Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Michael Edward Rainton Bassett (* 28. Àuigscht 1938 z’ Auckland) ìsch a ehamààliger näiseelandischer Politiker vu dr Labour Party. Ar ìsch Mìtglìed gsìì vum Represantàntahüss, un hàt mehrera Minìschteramt üssiawt ìn dr viarta Labour-Regiarung. D’rzüa ìsch’r Hischtoriker gsìì un hàt mehrera Biacher um d’ politischa Gschìcht vum Näiseelànd gschrìewa, drunter Laawesbeschriiwunga vu da Premierminìschter Peter Fraser, Gordon Coates un Joseph Ward.

Dr Michael Bassett ànna 2018.

si Laawa ändere

vor dr Politik ändere

Dr Michael Bassett ìsch ànna 1938 z’ Auckland uf d’ Walt kumma. Ar ìsch dr Suhn vu dr Clare Bassett (geborena Brown) un vum Edward Bassett. Ìn d’ Schüala gànga ìsch’r uf d’ „Owairaka School“, d’ „Dilworth School“ un d’ „Mount Albert Grammar School“. Ar hàt dernoh àn dr Ünivärsitet vun Auckland gschtudiart,[1][2] wo-n-’r dr Schtudia-n-Àbschluss „Master of Arts“ (MA) ìm Fàch Gschìcht bschtànda hàt. Àb ànna 1961 hàt’r àn dr Ünivärsitet Duke gschtudiart, ìn da Verainigta Schtààta. Doo hàt’r a Dokterwìrda (PhD) vu dr àmerikànischa Gschìcht ämpfànga mìt sinera Hàbilitàzionsschrìft „The Socialist Party of America, 1912–1919: Years of Decline“.

Ànna 1964 ìsch dr Basset ìm Näiseelànd z’ruckkumma un ìsch Ower-Schtudia-n-Ufsahner worra àn dr Ünivärsitet vun Auckland. D’rwillscht ìsch’r Mìtglìed gsìì vu dr politischa Gruppa „Princes Street Labour“.[3]

ìn Politik ändere

Àn dr Pàrlamantswàhl vu 1966 ìsch dr Bassett ärfolglooser Kàndidàt gsìì ìm Wàhlkrais North Shore. Ärfolgloos ìsch’r ewafàls gsìì àn dr Wàhl vu 1969 ìm Wàhlkrais Waitemata.[4]

Ànna 1971 hàt ma dr Bassett gwählt àls Gmaindarot vun Auckland. Ìm nachschta Johr, àn dr Pàrlamantswàhl vu 1972, ìsch’r ìm Wàhlkrais Waitemata gwählt worra, àls Kàndidàt vu dr Labour Party.[5] Noh dara Wàhl ìsch a Labour-Regiarung äntschtànda, zum ärschta Mol zitter 1960. Noh-n-em Tod vum Premierminìschter Norman Kirk ànna 1974 sìn dr Bassett un sina Pàrtäi àn da Pàrlamantswàhl vu 1975 gschlààga worra.[5] D’ dritta Labour-Regiarung hàt dr Bassett bschrìewa àls aina vu da „àktivschta un gsällschàftlig veràntwotligschta Regiarunga vum 20. Johrhundert“.[6] Wahrend dara Zitt ìsch’r ain vu da àktivschta Àbgordneta gsìì; ar hàt em Henry May, em Minìschter fìr d’ Lokàla Regiarung, ghulfa, fìr d’ lokàla Regiarungsgebiater zammaschliassa.[4]

