Text:Rudolf von Tavel/D’Haselmuus/Kapitel 8

VIII.

E himmelblaue Summertag het sy sunnewarmi Herrlechkeit über ds Bärnbiet usgschüttet. Am Gurte hei si mit flingge Gable ds Heu gchehrt und albeneinisch e Jutzer la flüge. Sünscht isch nid viel Lärme gmacht worde, me hätti de welle ds Gchäder vo de Spatzen oder ds Plätschere vom Sprützbrunne für Lärme rächne. Im Gartecabinetli vom Lohn isch der Herr Herkules Saager gsässen und het sech i nes Buech vertieft gha. Was me dennzumal vo Zytungen übercho het, isch näben ihm ufem Bank gläge. Er het se nümme mögen aluege. Jedi, wo men ihm usebracht het, isch so voll ungfreuti Sache gsi, daß me nümme gwüßt het, wohi mit sym Erger. Paris het der Ton agä, und dert hei si im Name vo der Brüederlechkeit gmordet, gruusamer als je. «Der Tüüfel isch halt los,» hei d’ Lüt zu allne dene Nachrichte gseit. Aber mit däm isch dem Herr Herkules nid dienet gsi. Das het e kei Sicherheit botte gäge ds Übergryfe vo der Revolution uf d’ Schwyz und no weniger e Troscht für Lüt, wo zwüsche de Zyle gsuecht hei, was ne hätti chönnen uf d’ Spur hälfe vo mene liebe Vermißte. Der alt Herr Saager het und het no geng nid welle gloube, daß sy Großneveu nümmen am Läbe sötti sy. Hei jitz würklech alli di schöne Plän vo künftigem Glück sölle zu Wasser wärde?

E große Hummel het mit Summse d’ Wand hinderem Herr Herkules abgsuecht und dermit syni Gedankegäng gstört. No meh als scho sünsch het er sech voryne gchrümmt, und wo das Gsurr nid het welle höre, isch er ufgstanden und het ds Rose-Chehrli um syni Gazons ume gmacht. O wie schön isch doch alles gstande dä Morge! Und so herrlech hets gheuelet über d’ Ladewand yne zum Schmöcke vo de Blueme. Aber äbe..!

Wo-n-er wieder i ds Cabinetli zrückcho isch, het er, wie geng, ganz unwillkürlech dür ds runde Guggfänschterli i ds stille grüenschimmerige Gwölb vo der großen Ulmenallee usegluegt, ob er nid öppe grad der Hämi gsej cho — und doch schier gförchtet, es tät grad sys alte schittere Härz verspränge vor Freud.

Er isch nid cho, und der Herr Saager isch wieder abgsässe, het afah stuunen und stuunen und het ne doch du gseh cho und ne wellen areden und nid chönnen und äng übercho und mit halb offenen Ouge wieder der Sunneglanz im Garte gseh und du wieder der Hämi, nume de ganz anders als vori und ne nid umegkennt und doch gwüßt, daß ers isch. Und du hets der Herr Herkules z’ grächtem gnoh. Der Chopf tief uf der Bruscht, het er gschlafe, aber nid am beschte. — Het er ächt i syne Tröumen öppis vo däm gseh, was viel hundert Stund wyt änet dem Gurten ungfähr zur glyche Stund vor sech gangen isch?

