Text:August Lustig/A. Lustig Sämtliche Werke: Band 2/Dr Astronom

PERSONE:

Herr HIMMEL, Astronom.

JOSEPH KÜTZ, si Bedienter.

Herr SILWER.

Ne Porte-Faix.

KÀTELE, im Joseph si Fraü.

Madame FRINDLIG.

Im Porte-faix si Fraü.

----

Erste Uffiehrung am 6. Février 1881 im « CERCLE MULHOUSIEN » vo de Mitglieder:

MM. JACQUES SCHMIED . . Herr Himmel.

A. HENRI DOLLFUS . . . Joseph Kütz.

JOSEPH HUG . . . Herr Silwer.

CHARLES ROULLET . . . Porte-faix.

ALFRED DOGOR . . . Kàtele.

CHARLES ROULLET . . . Madame Frindlig.

ALFRED ZUBER . . . Im Porte-faix si Fraü.

----

's Theater stellt 's Studier-Zimmer vor vom Astronom; hinte ne Thüre, rechts e Thüre, links e-n-andere Thüre, dernàwe ne Fenster, wo ne Fernrohr ig'richtet isch, bim Fenster e Tisch mit ere Weltkugle un Biecher druf.

I. Uftritt.

Joseph, Kàtele.

Joseph (sitzt im Lehnstüehl mit eme Federwisch in de Hànd)

's hat's doch noch nie kei Bedienter besser g'ha as ich!... niene thàt ich eso ne Platz finde!... mi Herr isch Astronom, das heisst mit andere Worte, er isch narràchtig... er isch awer güet z'ha... wenn ich ihm nur allewil Recht gib un si Specktifig un si Weltkugle dert abstàib, so geht alles güet (er steht uf), er bekümmert sich sunscht um nit... er isch allewil in de Wulke... mr känne mache, was mr wànn, 's Kàtele un ich... 's isch mi Fraü, wo Kàtele heisst... mr hàn jetz sogar e Bureau de placement ag'fange... mr verschaffe-n-in de Dienstbote Plàtz... um Bezahlung! un iwerhaüpt, was sich presentiert, fir Geld z'verdiene, das iwernàmme mr, seig's was es will... hitigstags derf me nimmig halwer eso blöd si, we me züe ebbes ku will.

Kàtele (streckt dr Kopf ine rechts).

Bisch allei, Joseph?

Joseph.

Jà, liewe Fraü... kumm nur ine.

Kàtele (kunnt ine).

Isch dr Alt furt?

Joseph.

Los, Kàtele... sag em doch nitt allewil dr Alt, im Herr Himmel, 's isch doch allewil unser Herr.

Kàtele.

Oh! loss mi geh mit dim Herr... Dü machsch Dich jo als z'erst lustig iwer ne, wenn er Dir vo sine Narrheite verzählt.

Joseph.

Ich müess awer o ebbes höre allewil... erst gestert hat er mir wieder dr Kopf versàgt... er hat mr verzählt, wie wit as es isch vo do bis in dr Mond un bis in d'Sunne.

Kàtele.

Das glicht em wieder... me ka jo sage so wit as me will... 's geht's Nieme geh messe!

Joseph.

Bis in dr Mond hat er g'sàit, isch's 95 Taüsend Stund', un 37 Millione Stund' bis in d'Sunne!

Kàtele.

Un e halwe!... un Dü kasch eso Dings b'halte?

Joseph.

Er hat mr's scho so vielmol g'sàit.

Kàtele.

Er isch doch sunscht nitt eso g'spràchig, dr Herr.

Joseph.

Jà, sunscht bringt me-n-em kei Wort züem Mül üse... awer wenn er vo dr Astronomie red', so isch's ganz anderscht... me müess em halt die unschuldige Freid lo... hat er nitt sogar in siner Narrheit scho g'sàit, er heb dr Mond un d'Sunne g'woge!

Kàtele (schlat d'Hànd z'amme).

Ich's möglig, ass dr Mensch eso wit awe ka ku!

Joseph.

Un wie gross meinsch Dü, ass er isch, dr Mond?

Kàtele.

Dr Mond... wie mi kleine Pfanne ung'fàhr... do brücht me kei Specktifig, fir das z'sàh!

Joseph.

Ich weiss nitt, wie gross as Di kleine Pfanne-n-isch, awer wenn Dü-n-em eso ebbes thàtsch sage... doch los... siter ebbes Zit hat er e wenig g'schangiert... er lüegt weniger dur si Specktifig un isch iwerhaüpt unrüehig... un red' als Sache... me wott schiergar meine, er seig verliebt.

Kàtele.

Ah!... hasch Dü das o bemerkt?... 's isch mr doch gsi!... denn ich o ha ne scho hore rede fir sich vo-n-ere Venüs, wo-n-eso schön soll si... was ka jetz das fir e Jumpfer Venüs si... er isch als ganz verklàrt!

Joseph.

Nitt wohr? Erst gestert ha-n-ich g'hört, ass er deklamiert hat do, wo-n-er allei gsi isch... « Endlig, endlig isch er jetz do, dà schöne Tag... Morn ka-n-ich se jetz endlig sàh... Morn geht se dure... Die G'legeheit will ich jetz awer o benutze, wenn nur schön Wetter isch... »

Kàtele.

Ah!... voilà... do hat er schint's e Brief biku vo-n- ere, ass se kunnt, un jetz hat er Angst, as es kunnt ku regne un ass se das viellicht kännt abhalte... Wer mag jetz das si, die Jumpfer Venüs? kennsch Dü ebber eso do ummenander?

Joseph.

Nei, awer uf das kasch Dü nitt geh... Venüs isch wohrschinlig ihre Vorname... ich ha-n-en scho g'sah im Kalender.

Kàtele.

Aha... still... jetz kunnt mr ebbes i... 's Marie, wo Magd isch dert àne-n-an uns, hat mr g'sàit, ass si Herrschaft e Nièce erwartet dà Morge... isch das ebbe Die, un will se dr Herr Himmel viellicht hirothe? Was meinsch, Joseph, we mr e Fraü in's Hüs bekàmte!

Joseph.

Jà... derno wàr halt unsere schöne Zit umme!... awer er in sim Alter hirothe... ich ka's schier nitt glaüwe, un doch...

Kàtele.

Un doch sin alle-n-Azeiche do dervo!...

Joseph.

G'sang (Partant pour la Syrie).
Mir lehn's bi dem nitt bliwe,
's derf uns kei Fraü in's Hüs,
Sie thàt uns G'setze schriwe
(Mitnander).
Drum thien mir jetz o schwöre,
Das soll un derf nitt g'schàh,

Mir wànn dàr Venüs lehre,	} bis
Wo si ne Mann soll nàh.

Joseph.

Un züedem hà mir o noch d'Chance fir z'erwe, wenn er nitt hirothet!

Kàtele.

Tiens... 's isch jo wohr... er hat jo glaüb keine Frind?

Joseph.

So viel ich weiss alleweg nitt... siter ass mr do sin, isch jo noch nie kei Mensch züe-n-em ku... un schriwe thüet er o in Nieme... doch halt... jetz kunnt mr ebbes i: gestert z'Nacht hat er par extra ordinaire e Brief g'schriwe un hat ne noch salwer uf d'Post tràit... er hat g'sàit, er gieng doch üs.

Kàtele.

Eh... das isch an si Venüs gsi... wege dem kunnt se viellicht hit?

Joseph.

's isch möglich... doch i glaüb i hör ne ku... gang... fahr ab in Di Kuche Cs Kàtele geht üse rechts, dr Joseph stàibt ab).

II. Uftritt.

Herr Himmel, Joseph.

Herr Himmel.

Aha... sin Ihr do Joseph?... was doch das ebbes schön's isch, d'Astronomie!... 's blibt ere nit verborge... gar nit!... me weisst jetz sogar, was dr Mond un d'Sunne un d'Sterne fir Metall in si hàn!... d'Sterne, wo doch scho-n-eso wit sin vo do, ass ihre Heitere, wo doch 77 Taüsend Stund z'rucklegt in ere Secunde, 75 Johr brücht fir do uf d'Erde z'ku!