Àn dr Pàrlamantswàhl vu 1978 hàt ma dr Bassett gwählt ìm Wàhlkrais Te Atatū.[5] Àn dam Sìtz ìsch dr Bassett gblìewa bis ìm Johr 1990. Kurz noh sim Z’ruckkumma ìm Pàrlamant hàt ma ìhn ärnännt ìm Schàttakàbinätt àls Minìschter vu da Ìnnera Ààglagahaita, Minìschter vu dr Lokàla Regiarung un Minìschter vum Schport un Zittvertriiwer.[7] Ìm März 1981 ìsch a Regiarungsumbìldung gsìì; doo hàt ma dr Bassett ärnännt àls Gsundhaitsminìschter vum Schàttakàbinätt.[8] Dr Bassett hàt dr Vorsìtzender vu dr Pàrtäi Jim Anderton häftig kritisart, vor àllem nohdam àss dr Anderton üs sim Àmt ìm Fluggsällschàft Air New Zealand üssgschlossa worra ìsch. Dr Bassett hàt gsajt, àss’r ìhn üssafordra wìrd fìr d’ Presidantaschàft vu dr Pàrtäi. Dàs hàt a äffner Konflikt üssgleest ìnnerhàlb vu dr Pàrtäi. Àlso hàt dr Bassett sina Àkìndigung z’ruckgnumma. Dam äntschprachend ìsch’r ìm Hornung 1982 üss em Schàttakàbinätt üssgschlossa worra.[9]

Noh dr Wàhlgwìnn vu 1984 hàt d’ Labour Party a viarta Regiarung gebìlda, wo bis ànna 1990 gwährt hàt. Dr David Lange hàt dr Bassett ärnännt àls Gsundhaitsminìschter un Minìschter fìr d’ Lokàla Regiarung.[10] Àls Minìschter fìr d’ Lokàla Regiarung hàt’r a Reform iigfiahrt, wo d’ „at-large“-Wàhlkraisa dur „wards“ ärsätzt hàt.[4] D’ Regiarung hàt a wìchtig Progràmm vu wìrtschàftliga un soziàla Reforma uff’s Wark gmàcht. D’ wìrtschàftliga Àschpakta hàt ma schpeeter d’ „Rogeromics“ bnännt. Unter d’ soziàla Reforma ìsch d’ Äntkriminàlisiàrung vu dr Homosäxüàlitet gsìì, dur s’ „Homosexual Law Reform Act 1986“. Dia soziàla Reforma hàt dr Bassett vollkumma unterschtìtzt.[11]

Nohdam àss dr Bassett wìder àls Àbgordnet’r gwählt worra ìsch, hàt’r numma s’ Àmt vum Minìschter fìr d’ Lokàla Regiarung b’hàlta, un ìsch d’rzüa ànna 1987 ärnännt worra àls Minìschter fìr d’ Ìnnera Ààglagahaita, àls Minìschter fìr d’ Zivila Vertaidigung un àls Minìschter fìr d’ Kunscht un Kültür. Züadam ìsch’r Vorsìtzender gsìì vu dr New Zealand Lottery Grants Board un vu dr 1990-Kumission, wo d’ Ehrunga vorbàuija hàt fìr d’ Ehrung àn dr 150. Johra vu dr Unterzaichnung vum Vertrààg vu Waitangi. Àls Minìschter fìr d’ Ìnnera Ààglagahaita hàt’r ghulfa, fìr d’ Faijerligkait vum Waitangi Day umschtälla un sìe färdra ìm gànza Näiseelànd.[12]

Àls d’ Regiarung un d’ Pàrtäi Mainungsverschìedenhaita ghàà han um d’ wìrtschàftliga Reforma, hàt dr Bassett dr Finànzminìschter Roger Douglas unterschtìtzt, wo dr Hàuiptmàcher vu da Reforma gsìì ìsch. Àn dr Pàrlamantswàhl vu 1990 ìsch d’ Labour Party gschlààga worra; àn dara Wàhl hàt dr Bassett nìt mìtgmàcht un ìsch üs dr Politik z’rucktratta[13] Ar ìsch jedoch politischer Beroter blìewa. Ar hàt unteràndrem dr Don Brash berota wahrend sim Àmtszitt àls Laiter vu dr National Party, vu 2003 bis 2006.[14]