«Vive le roi!» - Wie ds Ruusche vo mene Föhnstoß im Bärgwald hets tönt, und no einisch, jitz no dütlecher, vo Tuusete vo Stimme: «Vive le roi!» Es isch aber kei Bärgwald gsi. E breite, breite Fluß het i der Brachmonetsunne zwitzeret. I mene flache Tal voll Summerdusem isch er gflosse, langsam und majeschtätisch. Z’ beidne Syte hei sech Börter mit wenig Böumen und viel Ginschtergstrüpp ufgwalmet, öppe so höch wie zwüsche Märchligen und Hunzike. Uf der Mittagssyte sy uf der Höchi d’Böum so dick anenandere gstande, daß me hätti sölle meine, es syg e Wald, aber es sy nume so Hagzylete gsi, wo i alli Richtunge gloffe sy. Und dert hinde, hinder däm Wirrwarr vo Böume vüre, het me Kanonedonner ghört und albeneinisch e wyßi Dampfwulken über d’ Böum gseh ufstocke. Dä tuusedstimmig Ruef isch us Hohlwäge vürecho, wo zum Fluß abe gfüehrt hei. Undedranne, wo si sech gäge d’ Äbeni zwüsche Bort und Fluß ufta hei, isch stromswys Volk fürecho und het sech uf di flache Weiden ergosse, Manne, Froue, Chinder, Roß, Vieh und allerhand Fuehrwärch. Usem Huufe het me Waffe gseh glitzere, Gwehr und Spießen und Sebel. Chrisdick isch es am Wasser gstande, dert wo vo Zyt zu Zyt es Schiff oder es Floß ghuufetvoll Möntschen abgstoßen und übere gstachlet worden isch. Dernäben isch d’ Wasserflechi gspickt gsi vo Rosse, wo mängisch zwo oder drei Pärsone müehsälig über Wasser gha hei und mit ängschtlech füregstrecktem Chopf dervo gschwaderet sy. Hie und da het me nes Gschrei ghört, und wenn me higluegt het, so het me chönne Chöpf und Arme gseh versinke.

Wieder und wieder het me d’ Kanone ghört brummle, und jedesmal isch ds Glöuf zum Ufer gleitiger, ds Drück a de Ländtinen erger worde. Wyber hei ufbrüelet, Manne gfluechet. Aber nid wyt dervo sy si z’ Hunderte binenanderen i der Matte gchneulet und hei Psalme gsunge, wie meh daß es dobe, hinder de Böume, donneret het, descht andächtiger. Und jedesmal, wenn es Schiff abgstoßen isch, het di ganzi Bsatzig brüelet: «Au nom de Dieu par le roi!»

Isch me nächer zueche cho, so het me gar kuriosi Sache gseh. Es Dürenand isch es gsi vo Uniforme, Trachten und Chleider, wie me’s dür mängs Möntscheläbe nid vor Ougen überchunt. Wytuus ds meischte sy Bure gsi mit grüsleche Röuberhüete, bruunen oder graue Chittle, verfotzlete Chneuhose, verhudlete Strümpfen und grobe französische Holzschuehne. Ds einzige gmeinsamen Erchennungszeichen isch es wyßes linigs Plätzli gsi mit menen ufgmalete rote Härz und schwarze Chrüz. Das hei si vornen a de Chittlen ufgnäiht gha. Vo Waffe hei si alles Erschröcklechs treit: Spieße, Partisane, stotzig uf ne Stange gnagleti Sägessebletter, Chnüttle mit Dörn und gspitzte Negel und hie und da ne Flinten oder Pischtole. D’ Haar hei si läng treit wie Wyber. Di Wenigschte hei se züpfet oder im Äcke zsämebunde. De Meischte sy si verchuzzet uf all Syten abeghanget oder im Schweiß am Gsicht gchläbt. Da und dert isch en Uniform zum Vorschyn cho. Vo Marschornig het me nume bösdings öppis mögen erchenne, öppe so wie i mene Feschtzug, wenn d’ Musik ufghört het. Aber es isch de neue glych alles anenandere ghanget, und wenn eine vo de Füehrer öppis befohle het, isch uf ds Wort gfolget worde.

Da und dert het me ne Familien um einen ume gseh grupe, wo nümme wyter möge het, und mängem het me da uf der Flucht müesse d’ Ouge zuedrücke. Anderi hei usem Gstelli vo menen ygchrutete Wage no das zsämegläse, was nen am choschtbarschte vorcho isch, hei’s ufe Buggel gladen und probiert, dermit dür ds Gstüchel düren uf nes Schiff z’ cho. Dert het i menen einsame Graben e Ma sech um sy totchranki Frou gmüejt. Und si het ihm mit dem letschten Ate zuegredt, er söll se nume la ligen und sys Läbe dem Chünig und der heilige Religion schänke. Psalmen und Kanonedonner hei ihri letschte Wort verschlunge.