Joseph.

Aha!... jetz packt's en wieder a... ich will em e wenig helfe. (lüt) Meine Se, hat's o Lit dert owe, Herr Himmel?

Herr Himmel.

Z'erst will ich Eüch sage... 's git kei « unte » un kei « owe »... d'Mensche heisse g'wöhnlig « owe », wo se dr Kopf hàn... un « unte », wo se d'Fiess hàn... awer z'Nacht derno sage se 's gliche, un ihre Position isch doch grad 's Gegetheil... denn mr sin grad wie Gufe, wo ringsum in ere Balle thàte stecke un wo me derno thàt ummedràihe...

Joseph.

Das isch alles recht... awer, wie kunnts denn derno, ass z'Nacht züem Exempel d'Milch nitt üslaüft, wenn dr Hafe z'unterscht z'ewerscht steht?

Herr Himmel.

Das kunnt her, will d'Erde-n-alle Gegestànd an sich zieht, am Tag wie z'Nacht.

Joseph.

Dass müess si... denn se hat mich diemol o azoge z'Nacht... d'Stege-n-awe!... ich ha-n-è Fehltritt g'macht un hasch mi g'sàh... ich bin eso g'schwind dunte gsi as wenn's am Tag gsi wàr.

Herr Himmel.

Un Ihr meine noch, eb's o Lit hat dert owe!... Wisse-n-Ihr denn nitt, ass es dert viel grössere un schönere Welte hat, wo màngmol bis acht Mond drum umme gehn, wàhrend ass mir do nur einer hàn.

Joseph.

Jo... un dà müess noch voll si, bis ass er e wenig Effekt macht!

Herr Himmel.

Was isch denn derno dr Mensch uf dr Erde, Joseph... uf dem Sandkärnle, wo in dr Unendligkeit mit noch viel Andere-n-umme schwebt!... Wie Omeise laüfe mr drum umme, un wenn d'ganze Menschheit uf eimol z'Grund gieng, so thàt das in dem allem nitt 's G'ringste changiere.

Joseph (fir sich).

Ich bi nitt vo dr gliche Meinung... wenn jetz nur er allei thàt sterwe un hätt uns nitt in si Testement g'setzt, so wàre mir do im e schöne Dunkes, 's Kàtele-n-un ich!

Herr Himmel.

Nit, Joseph...

Joseph (unterbricht ne).

Hein!... worum nitt...

Herr Himmel.

Nit thüet dr Geist so in d'Höche schwinge, wie d'Astronomie!

G'sang (Ah te dirais-je Maman).
Sternle, wie sin Ihr so schön,
Wenn ihr z'Nacht am Himmel stehn!
Wie so gern thüe-n-eüch b'schaüe
Un mi Seel eüch avertraüe!
Sternle, Sternle-n-unbekannt,
Sin ihr viellicht 's g'lobte Land?

Joseph (züe glicher Zit mit ere Variation).
Was hat er z'verzähle wieder?
Vor de Sterne kneit er nieder,
In de Wulke thüet er schwewe,
Kràbst wer weiss wie hoch.
Glaübt me, we me-n-ihn thüet b'schaüe,
Ass er jetzt noch denkt an d'Fraüe,
Un thàt's ebber denn errothe,
Ass er hat im Sinn z'hirothe?
D'Astronome sin halt Narre,
Ich ha's ebbe scho-n-erfahre,
We me müess mit ihne lewe,
Wird me's wisse doch.

Herr Himmel.

Zeige jetz, Joseph... mache-n-ass Ihr fertig werde un lehn mi derno-n-allei... ich will durchüs nitt derangiert si dà Morge... höre-n-Ihr, Joseph? durchüs hitt! (fir sich) am Zehne-n-un 17 Minüte müess sie sich ifinde (er lüegt uf d'Ühre) 's isch jetz Dreiviertel... ich ha grad dr Zit mich z'rischte (er macht sich z'schaffe-n-am Tisch).

Joseph (fir sich).

Also am Zehne-n-un 17 Minüte... güet... ich will jetz emol lüege, was das fir Eine-n-isch, wo-n-em eso dr Kopf verdreiht. (lüt) Hàn Sie nit meh z'b'sorge, Herr? ich gang jetz...

Herr Himmel.

Nei... 's isch güet, (Joseph geht hinte-n-üse). Herr Himmel, allei:) Mi Herz schlat voller Erwartung... 's isch ewe ne seltene-n-Erschinung, wo me benutze müess... me sieht nitt alle Tag d'Venüs vor dr Sunne duregeh... wie lang ha-n-ich scho blangt druf, fir g'wisse Rechnunge z'verifiziere... wenn nur keine Wulke kämme!... (er richtet si Fernrohr) bis dohi isch nit z'ferchte (er lüegt uf d'Ühre) noch e Minüte-n-un mi Wunsch wird erfillt (er sitzt an si Femrohr un nimmt d'Ühre-n-in d'Hand) jetz heisst's ufpasst... wenn nur im Nochber si Amsle nitt grad wieder afangt z'pfiffe... me glaübt nitt, wie mich das Vieh agàçiert mit sim « Schnider isch e Fadedieb! » 's isch als kei Red meh vom Rechne... ich kenn als kei Zahle meh!.... (er lüegt in's Fernrohr) o weh!... jetz kunnt grad e Wulke dert... wenn sie's scho express thàt mache, so hätt's se's nitt besser känne-n-errothe... se kunnt... se kunnt... un hasch mi g'sàh... jetz isch d'Sunne derhinter!... das isch jetz awer do ch züe arg, me möcht si d'Hoor üsrisse!... (me hört d'Amsle pfiffe) So... un das jetz o noch!... Oh!... ich müess furt... ich müess üse... dr Zorn bringt mi sunscht um... wenn ich nur das Vieh kännt ha, ass ich em emol kennt dr Hals umdreihe!... Oh, ich müess se ha... ich kaüf's em eher ab... awer ich will se ha... ich müess se ha! (er geht hinte-n-üse).

III. Uftritt.

Joseph, Kàtele.

Joseph (streckt dr Kopf dur, d'Thüre links).

Er isch ab!

Kàtele (streckt dr Kopf dur d'Thüre rechts).

Isch er furt? (se kämme beide-n-ine) was isch jetz?

Joseph.

Ich ha se g'sàh!

Kàtele.

Was g'sàh!

Joseph.

D'Jumpfer Venüs denn!... 's isch e schöne, grosse Person... dr Herr isch nitt emol dumm... am Zehne scho bin i awe-n-un ha-n-ufpasst... un küm bin i dert gsi, so isch se-n-aku... noch frieiher, ass se dr Herr erwartet hat... se hat e Reistàsche g'ha un isch bim Nochber ine.

Kàtele.

Ah so! Dü gehsch geh uf d'schöne Jumpfraüe passe un losch mich allei in dr Kuche!

Joseph.

's isch jo fir uns alle beide, ass ich g'lüegt ha... mr mien doch wisse, was mr z'ferchte hàn un was z'mache-n-isch.

Kàtele.

Jà meinsch Dü wirklig, ass dr Herr im Sinn hat z'hirothe?

Joseph.

Eb er im Sinn hat z'hirothe!... er isch jo ganz firig un red vo nit meh as vo siner Venüs... erst vorig isch er d'Stege-n-awe wie ne Pfil un hat g'sàit fir sich: «Ich will se ha, ich müess se ha! » un meinsch nur, was er diemol g'sàit hat!... 's kunnt mr jetz grad i... ich ha g'lost an dr Thüre un do hat er vo siner Venüs g'ha... un ich ha ganz ditlig g'hört, wo-n-er g'sàit hat: « Wenn ich das wott wisse, so miesst ich se halt känne b'schaüe glich am Morge, wenn se-n-ufsteht. » (schelmisch) Was meinsch, Kàtele... was wott er wisse... hein?

Kàtele.

Oh! Joseph... wenn nur Dü o noch so wàrsch gege Di Kàtele!

Joseph.

Vor allem z'àmme, Kàtele, wà mr z'erst lüege, wie mr in dere G'fohr känne-n-üswiche... denn nitt wohr, mr wànn durchüs kei Fraü im Hüs ha?

