Text:Sebastian Sailer/Die sieben Schwaben
Erschtvereffentlichung: um 1756
Quälle:
Die biblischen und weltlichen Komödien des hochwürdigen Herrn Sebastian Sailer. Albert Langen Verlag, München 1913
- Personen
Schultheiß
Bannwart
Die sieben Schwaben:
Gelbfüßler
Knöpflenschwab
Nestelschwab
Mückenschwab
Spiegelschwab
Blitzschwab
Suppenschwab
Allgayer
Erster Aufzug
ändere- Erster Auftritt
Schultheiß (im Wirtshaus) . As däucht mi, i häb deesmôl ziemle g'nua verdwischt. – As gôht ällas mit mar da Ringsum. – Heb Disch! Boda heb! Jô, jô, Schultas! da bischt deckt. Do as thät's no a bitzle, wenn nu' d' Füaß anderscht wärat. Dia krumme Knocha weant mi nimma vertraga. Aber deam Ding ischt bald g'holfa, wenn nu' 's Kapitoli wohl ei'g'riicht ischt. I setz mi halt nieder, bis dar Dummel vergôht. – Hoi! hoi! – Schultas, g'mächle! – Dô hau-n-i da Plunder, und i trink jô noitz, as an fromma Wei'. Ar macht mi halt a bitzle luschtig, und ar schteigt schau', i g'schpür's. Heissasa! Juhe!
Arie
A, e, i, o, u,
denn d'Ochsa schreiat: Muh!
A braver Kerl, wia-n-i dô bi',
dear hôt no älle sieba Si',
bleibt ällzeit no a braver Ma',
wenn ar nu' tapfer saufa ka',
und schreit no wacker Juh.
E, i, o, u, a,
mei' Zäpfle fällt itt na,
so lang as brav a'g'feuchtat wird,
wenn schau' mei' Haus und Hof verdirrt:
's ischt besser, 's Geald di Wiatha gea',
as unter fremde Hända seah'.
Sing luschtig! hopsasa!
I, o, u, a, e,
wia thuat mar d'Gurgel weh!
Sie ischt a Trückne, 's ischt a Graus,
i sauf gauh' no a Mäßle aus:
und wenn itt oina klecka ma',
so schütt ma no die ander dra',
se thuat nôh g'wiß itt weh.
O, u, a, e, i,
mô hau-n-i meine Si'?
I glaub, se schwimmat in deam Wei',
mei' Güatle muaß verlumpat sei'.
dar Beutel ischt bald leer,
dar Kopf, dear ischt vom Saufa schwer,
's Gymnasi dees ischt hi'.
U, a, e, i, o,
wia beißt mi dô a Floh!
As däucht mi, i häb Haberschtroh
ganz Buschla g'freassa asa roh.
Sauf, Schultas, bis da weascht knischtblô,
nôh bischt du aufg'romt, so!
I muaß gugga, wia as mit meine Füaß schtôht. Hopsa, Schultas! nu' g'mach! – Eila thuat koi' guat. – Nu', nu' – as lôt si haira: i könnt endle wieder uf-ama Schpalt laufa. – Jetz b'hüat-ana Gott mitanand! i muaß hoi', denn i hau grauße G'schäft ällaweil. As gôht aber itt anderscht, wenn oinar so a grauß Amt z'verwaltet hôt. Dag und Naacht hôt oinar koi' Ruah. As wead viel sei', wenn koine nuie Badentana wieder dahoim liegat. Dar Bau'wat kommt all Däg mit nuie Zeitinga und Briafa. Adeis beyanand!
- Zweiter Auftritt
Schultheiß. Bannwart
Bannwart. Mô bin i? Leab i oder bin i daud?
Schultheiß. Du Lauskerle du! woischt itt, mit weam da schwätza thuascht? I will dar gauh' Hores Mores leana, wenn da beim Schultas bischt (schlägt ihn mit einer Ohrfeige zu Boden). Gugg! dees ischt uf französisch da Huat ra' zoga. – I glaub gar, as ischt am auh'mächtig. I will am gauh' a bitzele a'schtreicha mit ara Hand voll Schweitzerbalsam, uf guat deutsch an Küahdreck: was gilt's, ar kommt zua si seall. – Gott Lob! as hôt's thau': ar geit wiedar a Zoicha. Was witt jetz? grober, klozager Holzbock!
Bannwart. Lau't mi nu' a bitzele verschnaufa. I g'sieh jô koin G'schticka vor lauter Forcht, Angscht und Schreacka. O! was hau-n-i g'seah'! Jetz hôt euser g'moi's Weasa an End. Mar seand putzat und g'schtrählt, g'lausat und zwagat uf oi'môl.
Schultheiß. Kerle, da machscht mi älls hinterfür. Schwätz amôl, so woiß i, môra-n-i bi'. I bi' Schultas und will dees Ding wieder z'weaga bringa, und wenn au a ganz Feald voll Duifel wärat ledig wôra. I bi' dar Ma' darzua, und as muaß gauh', wenn as mi au mei' Leaba koschta sott.
Bannwart. Schultas, Schultas, neahmat koi' so Maul voll! lau't mi nu' vôr ausgoifera.
Arie
As Bau'wat i fei'
im Ösch duß bi' g'sei';
hau' guggat, wia's luagat in Früüchta und Wei'.
Dö hair i ganz frisch
a G'räusch im Gebüsch;
dô denk i: was gilt as, an Vogel verdwisch.
I schleich denn gar schtill,
an Fang i thua will;
dô siehni a Dhier halt, so geit as itt viel.
Hau' Bäara schau' g'seah,
koi' Dreck seand se g'wea,
as geit in ganz Schwôba, wia dees Dhier, koi's meah.