noh dr Politik ändere

Noh sim Rucktrìtt üs dr Politik hàt dr Bassett sina àkàdemischa Kàrriar witterschtgmàcht. Ar hàt mehrera Biacher gschrìewa um d’ politischa Gschìcht vum Näiseelànd. Ar hàt àui Àrtikel gschrìewa fìrs Dictionary of New Zealand Biography un fìrs britischa Dictionary of National Biography. Wahrend zwai Joora hàt’r gschàfft mìt’m Expo-Team vum Näiseelànd fìr d’ Waltüssschtällung vu 1992 z’ Sevilla. Zwìscha 1992 un 1996 ìsch’r üssätzender Profasser fìr Gschìcht gsìì àn dr Ünivärsitet vum Wäscht-Ontario ìm Kànàdà. Züadam hàt’r glahrt àn dr Medizinischa Schüal vu dr Ünivärsitet vun Auckland vu 1997 bis 2000, un ìsch Fulbright-Profasser vu näiseelandischa Schtudia gsìì àn dr Ünivärsitet Georgetown z’ Washington, D.C..[15]

Vu 1994 bis 2004 ìsch dr Bassett Mìtglìed gsìì vum Waitangi-Grìchtshof, wo d’ Verlätzunga vum Vertrààg vu Waitangi untersüacht.[16]

Züadam ìsch dr Bassett Kronìscht gsìì fìr The Dominion Post z’ Wellington bis àm Ànd vum Johr 2006,[14][17] un àui fìr The Press z’ Christchurch.

Ain Àrtikel vum Bassett in The Northland Age hàt s’ NZME ìm März 2021 àbgezoga, wial dr Bassett d’ „verdàckelta Mooda“ kritisiart hàt, Wärter üss dr Maori-Sprooch z’ nutza, wia zum Bischpìel s’ Wort „Aotearoa“ fìr s’ Näiseelànd z’ nàmma. Da Àrtikel hàt ma àls ràssasechtig betràchta.[18]

si Privàtlawa ändere

Ànna 1964 hàt dr Bassett d’ Judith Petrie ghirota. D’ Petrie ìsch schpeeter Hischtorikera gsìì àn dr Ünivärsitet vun Auckland, un Mìtgliìed vum Regionàlrot vun Auckland.[2] Sa ìsch àui Mìtglied gsìì vum Auckland Hospital Board.[4] S’ Ehapààr hàt zwai Kìnder ghàà.[2]

Dr Bassett ìsch a Vätter vum Premierminìschter David Lange.[19]

sina Ehrunga ändere

Em Basset hàt ma üsszaichnet mìt dr Näiseelandischa Àdànk-s-Medàlia vu 1990.[2] Àlasslig vu da „Ehrunga zem Geburtstààg vu dr Kenigin“ vu 1992 hàt ma ìhn àls Komtür vum Queen’s Service Order ärnännt, fìr sina äffentliga Dianscht.[20] Àlasslig vu da „Geburtstààgs-Ehrunga“ vu 2018 hàt ma ìhn àls Komtür vum Näiseelandischa Verdianschtorda ärnännt, fìr sina Dianschta àls Hischtoriker.[21]