Kàtele (lost).

Still!... ich hör 's Kleine grine... 's hat Mundfile, dà arme Tropf! hörsch's, Joseph?... gang nimm's e wenig un mach's z'schwige.

Joseph.

Nimm Dü's... Dü bisch si Müetter.

Kàtele (zornig).

Un Dü... was bisch Dü anders!

Joseph.

Alleweg emol si Müetter nitt... sàll isch sicher!

Kàtele.

Dü bisch e dummer Gàiferi, ass De's nur weisch! (se geht hinte-n-üse).

Joseph (fir sich).

Die Hiroth... die Hiroth steckt mr im Kopf... was isch nur o z'mache, ass das Ding züe nit geht.

Kàtele (kunnt z'ruck).

Do isch e junger Mensch, Joseph, wo mit Dir rede wott (Herr Silwer kunnt hinte-n-ine un salütiert. Kàtele geht hinte-n-üse rechts).

IV. Uftritt.

Joseph, Herr Silwer, derno Kàtele.

Joseph.

So, so... un was wàr Ihne g'fàllig, güeter Frind?

Herr Silwer (salütiert).

Sie sin dr Herr Kütz?... ich hätt Ene do ne Brief abz'gà vo mim Vater.

Joseph (nimmt en un liest).

Eh, tiens!... 's isch jo wohr... Sie sin jo mi Gottekind... dr Suhn vo mim güete :Frind Silwer vo Colmer!... ich hatt Sie schier nimmig erkennt... 's isch halt scho ziemlig lang; ass Sie vo hie furt sin!

Herr Silwer.

Jo... 's wird jetz zeh Johr.

Joseph.

Ihre Vater hat Ene schint's g'sàit, Sie solle sich an mich, Ihre Gätte, wende... ich kännt Ene viellicht e Platz verschaffe hie... hat's Ene denn nimmig g'falle z'Colmer bi Ihrem Guldschmidt? 's isch doch e schön Handwerk, Bijoutier!

Herr Silwer.

's hätt mr wohl g'falle... awer 's isch... 's wàr... ich hätt...

Joseph.

Güet, güet... ich merk's scho... 's wird e-n-àime ne Liebschaft nitt üsg'falle si no Ihrem Wunsch... ich ha das Ding zwische de Zilde g'lese-n-in Ihrem Brief. ('s Kàtele kunnt iue rechts).

Herr Silwer.

Eh bien... ich will ufrichtig si... als güeter Frind vo mim Vater ka-n-ich's Ihne wohl sage, 's isch wohr... ich ha ne Jumpfere gern g'ha... awer ihre-n-Eltere hàn's nitt welle lide, wil ich kei Vermöge ha... un jetz hàn Sie se uf Strossburg g'schickt züe-n-ere Tante, fir ass ich se nimmig sott sàh... ich ha nitt emol meh dr Zit g'ha, mit ere z'sede, so g'schwind isch's gange.

Joseph.

Se hàn's o nitt welle ha, wil Sie ne wenig lichtsinnig sin... nitt wohr?

Herr Silwer.

Wil ich e wenig müethwillig bi, wànn Se sage?

G'ang (Enfants de Bacchus).
Wer sich viel Kummer macht,
Wer nie singt un nie lacht,
Dà isch z'bedüre halt,
Denn g'wiss, er wird nitt alt!
Drum will ich liewer nitt
Mich züe arg krànke hit
Un d'Zit nàh, wie se-n-isch,
So blib ich g'sund un frisch.
Ich will kei Sorge ha,
Will üs em Kopf sie schla,
Denn dis nutzt jo doch nit,
's kunnt alles mit dr Zit!

(Mitnander)
Mir wànn kei Sorge ha,
Wànn üs em Kopf sie schla,
Denn das nutzt jo doch alles nitt,
's kunnt alles mit dr Zit!

Joseph.

So, so... un do sin Sie also uf Milhüse ku, fir sich e wenig z'vergesse?

Herr Silwer.

Un fir ebbes z'verdiene... denn ich müess Ihne g'steh, ass ich kei Rappe meh im Sack ha.

Joseph.

Diable, diable!... zeig, Kàtele, Dü wo mit alle Gottebàsi üs em Quartier thüesch ràtsche... weisch Dü nit fir dà junge Mensch?

Kàtele.

Wart... ich müess mi b'sinne... (se b'schaüt dr Herr Silwer vo alle Site).

Joseph.

Worum b'schàüsch en eso?

Kàtele.

Ich müess doch lüege, züe was as er güet möcht si

Joseph.

In sim Alter isch me fir alles güet.

Kàtele.

Aha, still!... ich weiss ebbes... dr Seiler dert unte süecht ebber, fir ihm 's Rad z'dràihe.

Joseph.

Das war eso ebbes, junger Mensch... 's isch nitt difficil un...

Herr Silwer.

Ich 's Rad dràihe!... par Exemple... merçi, worum nitt glich e-n-Orgle dràihe!

Joseph.

Ebbes anders denn... Kàtele, Dü hasch 's Wort.

Kàtele.

Dà Rentier do nàwes will in sim Kleine d'Müsik lehre lo... 's Klavier glaüb...

Joseph.

Aha!... voilà... das wàr ebbes bessers... nitt wohr, junger Mensch?... Müsikprofesser, das isch kei schlecht Handwerk... Sie werde jo wohl e wenig Müsik versteh?

Herr Silwer.

E wenig, jo... ich ha ne Zit lang d'Gige g'lehrt.

Joseph.

Eh parbleu... das isch, was Se brüche... wenn Sie d'Gige g'lehrt hàn, so känne Sie ganz güet Klavierstunde gà.

Herr Silwer.

Oho!... 's isch jo gar kei Verglich zwische dàne zwei Instrumente!

Joseph.

's isch allewil Müsik... mit e wenig Toupet ziehn Sie sich scho drüs... gehn Sie nur awe züe dem Herr un proposiere Sie sich un lehn Sie sich glich e Monet vorzahle... se sage, 's seig eso Ihre G'wohnet... we me derno nitt z'friede mit Ene-n-isch, was froge Sie derno... 's Geld hàn Se.

Herr Silwer.

Das geht nitt... ich kenn jo gar nit vom Klavier.. ich weiss nitt emol, wie d'Note placiert sin.

Kàtele.

Sie froge-n-Ihre-n-Elève... er weisst viellicht.

Herr Silwer.

Do wàr's also mi Élève, wo mir Lectione gàb?

Joseph.

Das hat me scho vielmol g'sàh, ass dr Elève stärker isch as dr Meister .

Herr Silwer.

Das isch e wenig z'stark... ich traü's nitt z'woge.

Joseph.

Junger Mensch, ich sieh scho, dr güete Wille fehlt Ene... was nutzt's Ihne Plàtz az'trage, wenn Sie keiner wànn anàh.

Herr Silwer (fir sich).

Possige Plàtz, wo-n-er mir do atràit.

Joseph.

Voyons, Kàtele... hasch viellicht noch ebbes anders?

Kàtele.

Jetz gr ad nitt... still! 's kunnt ebber 's wird doch ebbe dr Herr nitt si... awer nei... dà kunnt jetz no nitt heim... (se geht hinte-n-üse geh lüege).

Joseph.

We me hitigstags will Geld verdiene, so derf me nitt so verschrocke si... 's Toupet macht alles!

Kàtele (kunnt ine).

's isch die Wittfraü, die riche, vo do unte... d'Madame Frindlig... se hat schint's züe arg Zahnweh siter die Nacht... se kunnt ku froge, eb mir nitt e güeter Zahnarzt kenne... se isch decidiert, ihre Zahn lo üsz'zieh, wc-n-ere so weh macht.

Joseph.

D'Madame Frindlig... isch sie selbst ufe ku?

Kàtele.

Sie selbst... se isch duss.

Joseph.

Mach se-n-uf dr Stell ine z'ku... ne riche Dame, wo nitt màrtet... décidément, junger Mensch, Sie hàn e Chance... 's Glick kunnt Ihne-n-entgege (Kàtelo geht hinte-n-üse geh se hole).

