Text:Guettag! Wì gìits?
Guettag! Wì gìits? Die Gschicht isch vum Leo Buchs im Jouner Dialäkt ussem Juni 2012.
Guettag! Wì gìits?
ändereWì mù z Jùu den ànderen apchùnt, dee sìipmù ùf kìi Faù „Grüezi“, a sua wì ànderschwar ì der Tütsche Schwyz. Nìi ma sìit „Guettag“ òder de „Gueten Aabe“. Mengesch khüerpmù òò „Guettag wooù“. Mìt „wooù“ wopmù ìigetlech dä Guettag-Gruess nò versterche, eppa a sua im Sìì va „iech tù der“ òder „iech tùn ech a gànza guete Taag oowǜǜsche“. Aber das tarf de ùf kìi Faù epper Jǜngersch zu epper euterem säge; das wia fascht ùverschànt. Was mù oo vǜù khürt, das ìsch „Salü“, wa mù va de Wäùtsche ùbernua hät. Dää Gruess hät der Guettag-Gruess bì de Jùnge abglüest, aber nùme denn, wì mù den àndere guet pchönt; sǜsch blypmù bìm Guettag. Wì dì Jùnge „Salü“ säge, dee tǜsì de nò dìck der Voornàme säge, zùm Byschpìù „Salü, Eggaar“ òder „Salü Margrit“. Hüt zù tags khüerpmù bì de Jùngen o schua „Hallo“, ù mensch sùgaaar no „Tschüss“. Ja, ja, z Jùu gòower bì dene Sachen absolut mìt der Zyt. Ù wì mù de ùmhì van àndere gìit, dee sìipmù z Jùu ìifach „adüe“, òder oo „adüe, läbet woù ù häbets guet“.
D Lüt vam Ùnderlànd, dii merke de aùbe gleheg, wìi z Jùu dì Jǜngere ù dì Eutere zäme tǜ rede: Da sìit dì eutìerì Persuan der Jǜngere gìng „Dùù“. Aber ùf kìi Faù taarf epper Jǜngersch ànera eutere Persuan „Dùù“ säge. A sua ìsches òò ùnder de Verwànte: der Etter (das ìsch der Ònkel) ù Paasa (das ìsch Tànta), dene sìipmù „Ier“. Dì eutere Lüt psìne sì nò guet, dass früer Kìnd em Papa ù der Mama „Ier“ gsìit hìi.
Psùnderbaar ààsteneg si d Jùuner wì sì den ànderen apchäme. Ù mengesch no a bìtz lüteschüüch. As Byyspiù: Zwia Jùuner, nìpmia grad dì jǜngschte, apchäme den àndere, gòò a bìtz làngsàmer ù blyybe stòò. Dee sìit dìsa zùm àndere: „Guettag, wì gìits dr?“ As sua tùt er fraage, obs mù gsùndhìitlech guet gòngì, ù sìit dee verlìcht nò: „Bìsch zwääg?“. Das hìis ìigetlech ùf Schrìfttütsch „Bist du zuwege?“ Dää Uusdrùck gìit zrùgg zu dere Zyt, wa vǜù Lüt zämen ùnderwäge sì gsyy. Ùf daas sìit dee der ànder: „as gìit“. Das hìist, ma ìsch zwääag. Oder verlìcht sìiter: „as gìit a sua“. Aber daas hìist dee, as es ìim äbe grad nìt söfù guet gìit. Mia zù dem erwartet dìsa vam àndere nìt, wǜù mia ùber synì Gsùndhìit tietì a Jùner ò gaar nìt säge. Wier Jùuner tǜ drùm gaar nìt gäär vǜù rede, ù schua gaar nìt ùber synì Gsùndhìit, oder eppes àndersch, wa dì ànder nüüt òògìit. „Ma ret nìt drùber“.
Ù das ìsches de schua gsyy, wì zwia den ànderen apäme. Ma sìit de àndere no „adüe“. Dii zwia gò ùmhì wyter, a jeda syna Wääg.