sina veräffentligta Wark ändere

 
Dr Bassett ànna 1969.
  • Bassett, Michael, Confrontation '51: the 1951 Waterfront Dispute (1972)
  • Bassett, Michael, The Third Labour Government (1976) ISBN: 0-908564-35-X
  • Michael Bassett: Three Party Politics in New Zealand 1911–1931. Auckland: Historical Publications 1982
  • Bassett, Michael, Sir Joseph Ward (1993);
  • Michael Bassett: Coates of Kaipara 1995
  • Bassett, Michael, The Mother of All Departments: A History of the Department of Internal Affairs (1997)
  • Bassett, Michael, The State in New Zealand 1840–1984: Socialism Without Doctrines? (1998)
  • Bassett, Michael un King, Michael, Tomorrow Comes the Song: A life of Peter Fraser (2001)
  • Bassett un Bassett, Judith, Roderick Deane: His Life & Times (2006)
  • Bassett, Michael un Goldsmith, Paul, The Myers (2007)
  • Bassett, Michael, Working with David (2008)
  • Bassett, Michael and Goldsmith, Paul, Puketutu and its People (2008)
  • Bassett, Michael, City of Sails: The History of Auckland City Council, 1989–2010 (2013)
  • Michael Bassett: Airey, Willis Thomas Goodwin. In: Dictionary of New Zealand Biography. Ministry for Culture & Heritage.
  • Michael Bassett: Coates, Joseph Gordon. In: Dictionary of New Zealand Biography. Ministry for Culture & Heritage.
  • Michael Bassett: Kirk, Norman Eric. In: Dictionary of New Zealand Biography. Ministry for Culture & Heritage.
  • Michael Bassett: Ward, Joseph George. In: Dictionary of New Zealand Biography. Ministry for Culture & Heritage.

Literàtür ändere

  • Michael Basset: Working with David: Inside the Lange Cabinet. Hodder Moa, Auckland 2008, ISBN 978-1-86971-094-1 (englisch).
  • James Edward Traue (Hrsg.): Who’s Who in New Zealand. 11. Auflage. Reed, Wellington 1978 (englisch).
  • James Oakley Wilson: New Zealand Parliamentary Record, 1840–1984. 4. Auflage. V.R. Ward, Govt. Printer, Wellington 1985, OCLC 154283103 (englisch, Erstausgabe: 1913).

Weblinks ändere

  Commons: Michael Bassett – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnohwiisa ändere

  1. Traue 1978, S. 54
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Alister Taylor, Deborah Coddington: Honoured by the Queen – New Zealand. New Zealand Who's Who Aotearoa, Auckland 1994, ISBN 0-908578-34-2, S. 58 (englisch).
  3. Michael Bassett: Self Help. In: michaelbassett.co.nz. 3. April 2002, abgruefen am 5. Juni 2021.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Controversy Comes Early. In: The New Zealand Herald. 2. August 1984, S. 20 (englisch).
  5. 5,0 5,1 5,2 Wilson 1985, S. 182
  6. Bassett, Michael: The Third Labour Government. (englisch).
  7. The Team. In: The New Zealand Herald. 15. Dezember 1979, S. 12 (englisch).
  8. Labour's shadow line-up. In: The Evening Post. 13. März 1981, S. 4 (englisch).
  9. Greg Shand: Dr Bassett Pays Penalty but Intends to Continue 'Fight'. In: The New Zealand Herald. 5. Februar 1982, S. 3 (englisch).
  10. Wilson 1985, S. 98
  11. Bassett 2008, S. 192
  12. Bassett 2008, S. 292
  13. Bassett 2008, S. 525
  14. 14,0 14,1 Audrey Young: Police extend Brash emails inquiry. In: The New Zealand Herald. 15. Dezember 2006 (englisch, nzherald.co.nz [abgerufen am 12. August 2012]).
  15. Bassett 2008, S. 541
  16. Ruth Berry: I'm out, Bassett tells Waitangi Tribunal. In: The New Zealand Herald. 21. September 2004 (nzherald.co.nz [abgerufen am 14. August 2014]).
  17. Correspondence between Michael Bassett and Tim Pankurst, editor Dominion Post. 13. Dezember 2006, abgruefen am 31. März 2014 (änglisch).
  18. Colin Peacock: NZME pulls racism article and bans Bassett. Radio New Zealand, 4. März 2021, abgruefen am 6. Juni 2021 (änglisch).
  19. Bassett 2008, S. 98
  20. London Gazette (Supplement). Nr. 52953, HMSO, London, 13 June 1992, S. 30 (PDF, englisch).
  21. New Year honours list 2018. Department of the Prime Minister and Cabinet, 30. Dezember 2017, abgruefen am 18. Januar 2018 (änglisch).
  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Michael_Bassett“ vu de änglische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.