Herr Silwer (verwundert).

Mir?... ich verstand Se nitt.

Joseph (ifrig).

Sie sin jung un stark un hàn e solide Hand... me brücht nitt mehr, fir e-n-excellenter Zahnarzt z'si... ziehn Sie-n-in dere Dame-n-ihre Zahn üs... se zahlt güet... ich will du reste dr Pris scho mit ere üsmache.

Herr Siwer.

Ich e Zahn üszieh!... was denke Se... ich ha jo kei Idee vo dem Dings... ich kännt die Dame blessiere!

Joseph.

's isch kei G'fohr!... ich ha dert e Pfàtzzàngle un e Bisszange... das isch g'schwind g'schàh... Sie hàn doch o scho Nägel üsg'risse mit ere Bisszange? 's isch 's ganz gliche.

Herr Silwer.

Das isch awer jetz...

Joseph.

Scht!... still! do isch se. (d'Madame Frindlig kunnt me mit em Kàtele, dr Kopf ganz umwickelt, un jommert).

V. Uftritt.

D'Gliche, Madame Frindlig.

Joseph (laüft ere ergege un git ere ne Stüehl).

Was ha-n-i erfahre, Madame Frindlig, Sie heb eso arg 's Zahnweh... Sie well sich einer lo üszieh?

Madame Frindlig (schmerzhaft).

Oh, jo... jo... ich bi ganz decidiert... ich ka nimmig schlofe ich ka nimmig esse... ich ka dà Zahn nimmig b'halte... kenne Sie ne güeter Zahnarzt do in dr Näche?... ich bi ewe no nitt lan ghie...

Joseph.

In dem Quartier nitt... Se miesst scho ziemlig wit geh...

Madame Frindlig.

O Gott!... isch's möglig... un ich ha-n-eso Schmerze!

Joseph.

Berüehige Sie sich, liewe Nochbere... dr Züefall thüet Sie pràchtig serwiere... dà junge Mensch, wo Sie dert sieht, isch Zahnarzt... er kunnt schnüersgrad vo Paris, wo-n-er sich scho ne famose Repütation g'macht hat in dem Fach.

Madame Frindlig.

Was, dà junge Herr isch Zahnarzt? .. er schint mr awer noch gar jung...

Joseph.

Er isch noch jung, 's isch wohr... awer stark wie ne Leb... wo-n-er nin Johr ait gsi isch, hat er scho in siner Portnere Zähn üszoge... siter hat er in König un Kaiser d'gliche Operation g'macht un hat nocb nie kei Zahn g'fehlt... isch's wohr oder nitt, junger Herr Dokter ?

Herr Silwer (embarrassiert).

Ne Zahn g'fehlt... nei, ich ka herzhaft sage, ass ich noch nie kei Zahn g'fehlt ha... wil ich noch nie...

Joseph.

Güet, Güet... do hört Se's, Madame Frindlig.

Madame Frindlig.

Eh bien... wil dà Herr denn eso g'schickt isch so will ich mich ihm avertraüe... (züem Herr Silwer) awer känne Sie viellicht do operiere? ich wàr eso froh wenn ich dà Zahn uf dr Stell kännt ab biku.

Joseph.

Natirlig ka-n-er do operiere... er hat sine-n-Instrumente-n-allewil uf si... nur, vor ebb ihr afange, soll er Ihre si Pris sage... er isch hait e wenig thir... awer 's Talent will halt bezahlt si.

Madame Frindlig.

Jà, was heischt denn dr Herr fir e Zahn üsz'zieh?

Herr Silwer.

Ich...

Joseph (unterbricht ne).

Zeh Franke... nie weniger.

Madame Frindlig.

Zeh Franke!... mi Magd hat mr doch g'sàit, sie heb Ein lo üszieh fir e Mark.

Joseph.

Das isch licht möglig un wohrschinlig o noch e Stick vo dr Backe mit... 's hat halt Zahnàrzt un Zahnàrzt... ich fir mi Theil, we nie mich thàt zahle, so wott ich mi Mül in keim Charlatan avertraüe.

Herr Silwer (fir sich).

Diable! fir 10 Franke kännt me's viellicht doch woge, (lüt) jo, jo Madame, 's Talent isch nitt z'bezahle... vor allem müess ich Ihne sage, ass ich d'Zähn nitt üszieh wie d'Andere... ich ha mi b'sundere Methode.. eins... zwei... cràc!... un 's isch ferig!

Joseph (fir sich).

Aha! 's Geld macht si Effect (lüt) hört Se's!... do sieht Se jetz, wie ihn das ufweckt, we me-n-ihm vo siner Kunst red'...

Madame Frindlig.

Awer zeh Franke, fir eim e Zahn z'nàh!

Joseph.

Er git's ene jo wieder... un wenn se-n-emol üsg'risse gsi sin, so mache se-n-eim nimmig weh... un was isch doch e wenig Geld fir keine Schmerze meh z'ha!

G'sang (Si j'étais roi de Béotie).

(Joseph, Kàtele, Herr Silwer mitnander, d'Madame Frindlig laüft ummenander un hebt ihre Backe).

G'wiss, güete Fraü, das geht uns z'Herze,
Ass Sie so viel müess lide hit,
Denn we me hat, wie Sie, Zahnschmerze,
So isch eim z'viel e jeder Schritt.
Un doch ka Sie vo Glick noch rede,
Ass Sie ne güeter Zahnarzt hat,
Wo flink un g'schickt dà Schmerz ka töte
Un ass Sie nitt brücht geh in d'Stadt.
G'wiss Sie ka jetz vo Glick noch rede,
Ass Sie ne güeter Zahnarzt hat.

Madame Frindlig (schmerzlig).

Oh!... jetz packt's mi wieder uf e frisch's a!... nu, so ziehn Se. mir ne denn üs, ich zahl, was Sie wànn... nur dummle Sie sich (se losst sich uf dr Stüehl sinke).

Joseph (holt zwei Zange fire un schiebt se im Herr Silwer in d'Hand.)

Allons, junger Mensch, nàmme Se-n-Ihre Instrumente un b'sunders lehn Se sich dr kranke Zahn güet zeige, ass Sie sich nitt trumpiere.

Herr Silwer (fir sich).

Enfin... wenn's denn si müess, so wà mr's liewer glich fertig mache.

Madame Frindlig (macht 's Mül uf).

's isch dà do... sàhn Se, Herr...

Herr Silwer (imitiert se).

Aha... ga go... jà jà... ich sieh-n-en.

Madame Frindlig.

Riehre Sie ne e klei wenig a, fir ass ich sicher bi; (er riehrt en a) genüe!... oh! genue... 's isch ne... ich sieh 's Fir im Schwarzwald!

Herr Silwer.

Dà wà mr jetz glich ha... ka Sie 's Mül nitt noch e wenig witer uf mache?

Joseph.

Courage, Fraü Nochbere... ich will se ne wenig hewe-n-an de-n-Achsle, ass Sie nitt bougiert wàhrend dr Operation... un 's Kàtele ka-n-Ere viellicht d'Knie hewe? (se macht jo mit em Kopf. 's Kàtele kneit vorne-n-an se, un hebt ere d'Knie).

Herr Silwer (nimmt eimol die un eimol d'andre Zange. Fir sich).

Ich weiss sicher nitt, welle ass ich nàh sott... 's Pfàtzzàngle 'isch unkummod un d'Bisszange isch z'breit... Ich ka nitt anderscht as drei Zähn mitnander nàh!

Joseph (ungeduldig).

Eh bien, Herr Zahnarzt... uf was warte Se?... Se känne-n-uns nitt ewig in dere Position lo... mache Se, ass es emol fertig wird!

Herr Silwer (entschlosse).

Ma foi, tant pis!... ich nimm d'Bisszange (er setzt a un zieht mit alle Kräfte. D'Madame Frindlig springt in d'Hoche, dr Joseph un 's Kàtele falle beide hintersi).

Madame Frindlig (schreit wie ab).

Oh là là!... aïe aïe!... Se hà mr jo d'ganze Backe-n-eweg g'risse! (se fahrt furt mit jommere).

Herr Silwer (b'schaüt freidig si Bisszange un schreit noch viel starker).