Jitz chunt e bsunderi Bewegung i d’ Masse. Z’mitts derdür chunt e Schar, und alles macht nere Platz. D’ Hüet verschwinde vo de Chöpf, und wär läng gnue isch, für über di Vordere wägz’luege, dä gseht, daß si da Einen uf nere Tragbähre bringe. Es schöns bleichs Gsicht luegt us mene Verband voll Bluetfläcke. Das isch alles, was me von ihm gseht. Der Lyb isch mit nere grobe Dechi zuedeckt. Di Offizier und di geischtleche Herre, wo ne begleite, trage schwäre Chummer uf de Stirne. Der General Lescure sygs. Eis seits dem andere wyter. Da drücke sech d’ Lüt erscht rächt zueche. Jitz erscht achtet me, daß hinder der Tragbähre här e Frou rytet. Mit der lingge Hand füehrt si d’ Zügel, mit der rächte drückt si nes zwöi-, drüjährigs Meiteli a d’ Bruscht. Me kennt se. Es isch d’ Marquise de Lescure. Vieli Buren und Soldate schwänke nere der Huet etgäge. «Qu’il vive, notre général!» ghört me rüefe. I de hindere Reihe falle si z’ zyletewys uf d’ Chneu und bätte nes Vatterunser füre Verwundete.

Wo si d’ Bähren abstelle, für z’ luege, wie si der General am beschten uf ds Schiff bringe, richtet er sech e chly uf. Me gseht, daß ne d’ Schmärze fascht verryße. Aber er redt de Lüte zue, und sy Frou, wo geng no mit ihrem Chind ufem Roß z’mitts im Gstüchel inne näben ihm stillhet, git mit ihrer gloggereine Stimm über d’ Chöpf wäg wyter, was er seit. Es isch d’ Mahnung, der Muet nid z’ verlüüren und dem Chünig sy Sach wyter z’ verteidige, o wenn är, der General, nid läbig a ds anderen Ufer sötti cho. Andächtig, wie i nere Chilche lose si. Und wo si schwygt und vom Roß abstygt, antwortets wie tuused Orgelebäß: «Vive le roi!» Sowyt me gseht, wädle d’ Hüet über der dunkle Möntschemasse, und wie-n-es Amen vo bundene Dämone tönt der Kanonedonner über ds breite Wasser.

So isch ds Volk vo der Vendée, ob syr Chünigstreui us em eigete Land vertribe, über d’ Loire usgwanderet, i der Hoffnung, mit de Chünigstreue vo der Bretagne zsäme der Kampf neu chönnen ufz’näh.

Zwüsche de Kanoneschleg het me jitz hie und dert o scho Flintefüür ghört, nid wie vo nere Schlacht. S’ het ehnder gmacht wie bi nere Trybjagd. No sy si z’ Tuuseden am Ufer gstanden und hei uf Schiff gwartet, und mängen isch im Wasser verschwunde, will er us Angscht vor de mordgierige «Blaue» probiert het mit Schwümmen und Waten überez’cho.

