Stoffwäggsel

As Stoffwäggsel oder Metabolismus (griechisch μεταβολισμός, metabolismós „Stoffwäggsel“, mit dr latiinische Ändig -us) bezäichnet mä d Gsamthäit vo de chemische Brozäss in Lääbewääse. Drbii wandlet dr Organismus chemischi Stoff in Zwüschebrodukt (Metabolite) und Ändbrodukt um. Dank dene biochemische Vorgäng cha d Körpersubstanz ufbaut und erhalte wärde (Baustoffwäggsel) und Energii für Aktividääte, wo Energii verbruuche, gwunne wärde (Energiistoffwäggsel) und eso cha dr Körper sini Funkzioone ufrächt erhalte. Wääsentlig für e Stoffwäggsel si Enzym, wo chemischi Reakzioone schnäller lön lo ablaufe und sä stüüre (katalysiere).

E Bischbil vom ene Stoffwäggselbrozäss: d Glykolyse: Äi Molekül Glucose wird zu zwäi Molekül Pyruvat umgsetzt und für das müesse zwäi Molekül ATP inwestiert wärde. Spööter im Brozäss wärde drfür vier Molekül ATP und zwäi Molekül NADH erzügt. S Pyruvat cha denn zum Bischbil im Zitratzüklus witer abbaut wärde.
Abchürzige:
Glu-6-P = Glucose-6-phosphat
Fru-6-P = Fructose-6-phosphat
Fru-1,6-bP = Fructose-1,6-bisphosphat
DHAP = Dihydroxyacetonphosphat
GAP = Glycerinaldehyd-3-phosphat
1,3-bPG = 1,3-Bisphosphoglycerat
3-PG = 3-Phosphoglycerat
2-PG = 2-Phosphoglycerat
PEP = Phosphoenolpyruvat
Pyr = Pyruvat

Wenn fremdi Stoff umgsetzt wärde, wo vo usse ufgnoo worde si, so redet mä au vo Fremdstoffmetabolismus. Dr Umbau organismenfremde Stoff in organismenäigeni Stoff wird as Assimilazioon bezäichnet. S Gegedäil isch d Dissimilazioon, wo organismenäigeni Stoff abbaut wärde. Zum Stoffwäggsel ghöört au d Umwandlig vo schädlige Stoff in Stoff, wo chönne usgschiide wärde (Biodransformazioon).

Stoffwäggselvorgäng wärde vor allem in dr Biochemii erforscht. In dr Medizin und Füsiologii si si von ere groosse Bedütig, under anderem wil si chönne gstöört wärde. Mä cha sä aber au füsikalisch düte as Usdusch vo freier Energii gege Ornig: Lääbewääse vergröössere d Ornig und verbruche Energii drbii. Im Organismus nimmt d Entropii (d Unornig) ab uf Choste vo dr Umgäbig, wo si zuenimmt.

Weblingg

 Commons: Stoffwäggsel – Sammlig vo Multimediadateie

• Biochemistry of Metabolism (ängl.) – Informazioone über die biochemische Aspäkt vom Thema Stoffwäggsel
• SuperCYP: Datenbank für Cytochrom-Metabolismus (ängl.)
• Roche's "Biochemical Pathways" as "Landcharte" zum Navigiere

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Stoffwechsel“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.