Voilà!... ça y est!... ich ha-n-en!

Joseph (steht uf).

Sapristi, er müess schint's famos g'hebt ha, dà Zahn... voyons, Fraü Nochbere, berüehige Sie sich... 's isch fertig... zeig, Kàteie, stand doch emol uf un hol e Glas Wasser un e Cuvette, ass sich d'Madame Frindlig 's Mül üsschwenke ka... bravo, Herr Zahnarzt... Sie hàn e g'schickte Band, zeige Se jetz emol dà famose Zahn.

Herr Silwer (hebt si Zange in d'Höche).

Do... schaüe Se-n-emol!

Joseph.

Was sieh-n-i!... thien mich mine Aüge nitt trumpiere?... 's isch nitt nur ei Zahn, 's sin drei, wo Sie mitnander üsezoge hàn... das isch jo famos.. . das müess me-n-in d'Zitung setze!... kei Mensch thàt's glaüwe! ('s Kàtele geht üse rechts).

Madame Frindlig (schmerzhaft).

Drei Zähn!... ah, wege dem isch mi ganze Kinnlade-n-üsnander... ich ha Sie jo awer nitt heisse drei Zähn üsrisse... 's hat nur Einer weh tho!

Herr Silwer (fir sich).

Jetz heisst's awer Toupet zeigt! (lüt) pardon, Madame Frindlig, pardon... die drei Zahn sin ag'steckt, wege dem sin se-n-o alle drei mitnander üse ku. ('s Kàtele kunnt mit Wasser un Cuvette, d'Madame Frindlig schwenkt sich 's Mül üs).

Joseph.

Das isch sicher... b'schaüe Se-n-emol... alle drei sin schwarz... dà do links grad no nitt... awer er wàr's o worde un so isch Sie fir 's ganze Lewe debarrassiert vo ebbes, wo Ihre hätt kanne d'grösste Schmerze verursache... Dank Ihne, junger Mensch... das isch e-n-Operation, wo Ihne-n-Ehr macht... drei Zähn mitnander! das wàr hundert Franke werth un wàr nitt z'thir... awer wil Sie üsg'macht hàn, ass Sie nur zeh Franke nàmme fir e Zahn, so isch's also nur drissig Franke, wo Ihne d'Fraü Nochbere z'zahle hat.

Madame Frindlig (wo grad 's Mül voll Wasser hat, speit alles im Kàtele in's G'sicht).

Drissig Franke!... par exemple!... drissig Franke, fir mi Mül lo z'vermassakriere!

Joseph.

Me hat Ihne gar nit vermassakriert... liewe Nochbere... Sie hat e wenig glitte, 's isch möglig, awer Sie ka Gott danke un dem junge Artist, ass Sie Ihre, Zahn ab hat... un zeh Franke isch jo der Pris gsi, wo Sie agnu hat... un wil drei mol zeh drissig macht, so sieht Se, ass me-n-Ihre kei Centime z'viel heischt.

Herr Silwer

Do sin se, Ihre Zähn, Madame Frindlig... Sie sieht, ass es drei sin... keiner mehr un keiner weniger.

Madame Frindlig (lüegt se betriebt a un hebt ihr' Backe).

's isch eithüen... das ich züe arg thir.. un Sie hà mr famos weh g'macht (se zieht 's Portemonnaie üse, un zahlt, thüet d'Zähn am Platz vom Geld) awer wenn Sie mr halt versichère, as" se ag'steckt gsi sin...

Joseph.

Kàtele, gib doch unsrer werthe Nochbere dr Arm un begleit se bis an ihre Thüre (Katele un Madame Frindlig gehn üse).

Herr Silwer (b'schaüt si Geld uf dr Hand).

Isch das shan Geld... hein!

Joseph (nimmt's em).

Jetz hà mir's mitnander... güeter Frind... ich bi d'Schuld, nitt wohr, ass Sie das Geld verdient hàn... also g'hört mir vo Rechtswege d'Hälfte dervo.

Herr Silwer (desappointiert).

Ah!... Sie wànn theile?

Joseph.

Natirlig... worum hat me-n-Ihne drissig Franke gà? Wil Sie g'macht hàn, was ich Sie ha heisse mache!.. das isch klar, nitt wohr?

Herr Silwer.

Nitt ganz... Sie hà mir g'rothe, ne Zahn üsz'zieh... ich ha awer drei üszoge.... also gehn Sie zwei dervo nit a... an dàne hàn Sie nit z'reclamiere.

Joseph.

Das isch alles recht... awer wenn ich Sie nitt engagiert hätt, die Operation z'mache, so hätte Sie o kein z'viel üszoge... 's kunnt allewil uf 's Gliche-n-üse.

Herr Silwer.

Eh bien... so gàn Se mir 15 Franke un dermit fertig.

Joseph.

Geduld, Geduld, junger Mensch... Sie gehn gar g'schwind... mr hàn jetz noch d'Unkoste z'regliere.

Herr Silwer.

D'Unkoste!... Was fir Unkoste... wo sàhn Sie Unkoste do drin?

Joseph.

Das werde Sie jetz glich sàlwer sàh... me hat erstens in dr Madame Frindlig ne Glas Wasser gà, fir sich 's Mül üsz'schwenke.

Herr Silwer.

Mache Sie das Glas Wàsser z'zahle!

Joseph.

Warte Se doch nur... derno ne Cuvette, fir 's Wasser dri z'speie un e Serviette, fir sich d'Hànd un 's G'sicht abz'putze... we mr das alles, eins in's andere gerechnet, uf 2 Franke aschlage, wird's nitt z'viel si!

Herr Silwer (unschuldig).

Nu denn... so gàn Sie mr mine 13 Franke, ass es züem e-n-End geht.

Joseph.

Nur g'mach, nur g'mach... Sie sin doch züe arg pressiert... Un das arme Kàtele, wo hat helfe hewe un wo hintersi birtzelt isch, meine Se, sott me-n-em nitt o ebbes gà?

Kàtele (kunnt grad ine).

Jo, un ich ha noch alles Wasser in's G'sicht biku un uf mi Kràgle, wo-n-ich jetz müess wàsche lo!

Herr Silwer.

Eh bien, so mache Se-n-emol fertig un sage Se mr, eb ich ebbes z'güet ha vo dàne 30 Franke oder nitt!

Joseph.

Là là, güeter Frind... nur nitt so vif... mr wànn nur 5 Franke mache fir's Kàtele... bekàmte Sie also noch 8 Franke un do sin se.

Herr Silwer (nimmt si Geld. Fir sich.)

Ich will mi glich dervo mache mit, sunscht git's am End gar nit. (lüt) Adie Herr Kütz (spöttisch) un merci! (er geht hinte-n-üse).

Joseph (züem Kàtele).

E-n-Idee!... we mir dà junge Mensch thàte mache d'Jumpfer Venüs hirothe, ass se dr Herr Himmel nitt bekàm?

Kàtele.

Das wàr alles Recht... awer wenn d'Jumpfer Venüs nur wort... er hat jo hinte-n-un vorne nit!

Joseph.

Das will ich scho ifàdle... ich süech mit ere z'rede... ich sag ere... voyons, was kännt ich ere sage?... ich sag ere... ass es dr Neveu isch vom Herr Himmel un si einziger Erb... c'est çà... das geht pràchtig... 's isch nitt 's erste Mol, ass ich kupple thüe... gang, laüf em no un rief ne z'ruck... De sàisch, ich wisst em e Platz... dummel Di... bisch no nitt furt! (Kàtele geht hinte-n-üse) un derno, er isch jo ne schöner junger Mensch un dr Herr e-n-alter Kracher; (er geht hin un her) we mir's nur derzüe bringe, ass dr Herr Himmel e Korb bikunnt... was froge mir derno, eb sie nochher dr Herr Silwer oder e-n-Anderer hirothet, d'Haüptsach isch, ass sie nitt do ine kunnt... aha, se kämme ('s Kàtele un dr Herr Silwer kämme hinte-n-ine).

Kàtele.