Am anderen Ufer isch d’ Verwirrung no größer gsi, vowäge bim Überefahre sy nid nume di bösdings na Gmeinden organisierte Kompagnie, nei, o d’ Familien usenandere cho, und jitz het alles enandere gsuecht und isch a dene Börter umeg’graagget, und niemer het rächt gwüßt, wohi daß jitz der Marsch geit. Z’mitts i däm stundebreite Dürenand — es sy bi achtzigtuused Möntsche mit viel Roß und Vieh und Wägen übere cho — chöme drei verwildereti Manne ds Bort ab und suechen öpper. Si hei keis sacré-coeur a der Bruscht treit und o ehnder frömd usgseh. Z’erscht het se niemer g’achtet. Aber jitz, wo me wieder het afah Truppe formieren und Eclaireurs usschicke, hei si doch dem eint und anderen i d’ Ouge gä, und gäbs lang gangen isch, sy di drei z’mitts i nere Kuppele vo Vendéer gstande, wo ne vo allne Syte d’ Spieße, Bajonnet und Sägesse dargstreckt hei. Si hei gseit, si welle zu mene General, si heige’s mit dem Chünig und welle de Chouans hälfe. Aber, wie mänge scho het so öppis gseit, isch es paar Tag mit de Vendéer gloffen und het se de verrate! Me het dene Bursche fescht i d’ Ouge gluegt und se ghüetet, bis öppis Höchers derhärchömi. Jitz ländtet du nid wyt vonnen ewäg ds Schiff, wo si der General Lescure druffe bracht hei. Chuum sy si mit ihm am Land gsi, het me di drei Verdächtige derthi gfüehrt. Der verwundet General het se mit syne läbhaften Ougen underem Verband vüre gmuschteret, aber nüt gseit. Derfür het se, z’mitts imene große Kreis vo Offizier, Soldaten und Bure und geng no ds Chind uf den Arme, d’ Madame de Lescure bhört. Si hei ihri Nämen agä, Abram, Oeuillet und Marteau; aber da het ne niemer nüt druffe gha. Zu sälber Zyt het me der Namen öfter g’änderet als ds Hemli. Das isch ring gange, und es het Eine halt scho müesse luege, wie-n-er sech am beschte düreschwindlet, wenn er nid um sy Chopf het welle cho. Wo’s du aber gheisse het, si syge Schwyzer, da hets afah tagen under den Ougsbraue z’ ringsetum. Wenn das eso sygi, het d’ Marquise de Lescure befohle, so söll me se zum Capitaine Quellère füehre. Dä sygi aber no däne, hets du gheisse, am äneren Ufer. Umso besser, het di vornähmi Dame-n-im bürsche Chittel g’antwortet, da chönne di drei grad zeige, öb si rächti Schwyzer syge. Der eint vo ne, e schöne schwarze höchgwachsene Bursch, isch eso nes Momäntli i den Ouge vo der Marquise blybe bhange, wie wenns ne reuti, vo hie furt. Aber me het ne kei Zyt gla zum Wärweiße. Zwüsche nere Kuppele vo strube Chriegsmanne sy si z’ Vollem a ds Bort aben und uf mene Schiff übergstoße worde. Der Fluß isch geng no übersäit gsi mit allerhand Fahrzüüg und Roß, wo mit usichere Huefen uf Furte gflotschet hei. Und änefür isch es dem Ufer nah geng no schwarz gsi vo Möntsche, und doch sy d’ Schätte scho läng de Börter nah gloffe.

Si sy dür ne Hohlwäg uf bis ganz oben uf d’ Höchi, wo men i ds flache Land yne gseh hätti, wenn nid d’ Boumzyleten und Läbheg überall im Wäg gstande wäre. Da het me se du ordlech lang la warte, währed Lüt usgschickt worde sy, für der Afüehrer vo der Schwyzer-Kompagnie ga z’ sueche. Underdesse hei si sech du chly chönne ne Begriff mache vo der Fächtwys vo dene Vendéer. Es isch es Rückzugsgfächt im Gang gsi und het doch usgseh, wie-n-es Vorposchtescharmützel. Währed bim Find große Lärmen isch verfüehrt worde mit Kanonen und Rottefüür, daß es alli Bott i de Böume gchnätschet und gchrachet und d’ Mutten i den Ächer ufgnüelet het, isch hienache schier niemer gsi z’ gseh. Hätti nid hie und da i mene Hag e Schutz ufblitzet, so wär kei Möntsch ufe Gedanke cho, daß da öpper der Find ufhalti. Wie d’ Dachse hei si sech i Züün und Löcher und Grebe verschloffe, und d’ Befählshaber sy i de dickschte Grippele vo de Böumen obe grupet. Äbe so uf nere Grippele, het me du üsne Schwyzer brichtet, sygi der General Lescure abegschosse worde.

Ändlech sy si du cho brichte, si heige der Capitaine Quellère gfunde. Und jitz isch di ganzi Kuppele hinder de Heg düre gschliche, z’ halbzyt uf allne Viernen oder i länge Gümp vo Boum zu Boum, und di drei hei voruus müesse schnaaggen und gumpe. Numen e Füehrer isch vora gsi. Und derby hei si ds findlech Füür vo der Syte risquiert und di mißtrauische Flinte vo ihrer Eskorte hinder sech gspürt. Däwäg hei si no nie manövriert gha. Na nes paar hundert Schritt chöme si i ne Tüelen abe, wo-n-es paar Manne gstande sy. Chuum hei si enandere gseh, so rüeft der gröscht underne: «Mi söll der Güggel picke, wenn da nid der Nägeli und der Hammer chöme.» D’ Vendéens hei das Wältsch nid verstande. Aber wo si gseh hei, wie di Schwyzer enandere d’ Händ schüttle, hei si dänkt, jitz sygs scho rächt, vowäge dem Capitaine Quellère — es isch der Wachtmeischter Chäller vo der Schwyzergarde gsi — hei si düryne trouet. Dä het jitz afange mängisch gnue für si der Buggel — und nid nume der Buggel — dargha.

