwäbischa Firma, wo fir ihre Päcklesubba bekannt ischt, hot noch-em Zwoida Weltgriag da Reichert ond da Heiler johrelang em Radio en kurze Heerschbiil fir ihre Subba d Werbedromml riira lau.

Dr schwäbisch Kabredischt Uli Keuler hot bei seim Studiom an dr Uni Diibenga a Doktrarbet ibr Häberle ond Pfleiderer gschriiba.

Vor em (nuia) Friedrichsbau en Stuegert – wo vor langer Zeit amôl des legendäre Friedrichsbau-Theater dren gwäa ischt – geit’s seit 1994 a Denkmal aus Bronce, wo da Oscar Heiler (lenks) ond da Willy Reichert (reachts) en ihre Rolla als Häberle ond Pfleiderer zeigt. Bis 2014 ischt em nuia Friedrichsbau s nuie Varieté-Theater ondrbrôcht gwäa, aber des ischt gega Ende vo sellem Jôhr an a andra Stell omzoga.

Litradur

Oscar Heiler: Als ich noch der Häberle war, em MERIAN-Heft ibr Stuttgart, 10 XXXVI/C 4701 E
Ulrich Keuler, Häberle und Pfleiderer. Zur Geschichte, Machart und Funktion einer populären Unterhaltungsreihe, 1992 (3-925340-77-7, zugl. Diss. Univ. Tübingen)