Do isch er... awer nitt ohne Mieih! er hat z'erst nit meh welle wisse... awer endlig hat er sich doch lo iwerrede, fir z'ruck z'ku (se geht rechts üse).

Joseph.

Lose Se, junger Mensch, Sie hàn Unrecht, fir mich eso z'verlo un mit mr z'blàie... un fir Ihne z'bewise, ass ich's güet mit Ene mein, so will ich Ihne ne Vorschlag mache, wo Sie g'wiss mit Freide igehn... ich weiss Ene ne riche Fraü!

Herr Silwer (verwundert).

Mir! (fir sich) merci... 's wird wieder e Schelmestreich si... wenn er mich Hochziter will mache wie Zahnarzt, so bedank ich mich.

Joseph.

Ihne, jà... un 's isch serios... Unser Nochber dert àne hat e Nièce, ne schöne Person, wo gern hirothe thàt... un se lüegt nitt uf 's Vermöge... sie-n-isch rich un will Einer, wo-n-ere g'fallt, eb er ebbes hat oder nitt... un grad sàit mr 's Kàtele, ass se Ihne-n-eso nog'lüegt hat dà Morge, wo Sie do ane ku sin... Sie sin jung un schön g'wachse, also hàn Sie-n-ihre g'falle.... un im Fall dr Noth ka-n-ich noch e güet Wort ilege fir Se, also mache Sie ihre nur dr Hof un dr Rest geht ganz allei.

Herr Silwer (fir sich).

Do steckt ebbes derhinter... ich bi kurios, was er fir Intresse hat, die Jumpfre welle z'verhirothe, ich will eimol schaüe. (lut) jà un derno, Herr Kütz, was verlange Sie derno fir Ihre Mieih, wenn's reüssiert? denn ich ha scho gsàh, ass Sie nit umsunscht mache.

Joseph.

Ah... Sie meine, 's isch üs Interesse, ass, ich Ihne dà Vorschlag mach? Sie sin undankbar, junger Mensch, ass Sie's nur wisse... denn 's isch nur an Ihre Wohl, wo-n-ich denk... sin Sie denn nitt mi Gottekind?

Herr Silwer (fir sich).

Décidément, 's g'fallt mr allewil weniger... ich will awer dr gliche thüe as nàhm ich's a, fir z'wisse, was er eigentlig im Sinn hat... viellicht ka-n-ich mich ràche an em. (lüt) Eh bien, wenn's eso isch, so dank ich Ine züem vorüs... awer wenn kännt ich die Jumpfre sàh... denn ich möcht doch wisse, wie se-n-isch.

Joseph.

Oh! Sie derfe se b'schaüe.. ich ha noch nie kei schönere Person g'sàh... wisse Sie was... kämme Sie z'Owe wieder dure... ich will das Ding arrangiere, ass ihr eüch känne b'sichtige.

Herr Silwer.

Güet... also z'Owe (er geht gege dr Thüre).

Joseph.

Un fehle Se nitt.

Herr Silwer.

's isch nit z'riskiere! (er geht hinte-n-üse).

Joseph (allei, ribt si d'Hànd).

Unser Sach marschiert!... dr Herr traüt no nitt z'froge hit, wenn er noch so verliebt isch... ich kenn en... er hat kei Courage, dà Mann... er brücht Zit, fir sich z'decidiere... un ziter schnellt se ihm der Herr Silwer eweg...

G'sang (Ein freies Leben führen wir).

Fir riehig z'si,
Wie bis dohi,
Will ich ihm d'Venüs zeige,
Ass er se im Herr Himmel nimmt,
Denn sunscht kunnt dà, das weiss ich b'stimmt,
Un packt se fir sich eige.

Dr Herr, du rese, wird z'erst nimmig welle, wenn er hört, ass sie ne Liebster hat... mir sin g'rettet, Kàtele! . '. (er lüegt ummenander) tiens, 's isch jo nimmig do!... 's wird 's Kind umme trage!... ich will glich profetiere dervo un geh mi Kaffee nàh im Triwel... mit dàne G'schichte do ha-n-ich's ganz vergesse (er geht hinte-n-üse).

VI. Uftritt.

Kàtele, ne Porte-faix.

Kàtele (kunnt ine rechts).

Allons, bon jetz isch er furt... in dr Triwel wohrschinlig!... un ich, wo uf ne zählt ha, fir 's Kind z'hiete!... ich sott ewe-n-in e Visite geh... un ich ka doch nitt i fehle... tiens, wenn ich e Porte-faix thàt riefe, fir 's Kind siter z'hiete?... Das isch e-n-Idee... worum nitt?... er ka 's jo ewe-n-eso güet ummetrage as ich... (se lüegt züem Fenster üse) grad stolpert dert Einer umme (se rieft züsm Fenster üse) He... Porte-faix!... do!... kämme ne wenig ufe... (fir sich) ich will 's Kind glich geh hole un's em gà, ass ich derno glich furt ka (se geht üse rechts).

Porte-faix (kunnt hinte-n-ine).

Tiens... isch's denn nitt do? (Kàtele kunnt ine mit eme Buschelkind) Aha... Sie hat mr g'rüefe, Madame?

Kàtele.

Jà, jà... Ihr kämme grad recht... do, hiete mr e wenig das Kind... 's isch Eüch jo eithüen, was Ihr mache, nitt wohr? (se git em 's Kind uf dr Arm).

Porte-faix.

Jà awer...

Kàtele.

Ihr brüche-n-em nitt z'trinke gà... 's schloft jetz alleweg fir e Stund... siter bin ich wieder do...

Porte-faix.

Jà awer...

Kàtele.

Ihr hàn am meiste Chance, ass es nitt pflànnt, wenn Ihr's ummetrage un singe derzüe... awer gehn dert ine (se zeigt uf's Zimmer rechts) nitt ass wenn ebbe dr Herr Himmel kàm! (fir sich) awer i glaüb nitt... er kunnt nie do ufe, as wenn er d'Sterne gücke will, un jetz hat er andere Sache im Kopf... (lüt) au revoir denn... halte-n-I güet (se geht hinte-n-üse).

Porte-faix.

Jà awer... (er blibt ganz verdutzt steh mit em Kind uf de-n-Arm).

G'sang (Vive Garibaldi).

Ich ha
Scho g'ha
G'wiss gar viel Cummissione,
Doch so
Wie do
Isch mir nit vorku noch,
Mit nit
Thien d'Lit
Uns jetz meh doch verschone,
Me hat
Glich satt
An so me harte Joch!

Bol wird's kumme noch derzüe,
Ass mir mien geh d'Windle wàsche,
Un thien nàh d'Hewammetàsche,
Wenn's nimm git Hewamme g'nüe!

Scho nimmt me mich hit,
Fir d'Sàigamm' do z'mache,
Un sott noch känne singe,
Fir 's Kind in Schlummer z'bringe,
Scho nimmt me mich hit,
Fir d'Sàigamm' do z'mache,
Un wenn 's Kind soll verwache,
Was soli i mache mit?

Das isch jetz awer doch e wenig stark!... mich fir Kindsmagd nàh!... bsch, wsch, wsch... wenn se awer meint, ass ich's d'ganze Zit will ummetrage un singe derzüe, so trumpiert se sich... ich ka scho gar nitt singe... ich ha nitt emol nie recht dr « Trutz nit so » üsebrocht... bsch, wsch, wsch! (er stellt zwe Stiehl z'amme un legt 's Kind druf) voilà... das Ding isch schwer!... (er lüegt ummenander) tiens, do isch e Speckspertifig!... (er lüegt dri) Ich sieh nit!... hi hi... ich dummer Esel. . dr Deckel isch jo druf (me hört ebber ku) aha, ich glaüb, se kunnt scho z'ruck (er nimmt g'schwind 's Kind un tràit's umme) bsch, wsch, wsch...

VII. Uftritt.

Porte-faix, si Fraü.

D'Fraü (kunnt hinte-n-ine).

Ah so!... verwitsch i Di jetz endlig emol!... 's isch mr doch allewil gsi, Dü hasch e Bekanntschaft e-n-àime... ich gang Dr scho lang uf d'Ise! Ich ha denkt, ich ertapp Di-n-emol!

Porte-faix.