Der Chäller het di drei neue Schwyzer instruiert und ne Gwehr mit Munition la gä. Sobald si chly hei verschnuufet gha, het me se vüre gschickt i d’ Vorposchtechetti. Si sy alli drei totmüed, hungerig und durschtig gsi und hätte sech am liebschten i ds Gras gstreckt zum Schlafe. Aber d’ Nechi vom Find het se wieder ufgchlepft. Ob si nid z’ momäntewys doch yduslet sy i ihrne Versteck, wär weiß? Jedefalls isch ne di Nacht läng gnue vorcho, und si sy froh gsi, wo gäge Morge der Bricht cho isch, es syg jitz alles übere, me chönnti dra dänke sech zu de Schiff zueche z’ la. Wo’s taget het, isch di unglychligi, fascht numen us eroberete Kanone zsämegsetzti Artillerie vo de Vendéer am anderen Ufer i Position bracht gsi, und me het sech under ihrem Schutz chönnen yschiffe.

Einisch däne, sy si du i Sicherheit gsi, und me het sech ändlech im Schatte vomene Hag e chly chönne ga strecke. Erscht am Namittag sy si erwachet. Am verlassenen Ufer isch findlechs Gschütz ufgfahren und het denen afah Bei mache, wo hienache geng no dranne gsi sy, ihre Gräbel zsämez’suechen oder Chranki und Verwundeti der Bärg uf z’ schaffe, wo nächti numen us de Schiff hurti i di nächschte Matte sy gleit worde. Jitz het der Chäller zum Abram gseit, si welle zsäme zum General Lescure, damit er ne zum Offizier machi, es schick sech nid, daß er da wie jede Burebueb i Reih und Glied mitmachi, währed är sälber der Houptme spili. Si hei öppe ne Stund gha z’ laufe, bis si ga Varades cho sy. Derthi heig me der General bracht, hets gheisse. Wo si aber zu däm Huus cho sy, wo-n-er het sölle Quartier gnoh ha, het me ne gseit, si heige ne währed der Nacht furttreit, will es hie nid sicher gnue sygi; aber er heig ds Kommando dem Marquis de la Rochejaquelein abträtte. Dä hei si du gfunde. Es isch e bildschöne Möntsch gsi, blund, mit blauen Ougen und schier no e Bueb. Im Gfächt geng allne vora und e Waghals, wie me kei zwöite findt, isch er jitz steiunglücklech gsi über sy Ernennung zum Obergeneral. Wo di beide Schwyzer zue-n-ihm cho sy, het er gseit, er wüssi nid Bscheid i dene Sache, si sölle zum General Lescure. Das isch e wohlfeile Troscht gsi. Wie söll men i mene settige Dürenand eine sueche, wo me mit aller Lischt und Sorgfalt versteckt? Si hei du vernoh, me syg mit dem Marquis de Lescure i ne Wald use, will ne der Find dert weniger suechti als i neren Ortschaft.

