Satyajit Ray

Dr Satyajit Ray (bengalisch সত্যজিত্ রায়, Satyajit Rāẏ; * 2. Mai 1921 z Kalkutta; † 23. April 1992 ebd.) isch e indische Filmregisseur vum bengalische Film gsii. Är het e humanistische Personalstil entwicklel, wu vum franzesische un italienische Neorealismus inschpiriert gsii isch. By syne Film het er wichtigi Ufgabe sälber ibernuu oder het si in Zämmearbet mit dr Spezialischte gmacht, zem Byschpel het dr Ray mitgmacht bi Casting, Regie, Kamera, Schnitt, Musik un Produktion.

Lääbe un Wärch

Dr Ray isch us ere guetsituierte bengalische Chinschtlerfamilie chuu. Syy Großvater Upendrakishore Raychowdhury isch as Verfasser vu Chinderliteratur, Musiker un Wisseschaftler bekannt. Syy Vater Sukumar Ray isch dr beliebtscht bengalisch Verfasser vu Nonsense-Vers (Sammlig: Khai Khai) gsii, är isch gstorbe, wu dr Ray zwaiehalb Johr alt gsii isch. Dr Ray sälber het e Huffe Biecher fir Chinder gschribe, unter anderem e Serie mit Detektivgschichte mit em Detektiv Feluda un aini mit em Profässor Shanku, eme Wisseschaftler, as Hauptkarakter.

Scho sy Debut Pather Panchali (1955) het em – un zum erschte Mol fir dr indisch Film – wältwyti Anerkännig brocht. Dr Film het rund e Dutzed Filmbryys iberchuu, dodrunter dr Sonderbryys vu dr Jury bi dr Filmfeschtspiil vu Cannes 1956. S isch dr erscht Dail vu syre Apu-Trilogi gsii, wu zue dr Myylestai vum internationale Kino zellt. Fir syni Film Mahanagar (1963) un Charulata (1964) het er dr Silberne Bär vu dr Berliner Filmfeschtspiil iberchuu, fir Ashani Sanket (1973) dr Guldeni Bär. Anne 1978 het er fir Shatranj Ke Khilari (syy ainzige Film in Urdu/Hindi un Änglisch), wu au dr Richard Attenborough as Darsteller z sähne isch, e Filmfare Award fir di Bescht Regie iberchuu. Derwylscht dr Ray in dr 1980er Johr wäge Chranket vu dr Filmarbet het mieße zruckdrätte, isch em mit syne Alterswärch Shakha Proshakha (1990) un Agantuk (1991) wider groß Filmchunscht glunge.

Dr Satyajit Ray het fascht uusschließlig literarischi Wärch verfilmt, näbe aigene au Verzellige vu andere bengalische Autore. Syy greschte kommerziälle Erfolg, dr Chinderfilm Goopy Gyne Bagha Byne (1968), basiert uf ere Gschicht vu syym Großvater Upendrakishore Raychowdhury. Ghare Baire (1984) un Teen Kanya (1961) sin Verfilmige vu Verzellige vum Rabindranath Thakur, wun er au mit eme Dokumentarfilm gwirdigt gha het. Mit Ganashatru (1989) het er e indischi Adaption vu Ein Volksfeind vum Henrik Ibsen gschaffe.

Anne 1961 isch dr Ray Mitglid vu dr Berlinale-Jury gsii. 1987 isch em d Uuszaichnig „Officier dans l'Ordre des Arts et des Lettres“ vum François Mitterrand verlihe wore, wu oderzue extra zum bettlägerige Ray uf Kalkutta graist isch. Churz vor syym Dod 1992 het er dr hegscht indisch Zivilorde Bharat Ratna iberchuu un isch vu dr Academy of Motion Picture Arts and Sciences mit em Oscar fir syy Lääebeswärch gehrt wore. Är het die Trophäe uf em Stäärbebett iberchuu.

Näb em Ritwik Ghatak un em Mrinal Sen isch dr Ray dr renommiertscht bengalisch Regisseur vum nit-kommerziälle Kino gsii. Dr japanisch Regisseur Akira Kurosawa wird mit dr Wort zitiert: „S Kino vum Ray nit gsähne z haa, haißt, in dr Wält z syy, ohni d Sunne oder dr Mond z sähne.“

Syt 1996 wird vu dr britische Satyajit Ray Foundation dr „Satyajit Ray Award“ an dää Regisseur vergee, wu mit syym uf em London Film Festival zaigte Filmdebut dr filmische Vision vum Ray am negschte chunnt

Filmografi

Spiilfilm

1955: Pather Panchali, dt. „Apus Weg ins Leben: Auf der Straße“
1956: Aparajito, dt. „Apus Weg ins Leben: Der Unbesiegbare“
1958: Parash Pathar
1958: Jalsaghar, dt. „Das Musikzimmer“
1959: Apur Sansar, dt. „Apus Weg ins Leben: Apus Welt“
1960: Devi
1961: Teen Kanya, dt. „Drei Töchter“
1962: Kanchenjungha
1962: Abhijan
1963: Mahanagar
1964: Charulata, dt. „Charulata – die einsame Frau“
1964: Two
1965: Kapurush O Mahapurush
1966: Nayak, dt. „Der Held
1967: Chiriakhana
1968: Goopy Gyne Bagha Byne
1969: Aranyer Din Ratri
1970: Pratidwandi
1971: Seemabaddha
1973: Ashani Sanket, dt. „Ferner Donner“
1974: Sonar Kella
1975: Jana Aranya
1977: Shatranj Ke Khilari, dt. „Die Schachspieler“
1978: Joi Baba Felunath
1980: Hirak Rajar Deshe
1980: Pikoo
1981: Sadgati
1984: Ghare Baire, dt. „Das Heim und die Welt“
1989: Ganashatru
1990: Shakha Proshakha, dt. „Ein Baum und seine Zweige“
1991: Agantuk, dt. „Agantuk – Der Besucher“

Dokumentarfilm

1961: Rabindranath Tagore
1971: Sikkim
1972: The Inner Eye
1976: Bala
1987: Sukumar Ray

Literatur

Andrew Robinson: Satyajit Ray: The Inner Eye. 1989
Dorthee Wenner: Nah am fremden Leben. In: die tageszeitung, 9. September 2003

Weblink

Satyajitray.org
Satyajit Ray Film and Study Collection
Satyajit Ray in de Internet Movie Database (änglisch)
Nooruef in dr New York Times vum 24. April 1992

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Satyajit_Ray“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.