Was isch Dr, Fraü... ich, glaüb Dü traümsch... 's isch jo ne Cummisson... ich ha's vo dr Stund...

D'Fraü.

Ne süfere Cummission! jà, jà... gàll, d'heim witt als nie kei Kind uf dr Arm nàh un wenn se noch so schreie... awer do... un 's isch schint's nitt 's erste Mol, denn 's steht Dr gar nitt iwel a... am End isch's gar...

Porte-faix.

Los, Fraü... De machsch mi z'lache... 's g'hört jo im Herr Schimmel...

D'Fraü.

Awer ich lach nitt!... ich gang Di geh verklage, ass De zwei Familie hasch... am End bisch gar zweimol g'hirothe?... ich möcht se nur ken ne, Die!... (se lüegt ummenander).

Porte-faix.

Nei, nei, liewe Fraü... ich ha genüe biku an eim Mol... un wenn De meinsch, ass ich fir mi Plaisier Kinder hiet...

D'Fraü.

Scho güet... ich weiss jetz, was ich wisse will, ich gang jetz schnüersgrad züem Cummissaire... mr wànn emol lüege!...

Porte-faix.

Gang züem Kückück wege mir!... me kunnt nitt züem Wort mit miner Fraü... se losst eim nitt rede... un die Andere, wo jetz nitt heim kunnt!... ich hätt jetz bol genüe kleine Kinder g'hiete!... züem Glick, ass, es noch brav isch... wenn's erst noch pflànne thàt... doch still... jetz kunnt se.

VIII. Uftritt.

Porte-faix, Herr Himmel

Herr Himmel (knnnt hinte-n-ine).

Dass ka nimmig eso geh mit dere-n-Amsle!... Joseph, gehn iwere züem Nochber un sage-n-em, er soll so güet si un e wenig züe mr ku, ich heb ebbes mit em z'rede! (fir sich) ich ha nitt traüe-n-iwere z'geh, 's isch mr liewer, er kunnt do ane.

Porte-faix (tràit 's Kind umme).

Bsch, wsch, wsch...

Herr Himmel (fir sich)

Tiens!... ich ha g'meint 's seig dr Joseph... was dr Kückücks macht jetzt dà do?... wenn jetz awer d'Sunne sich sott wirklig mit dr Zit solidifiziere... un ihre Hitz verliere... wie lang gieng's denn derno bis...

Porte-faix.

Bsch, wsch, wsch...

Herr Himmel.

Ah ça... güeter Frind, was mache-n-Ihr eigentlig do? was isch das fir e Kind?...

Porte-faix.

Ihres, parbleu... Sie sin jo dr Herr Schimmel, nitt wohr?

Herr Himmel.

Himmel.

Porte-faix.

Himmel wege mir... wege me Sch wà mr nitt dispetiere... bsch, wsch, wsch...

Herr Himmel (wo scho nimmig lost).

Wie lang gieng's derno, bis ass do uf dr Erde 's Lewe nimmig möglig wàr?... ich will's emol üsrechne. (er sitzt an Tisch, D'Amsle pfifft). Scho wieder!... (er springt uf) Dr Schnider isch e Fadedieb :... dü dumm Vieh!... frieiher jo, awer jetz begniege sie sich nimmig mit em Fade. (dr Porte-faix lost em züe mit Mül un Nase-n-uf) Un iwerhaüpt... d'Welt isch verderbt in 's Grund's Erdbode-n-ine! d'Mensche hàn jetz viel z'viel Bedürfnisse!... se wisse gar nimmig, was sie erfinde-n-un afange wànn... me derf jo nur schaüe, wie eifach un glicklig as d'erste Mensche-n-uf dr Erde do g'lebt hàn!... ihr Hüs isch e Zelt gsi, wo se hàn känne-n-in fünf Minüte-uf- un abschla un witers geh. Was ihre Kleider abelangt hat, isch e Rebblätt ihre Sunntigblunder gsi... fir ihre Nahrung hàn se sich mit allem begniegt un sin eso frei gsi, wie dr Vogel in dr Luft!... Jetz gehn un vergliche-n-eso ne Hüshaltung mit ere jetzige!... d'Hoor stehn eim z'Berg!... do sieht me Kiste-n-un Kàste, Better un Oefe un dr Kückück un si Grossle, kurz, ganze Wàge voll Sache-n-un Grimpel, wo ne Jeder müess mit si schleife, wie-n-er dra g'wöhnt isch un sich nimmig ka passiere dervo... do müess me drganze Tag nur koche-n-un wàsche-n-un flicke-n-un schaffe, fir das Dings alles känne-n-ufz'triwe-n-un's in Ordnung z'halte, so dass eim 's Lewe verleidet dra? .. arme Mensche! wie hàn ihr degeneriert! wie hàn ihr eüch unglicklig g'macht dur eüer Schuld... ihr meine, ihr gehn vorwàrts un 's isch grad 's Gegetheil... wie mehr Bedürfnisse as ihr lehn ufku, wie unglickliger as ihr werde-n-un wie mehr Mieih as ihr hàn, dur 's Lewe z'ku!...

Porte-faix (fir sich).

Dà Mann isch e Narr... ich will liewer mine 15 Sü ibiesse-n-un mache-n-ass ich do üse kumm (er legt 's Kind uf dr Stüehl un laüft hinte-n-üse).

Herr Himmel (trürig).

Ich find mich doch efange-n-alt un allei!... ich ha gestert z'Nacht in minere Schwester uf Colmer awe g'schriwe, eb se mr viellicht nitt wott ihre Suhn, mi Neveu do ane schicke... mr sin bis dohi bös gsi mitnander, awer ich wott doch nitt sterwe ohne mich z'versöhne mit ene... ich ha im Sinn, in mim Neveu 's ganze Vermöge z'vermache, ich ha jo sunscht doch Nieme meh... (me hört d'Amsle pfiffe) scho wieder, jetz halt ich's awer nimmig üs... ich will jetz selwer mit em Nochber geh rede (er geht hinte-n-üse).

IX. Uftritt.

Kàtele, Joseph.

Kàtele (kunnt ine rechts).

Ah çà... wo isch er, dà Porte-faix mit mim Kind?... ich find en jo niene! er wird doch ebbe nitt furt si mit?.. (se sieht 's Kind) ah... do isch's jo... hat me jetz scho-n-emol eso ebbes g'sàh! er legt's uf e Stüehl un geht spaziere!... awer dà soll mr nur ku... (se nimmt 's Kind) armer Tropf....un 's grint nitt emol!

Joseph (kunnt hinte-n-ine).

Eh!... tràisch's noch allewil umme?

Kàtele (fir sich).

Dà g'fallt mr jetz o noch!... (lüt) ich will's jetz in's Bett lege... 's schloft.

Joseph.

Ich bi g'schwind ku laüfe... ich ha dr Herr Silwer g'sàh vo witem... er wird wohrschinlig do ane ku... De weisch, ich ha mit dr Magd g'redt dert àne, fir ass sie in ihrer Jumpfere ne wenig schwàtzt vo-n-em... we mir se nur kännte mache z'àmme z'ku, eso wie par hasard... weisch Dü nit az'bringe, Kàtele?

Kàtele.

Wart e wenig... ich will nur g'schwind geh 's Kind lege (se geht üse redits).

X. Uftritt.

Joseph, Herr Silwer.

Joseph.

Aha... do isch dr Herr Silwer... er isch pressiert, me hört's... schint's das Ding geht em. (dr Herr Silwer kunnt hinte-n-ine) Aha, kämme Se-n-emol, junger Mensch, ich ha g'meint, Se hàn's vergesse.

Herr Silwer (freidig).

Schiergar, jà... denn 's isch mr ebbes possigs widerfahre... denke Se nur, mi Müetter schribt mr ass dà Morge, wo-n-ich küm furt gsi bi vo d'heim, ne Brief dert aku isch vo me-n-Oncle, wo-n-ich noch ha do in Milhüse... 's isch e Brüeder vo minre Müetter... se sin vo jeher brouilliert gsi mitnander, awer jetz reit's en schint's, un er will mir si Vermöge vermache.... ich soll züe-n-em ku, nur hat mi Müetter d'Adresse vo-n-em vergesse... se hàn sich halt scho lang nimmig g'schriwe g'ha... drum bi-n-i ku, fir Sie z'froge.