Di beide Schwyzer hei sech ufe Wäg gmacht, z’mitts düre Strom vo Volk und Truppe, wo Quartier und Sammelplatz gsuecht hei. Chuum ufem freie Fäld usse, ghöre si hinder sech im Stedtli Alarm schla. Irged amenen Ort het me ghöre schieße, und du sy Rüter cho z’ sprängen und hei brüelet, es syge Husaren im Azug, wo der Armee wellen i Rügge falle. Jitz isch e fürchterlechi Konfusion usbroche. Alles, was mit Fuehrwärk uf der Straß gsi isch, het agfangen uf d’ Roß losschla und hüschtere, für ga Varades yne z’ cho. Anderi sy vo der Straß ab i d’ Fälder use gloffen und hei schnuerstracks wieder a d’ Loire zrück welle. Wieder anderi sy ratlos blybe stah und hei usgluegt, ob niemer well Ornig schaffe. Da und dert hei sech aber doch chlyneri Truppe formiert und sy i der Richtung vormarschiert, wo me het ghört schieße. Da sy di beide Schwyzer uf ne merkwürdigi Cavalcade gstoße. E Chnächt het es Roß am Zügel gfüehrt, und uf däm isch es Buebli mit mene sunneglänzige Chruslechopf gsässe, gwüß nid elter als sibni. Das het e Chindertrummlen umghänkt gha, druuf gschlage, was gisch, was hesch, und derzue mit sym dünne Stimmli de Soldate zuegrüeft: «Victoire! Victoire! — Soldats, battez-vous bien pour bon Dieu et le roi!» Di strube Manne z’ ringsetum hei glachet; aber derby syne di lutere Tränen über d’ Backen ab gloffe. Si hei zu däm Chind und zu syr Muetter, wo näben ihm här gritten isch, ufgluegt, wie wenns Ängel vom Himmel wäre. Mit mene lute Schlachtruef sy si i chrisdicke Schaare däm chlyne Held nachemarschiert. Si hei ne gkennt und schier wie ne Heilige verehrt. S’ isch der Suhn gsi vom General Bonchamps, wo me währed der Nacht tot über d’ Loire bracht und hienache begrabe het, damit er nid i Findeshänd falli. Weder sy Frou, no ihri Chinder, hei’s i däm Momänt gwüßt, will me se mit dem erschte Schiff übere Fluß vorusgschickt het.

Sobald di Truppe nes paar hundert Schritt sy vorgrückt gsi, het ds Schießen ufghört, und d’ Ufregung hinder der Front het nahgla.

Es het scho gnachtet, wo du ändlech di beide Schwyzer zu de Schildwache vorem Versteck vo ihrem General cho sy. Tief imene Wald, i der Hütte vo mene Cholemandli hei si ne gha, und syni Adjutante hei juscht vor der Türe berate, ob si nid wieder mit ihm i ds Stedtli zrück welle, will me hie o gar so nüt het chönnen uftrybe, für dem Verwundete z’ hälfe. Er isch i mene fieberige Schlaf gläge, uf nere Strouburdi, und sy heldehafti Frou het zu syne Höupte der Rosechranz bättet. Ihrne wachsamen Ohren isch aber nid etgange, daß Schritte zum Huus cho sy, und si isch cho luege, was es gäbi. Jitz het nere der Chäller brichtet, sy Kamerad da sygi Offizier gsi bi der Schwyzergarde. Das het se du mächtig interessiert. Si het se gheissen i d’ Hütten ynecho und du der Abram afah usfrage, wie-n-er im Ougschte vorem Jahr heigi chönnen ertrünne. Und jitz het der Lütenant nere nid nume churz und bündig sy Flucht erzellt, er het nere sys Härz gläärt. Fascht es Jahr lang het er kei Möntsch meh gseh, däm er ganz hätti chönne troue, und drum isch es ihm e wahri Wohltat gsi, ändlech einisch frei und offe dörfe z’ rede. Är syg eine vo den erschte gsi, wo mit dem Pariser Pöbel Händel übercho heige, het er brichtet, und drum syg er afangs Ougschte mit der glychen Abteilung, wo der Chäller und syni Lüt derby gsi syge, i d’ Normandie gschickt worde. So syge si du der Schlächterei vom zächeten Ougschten ertrunne; aber grad das syg ihm ds Ergschte gsi, wo-n-ihm heigi chönne passiere.

Ja, het der Chäller gseit, si heigen alli gmeint, der Abram well sech no hindersinne; si heigen ihm lang nid trouet und gförchtet er tüej sech de no nes Leid a, bsunders, wo-n-er nid mit ihnen i d’Vendée welle heig.

D’ Marquise het ne gfragt, ob er öppe probiert heig i d’ Schwyz z’ flieh.

Das hätt’ er nid über sech bracht, het er g’antwortet, er hätti sech ja daheim niene dörfe zeige. Und derzue wär er chuum läbig über d’ Gränze cho. Lang heig er sech bsunne, was er söll. Aber wo-n-er du vernoh heigi, daß si i der Vendée ärnscht mache, da heigs ne doch du nümme bha. Er heig eifach müesse cho, und jitz gang er nid ehnder hei, als bis er dem Tod glych tief i d’ Ouge gluegt heigi, wie syni Kameraden i de Tuileries.

