Makedonische Renaissance

As Makedonischi Rönessans wird in dr historische Forschig mänggisch e Faase in dr byzantinische Gschicht im 9. und 10. Joorhundert bezäichnet, wo s Riich e nöiji kulturelli Blüete erläbt het.

D Buechmoolerei isch stark vo dr Makedonische Rönessans beiiflusst worde (Dr Köönig David mit Allegorii, Pariser Psalter, 10. Joorhundert)

S oströmische Riich het wäge de arabische Erobrige und dr Landnaam vo de Slaawe uf em Balkan am Aafang vom 7. Joorhundert e groosse Däil vo sim Territorium, sinere Bevölkerig und si Iikomme us Stüüre verloore. Im 7. Joorhundert het e Dransformazioonsbrozäss aagfange, wo dr Staat, d Gesellschaft und d Kultur stark veränderet het. Dr Staatsapparat, wo bis denn no stark vo spootantike Elemänt brägt gsi isch, isch grezisiert worde; Latiinisch isch as e Sprooch vo dr Armee und dr Bürokratii vollständig vom Griechische abglööst worde. Us em spootrömischen Ostriich isch eso s byzantinische Riich worde, au wemm men em erst in dr Modärne eso het afo sääge. Byzanz isch denn Joorzääntelang ganz mit em Abweerkampf an de Gränze und mit innenpolitische Broblaem wi dr Bilderstrit beschäftigt gsi.

D Stedt si zerfalle und die antiki polis isch vilmol vom ene befestigte kastron abglööst worde, s kulturelle Nivoo isch niidriger worde, wenn au z Byzanz immer no wääsentlig mee vom antike Erb übrig bliibe isch as im Weste. Im 9. Joorhundert het sich die innebolitischi und vor allem au die ussebolitischi Situazioon e chli entspannt, und mä het wider mee Gäld für kulturelli Aagläägehäite chönne usgee. Es het e kulturelle Ufschwung gee, wo si Höhepunkt im 10. Joorhundert ghaa het und d Kunst und d Liddratuur betroffe het, aber au d „Wüsseschaft“ im Allgemäine (lueg öbbe dr Johannes VII. Grammatikos und Leon der Mathematiker).

Zwar het dr Ufschwung scho under dr amorische Dünastii aagfange, aber wil s die makedonischi Dünastii gsi isch, won er zur höggste Blüeti choo isch, het sich dr Begriff makedonischi Rönessans iibürgeret. Dr Terminus „Rönessans“ isch in dr Forschung zimlig umstritte und drifft nume bedingt zue. D Byzantiner häi d „Antike“ nid nöi entdeckt, wil mä sich dört immer no mit antike Wärk (wie z. B. mit dene vom Platon, Aristoteles oder vom Thukydides) beschäfdigt het, sondern si häi uf überliiferets Material (vor allem us dr Spootantike) zrugggriffe. Eso gsee cha mä dr Begriff „Rönessans“ kuum uf Byzanz aawände. Aber s Inträssi vo de Byzantiner an antike Kulturforme isch gröösser worde und es het Ernöijerigsforme gee, gliichzitig si öbbe in dr Kunst aber au witer Wärk entstande, wo kuum oder gar nit vo antike Vorbilder beiiflusst gsi si. Bsundrigi Bedütig het die Makedonischi Rönessans für d Buechmoolerei ghaa. S bekanntiste Bischbil dodrfür isch dr Pariser Psalter. Doo cha mä dütlig gsee wele Iifluss dr realistisch Stil vo dr klassische Antike ghaa het.

Dank under andere em Photios und em Arethas vo Kaisareia isch d Liddratuur ufgblüit, die klassizistischi Hoochsprooch isch wider mee pflägt worde, und e byzantinische „Enzyklopedismus“ isch iigläitet worde. Dr Photios, wo Patriarch vo Konstantinopel gsi isch, het e Wärk verfasst, wo mäistens as Bibliothek bekannt isch und won er din meereri häidnischi und christligi Autore referiert und iiri Wärk bewärtet. Wil e Hufe vo dene Wärk zum Däil oder ganz verloore gange si, isch d Bibliothek au in dere Bezieig e wichdigi Kwelle. Dr Arethas hingeege het sich intensiv mit klassischer Filologii und Filosofii abgee.

Dr Kaiser Konstantin VII. isch persönlig intressiert gsi, antiki und spootantiki/früebyzantinischi Wärk z erhalte. Er het en umfangriichi Enzyklopedii in Ufdraag gee, wo zum Däil erhalte isch. Din het s au zimlig umfangriichi Exzerpt us verschiidene Wärk ghaa. Zum Bischbil si eso wenigstens Uszüüg öbbe us de Gschichtswärk vom Priskos und vom Menander Protektor überliiferet, und au vo Däil vom Gschichtswärk vom Cassius Dio. Für d Überliiferig vo antike Teggst het d Minuskelschrift, wo im 9. Joorhundert z Byzanz nöi iigfüert worden isch, e Rolle gschbiilt. D Abschrifte vo de antike Manuskript si in dere Schrift verfasst worde.

Für die byzantinischi Gschichtsschriibig isch dr nöiji „byzantinischi Humanismus“, wie män en mänggisch bezäichnet, ebefalls vo Bedütig gsi. Die spootantiki Gschichtsschriibig isch mit de Historie vom Theophylaktos Simokates im früeje 7. Joorhundert abbroche. Erst us em spoote 8. Joorhundert si wider gschichtligi Wärk erhalte, doch jetzt het mä Chronike verfasst. Erst vom 10. Joorhundert aa si wider aaspruchsvolleri, mäistens zitgschichtligi Gschichtswärk gschriibe worde.

Liddratuur

• Johannes Georg Deckers: Die frühchristliche und byzantinische Kunst. Beck, München 2007, ISBN 978-3-406-56293-8 (Beck'sche Reihe 2553).
• Herbert Hunger: Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner. 2 Bände. Beck, München 1978 (Handbuch der Altertumswissenschaft Abteilung 12: Byzantinisches Handbuch Teil 5).
• Jan Olof Rosenqvist: Die byzantinische Literatur. Vom 6. Jahrhundert bis zum Fall Konstantinopels 1453. de Gruyter, Berlin u. a. 2007, ISBN 978-3-11-018878-3.
• Warren Treadgold: The Macedonian Renaissance. In: Warren Treadgold (Hrsg.): Renaissances before the Renaissance. Cultural Revivals of Late Antiquity and the Middle Ages. University Press, Stanford CA 1984, ISBN 0-8047-1198-4, S. 75ff.

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Makedonische_Renaissance“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.