Joseph (unterbricht ne).

Eh, das isch jo pràchtig, junger Mensch... denn wenn Sie erwe, so hàn Sie desto mehr Chance bi dr Jumpfer Venüs az'ku (er geht gege-n-em Fenster) ich ha du reste, scho ne wenig fir Sie gredt... tiens, wenn Sie se sàh wànn, dert isch se grad am Fenster.

Herr Silwer (geht an 's Fenster un losst e Schrei üs)

's Frànzele!

Joseph.

's Frànzele... was fir e Frànzele?... kenne Sie die Person ?

Herr Silwer (stellt si glichgiltig).

Ich kenn se un kenn se nitt... ich ha se scho g'sàh in Colmer. (fir sich) Me hat se schints anstatt uf Strossburg do ane g'schickt, fir ass ich se nitt soll üsfindig mache?

Joseph.

Un... was sage Se derzüe... isch's nitt e schöne Person?

Herr Silwer.

Pràchtig! (fir sich) ich bi nitt vergewes verliebt in se.

Joseph.

Ich ha wohl g'wisst, ass Se-n-Ihne g'falle wird.

Herr Silwer.

Un Sie sage, se heisst?...

Joseph.

Venüs... also Frànzele Venüs... hàn Sie's denn nitt g'wisst?

Herr Silwer.

Ich ha se küm kennt vom sàh. (fir sich) Me hat se schint's unter eme letze Name do ane tho, ass ich jo nit sott erfahre. (lüt) Woher wisse Sie ihre Name?

Joseph.

Eh, vo mim Herr... vom Herr Himmel.

Herr Silwer.

Tiens!... mi Oncle heisst o Himmel... un grad wege dem bin i ku fir Sie z'froge, eb Sie viellicht si Adresse kenne... do wàr den Ihr Herr mi...

Joseph.

Was!... dr Herr Himmel isch Ihre-n-Oncle?

XI. Uftritt.

D'Gliche, Herr Himmel, derno Kàtele.

Herr Himmel (kunnt hinte-n-ine).

Wer red' vom Herr Himmel do... was isch mit em?

Herr Silwer (springt em an Hals).

Oncle!... liewer Oncle!... ich ha Dich glich erkennt, denn Dü glichsch in minre Müetter.

Herr Himmel.

Was!... Dü scho do? .. das isch jetz emol brav vo Dir, ass Dü glich ku bisch! Dü blibsch jetz do im Hüs... 's isch Platz genüeg drin.

Herr Silwer.

Recht gern... awer sag mr, liewer Oncle, Dü witt mich glicklig mache, nitt wohr?

Herr Himmel (lacht).

Wenn's in mine Kräfte steht... jo.

Herr Silwer.

Eh bien, so mach mich 's Frànzele z'hirothe denn ohne ihn's ka-n-ich nimmig lewe!

Joseph (fir sich).

Un er will do im Hüs bliwe mit ere?... Ah... 's isch die Zit... jà, jà... wart nur, de wirsch's glich ha... dr Herr Himmel o will's hirothe, 's Frànzele Venüs!

Herr Himmel.

Wenn's e-n-ordlige Jumpfre isch, so will ich mache, was ich ka... wo isch's, Di Frànzele?

Herr Silwer.

Oh... nitt wit vo do!... in dem Moment wohnt's dert àne (se schwatze lislig).

Joseph (fir sich).

Achtung!... jetz git's Mischbes... züem Glick, ass sie's Beide wànn... uf die Art bekunnt's Keiner... uf jedefall brouilliere sie sich mitnander... dr Herr Silwer erbt nit... un so blibt's bim alte (er ribt si d'Hànd) décidément, ich ha mehr Glick as... jà nei, doch nitt!

Herr Himmel.

Was! küm do, un scho ne Liebschaft!

Herr Silwer.

's isch e ganze G'schichte, liewer Oncle... 's Frànzele isch vo Colmer un isch erst dà Morge uf Milhüse ku, ohne-n-ass ich's g'wisst ha.

Joseph (fir sich).

Er sàit nitt emol nit!... Gott!... wie isch dà Astronom so dumm!... er merkt nitt emol, ass vo sin're Venüs d'Red isch!

Kàtele (kunnt ine mit eme Brief; züem Herr Himmel).

Do isch e Brief vom Herr Nochber dert àne.

Herr Himmel (nimmt en un liest).

Ah! endlig will er mir se jetz doch gà!... wenn ich ihm versprich, ass ich se güet b'sorge will... (fir sich) jà jà... wart nur, bis ich se ha!

Joseph (lacht heimlig. Fir sich).

Er... un se güet b'sorge!... das wird e schöne G'schichte gà! ... se nàmme-n-alleweg enander am Krage!... (lüt) pardon Herr Himmel... hàn Sie denn nitt g'hört, ass er se-n-o will (er zeigt uf dr Herr Silwer).

Herr Himmel (verwnndert).

Er?... was will er mache?

Joseph (lacht).

Was er mit mache will?... hi hi hi... (züem Herr Silwer) merke Sie denn nitt, ass Ihre-n-Oncle um 's Frànzele g'frogt hat, un ass er jetz grad 's Jowort biku hat in dem Brief.

Herr Silwer (züem Herr Himmel).

Was!... Sie, Oncle?

Herr Himmel.

's Frànzele... ah, se heisst Frànzele?

Joseph (fir sich).

Isch er verstopft, dà Mann!... (lüt) Frànzele Venüs... jà... Venüs isch schints ihre Familièname.

Herr Himmel.

Ah çà... Joseph... hàn Ihr eigentlig z'tief in's Glas g'lüegt hit... hat me jetz scho-n-emol g'hört, ass e-n-Amsle ne Taüfname un e Familiename hat!

Herr Silwer (fir sich).

Weller vo dàne zwei isch eigentlig g'schittelt?...

Kàtele (fir sich).

Frànzele... Amsle... Venüs?... was hàn se... was hàn se?

Joseph (zornig fir sich).

Er schàmt si jetz vor sim Neveu, un will sich üsrede, awer ich will ne scho biku... (lüt) Sie hàn alleweg dà Morge nitt mit Schmerze uf d'Jumpfer Venüs g'warte.... Se hàn jo genüeg uf d'Ühre g'lüegt, bis dr Zehnerzug aku isch!

Herr Himmel.

Ah!... jetz merk ich glaüb ebbes!... (er nimmt dr Joseph am e-n-Ohr) hàn Ihr wieder emol g'lost an dr Thüre un hàn ebbes g'hört un nitt recht!... (züem Herr Silwer) ich ha-n-uf d'Venüs g'warte, uf dr Stern, wo so heisst, un do isch schint's grad Di Frànzele aku... un wil ich o bim Nochber um si Amsle g'frogt ha, wil se mich embetiert hat, so hat en das Ding embrouilliert... armer Joseph!... me sieht wohl, ass Ihr d'Astronomie nitt g'lehrt hàn!

Herr Silwer (fir sich).

Aha... jetz merk ich, worum ass er mich hat welle d'Jumpfer Venüs mache hirothe!

Herr Himmel.

's blibt àlso derbi... Dü hirothsch 's Frànzele, un derno kämme-n-ihr züe mir ku wohne, 's isch Platz genüe do im Hüs.

Kàtele.

Was meinsch, Joseph?

Joseph.

Was meinsch, Kàtele? (Kàtele un Joseph mitnander) We mir e Fraü in's Hüs bekämme?

G'sang (Ein freies Leben).
Mir ziehn is z'ruck,
Denn so ne Spuck,
Dà hätt fir uns z'viel G'fohre.

Mitnander.
(Joseph un 's Kàtele).
Wenn d'Jumpfer Venüs do regiert
Un im Herr Himmel d'Biecher fiehrt,
So si mir halt verlore.

(Herr Himmel un Herr Silwer).
Wenn d'Jumpfer Venüs do regiert
Un Eüch e wenig üsstudiert,
So sin Ihr halt verlore.