D’ Marquise het dem Abram d’ Hand gä und dem Chäller gseit, er söll ihm en Abteilung vo syr Kompagnie avertroue. Si well de im Chriegsrat scho derfür sorge, daß er i aller Form zum Offizier ernennt wärdi.

Der General het gstöhnet, d’ Ougen ufgschlagen und sech gstreckt und dräiht. Me het ihm z’ trinke gä und ne-n-us sym elände Strouhuufe chly besser zwägbettet. Sobald er wieder still worden isch, fragt d’ Marquise der Abram, ob er no keis sacré-coeur heigi. Das müeß er doch a syr Bruscht trage, wenn er vor schwache Stunde well sicher sy. Si heig ihm da eis, wo no der Bischof vo Agra gsägnet heigi. Und gäb er numen öppis druuf g’antwortet het, nischtet si das linigen Ehrezeichen und Amulett us ihrem Reisbündtel vüren und derzue grad Faden und Nadle.

Der Lütenant nimmt das Plätzli mit dem bluetrot ufgmalete Härz und Chrüz und schrybt mit mene Silberstift, wo-n-er by sech treit het, öppis uf di lätzi Syte. D’ Marquise nimmt ihms us der Hand und seit, er söll d’ Chutten abzieh, damit si-n-ihms chönn ufnähje. Bi däm miserable Flackerliecht vo mene Chienspahn isch es nid liecht gsi yz’fädne; aber di chriegsgwaneti Frou het das schier blinzlige chönne. Wo si parat isch, gseht si, daß er sys Chleid no nid het abzoge gha. Warum, het si grad errate. Er bruuchi sech nid z’ geniere, seit si, i der Vendéer-Armee findi me nid mängs ganzes Hemli; aber das heig nüt z’ säge. Wo me sys Bluet für Thron und Altar dragäbi, chöms nid druuf a, über was es fließi.

Jitz het er nid wyter Komplimänt gmacht. Bevor si ds Amulett ufnäiht, luegt si, was er hindedruuf gschribe het. «Madeleine Herbort» list si. Um ihri fyne Läfzgen umen isch es Lachen und i ihrnen Ougen e fründleche Gwunder. Aber si seit nüt.

Mit mene ganz eigete Gfüehl het der Abram das Zeichen uf syr Bruscht gseh. «Vor schwache Stunde..!» het er sech gseit. «So sygs de!» Zu der Marquise seit er, es wärd’ ihm nid schwär falle, sy Ma z’ stelle. Under däm Volk chönni me ja gar nid anders. Das chömi nume dahär, het sie-n-ihm g’antwortet, daß si obem Wunsch ihrem Chünig z’ diene Huus und Hof und alles dra gä und vergässe heige. Sobald e Möntsch nütmeh heig, wo-n-ihm ds Härz chönnti spalte, faj er a Wunder verrichte.

Der General het mit zuenen Ouge glost. Jitz seit er: Är erläbi’s nümme, aber di andere da wärde’s gseh, d’ Längizyti na ihrem Hab und Guet änet der Loire wärdi de Vendéer ds Gnick bräche.

Underdesse hei si vorussen alles zwäggmacht, für der General i ds Stedtli zrückz’bringe.

Ganz hübscheli isch alles use düüßelet. Mit nere Chienfackle het öpper düre Wald zündtet, und di beide Schwyzer sy mit schußfertige Gwehr voruus gschliche, währed me der Verwundet sorgsam über Wurzlen und Grebe treit het. Wo si vore Wald usechöme, het men am anderen Ufer vo der Loire ei Röti a der andere gseh. Dert äne hei si im Name vo der Möntschlechkeit d’ Heimet vo de Vertribene verwüeschtet. Dä Anblick het allne schuderhaft wehta, und si sy verschmejet blybe stah. D’ Marquise het über d’ Tragbähre vo ihrem Ma wäg uf di nächschti Füürsüüle zeigt und zu eim vo de Begleiter gseit: «C’est votre château, monsieur.»

«Je le vois. — N’importe» het dä g’antwortet und mit aller Chraft i di stilli Stärnenacht use grüeft: «Vive le roi!»

«Vive le roi!» het ds Echo vom schwarze Waldsoum umegä.