Dia Auhra schtauh't grad,
seand g'schpitzt akkerat;
as hôt a baar Auga, as wia a Mühlrad;
an fürchtiga Grind,
as schpringt wia dar Wind,
a Goscha und Nasa, noitz graißers ma find't.
An Bauch wia a Krott,
Ei du liaber Gott!
Vier Schenkel und Wada, as ischt jô a Schpott.
As sitzt ufam Was',
as frißt älligs Gras.
I will's Kind gauh' däufa: as ischt halt a Has.
Schultheiß. Ischt as nu' dees? I hau' g'moi't, dar jüngscht Dag komm. Und wenn jetzt dees Dhier schtärker wär as die ganz Armee vom schwäbischa Krois, so will i, merk's, Bau'wat! i Schultas will as baschga. I will nu' g'schwind mei' Bix hola. (Ab.)
- Dritter Auftritt
Bannwart.
So, so, Schultas, gang nu'! Dear Narr moi't-ar sey Samsons oder gar 's Herkules sei' Bruader. 's Kurasche vergôht am g'wiß, wenn as amôl sott Eanscht weara. I bi' g'wiß koi' Leatfeiga; i woiß, was i ka'. I bi' schau' oft neabam Wald verbey ganga um Beatzeit rum; aber daß i so vermeassa wär und gieng drei' nei', dees thät i itt. Wia bald wär as g'scheah, daß mi thätat d' Schelma a'greifa? Noi', noi'! ma muaß si in koi' Daudsg'fôhr nei' gea' so muatwilligerweis. Und dar Schultas, dees ischt an erschrecklicha Sach! Dear will si an dees Dhier wôga. O Vermeassahoit! Do i glaub aber itt, daß as am Eanscht sey; ar proglat nu' geara, und as gôht am wia älle Maulhelda. Se moinat, se häbat ällas Kurasche g'freassa; wenn as aber überecks gôht, so hockat se dô, wia 's Kind beym Dreck. Se zittarat schau', wenn se a Bley an de Fea'schtarar seahat, denn se bildet se ei', dees Ding könnt zur a Kugel weara, und könnt se daud schieaßa. I amôl, i b'schtand's, thät mi unter a Daudsünd itt an dees Dhier wôga. I will geara seah, wenn ar kommt, ob am's no so sey, wia vôr. Ar ischt amôl ziemle lang us: i glaub, ar hôt se anderscht b'sonna.
- Vierter Auftritt
Schultheiß. Bannwart
Schultheiß. Komm jetz, du Zittarar! gang vor na' und zoig mar da Weag, mô dees Dhier hockat.
Bannwart. Noi', noi', Schultas, us deam wead noitz. I respektier uiren Befeahlch im haischta Grad, aber vôra' gang i itt. I will ui schau' vo hinta da Weag zoiga, und i will schau' schreya: Hott oder Wischt!
Schultheiß. Häb no' koi' so Weasa! I will schau' seall vôra' gauh'. Dô nimm dean Buffer mit dar! Wenn's au'g'fähr neabat 's Loch gieng, so hau-n-i do no an anders G'wehr.
Bannwart. As däucht mi, ar seyat a rarer Schütz. Dees wead gauh' a Bluatvergieaßa a'gea'; as daurat mi nu' dar Has; dear muaß, glaub i, g'wiß dra'.
Schultheiß. Botz Blitz! i hau' mi verschneapft: i hau' wölla saga, da sollascht a Schtang mit dar neahma, so könneschta gar daud schla', wenn ar in sei'm Bluat rum wala thuat.
Bannwart. Us deam wead wieder noitz. I rühr koi' Hand a' dees Dhier. 'd Schtang will i no traga, aber weiter laß i mi itt ei'. (Sie gehen.) Wischt, Schultas! – Hott, Schultas! – Jetz, Schultas, g'mach!
Duett
Bannwart
O, i sieh schau' da Has
dött sitza ufam Was'.
A grauße Naut!
Ar guckt is grimmig a',
näher gang i itt na',
su'scht wär i daud.
Schultheiß
Guckt ar mi grimmig a',
so gang i näher na',
und wär i daud.
Bannwart
Guck, wia ar d' Auhra schpitzt,
guck, wia ar eus a'blitzt
ganz vollar Wuat.
O Schultas, laß do sei',
schteck do dei' Bix-a-nei',
as koscht viel Bluat.
Schultheiß
I Schultas laß itt sei',
mei' Bix i schteck itt ei',
und koschtat's Bluat.
Bannwart
Gang z'ruck, i bitt di drum,
o Schultas, su'scht kommscht um,
laß 's Jaga sei'!
Kurasche hôt dees Dhier,
's thuat wia a wilder Schtier,
wôg di itt drei'.
Schultheiß
Kurasche häb dees Dhier?
Thuat's wia a wilder Schtier,
so wôg mi drei'.
Schultheiß. Jetz halt dei' Goscha, du ausg'merglater Lausbalg! laß mi mei' Kurasche ausdämpfa. Dar Goischt ischt grad reacht a'-mar. I merk's, der Paroxeismuas ischt jetz am haihschta. Allo, Kurasche, verlaß mi itt!
Bannwart. Mei' lieaber Schultas, geant do au uf uiar arma Sail aacht! weand ar jetz mit ällam Fleiß 's Duifels weara?
Schultheiß. Halt 's Maul! (Er nähert sich dem Hasen, erschrickt heftig und fällt zu Boden.) O waih! O waih! schtreich mar a'! – I schtirb. – O hätt i mi do itt in dui gräusele G'fôhr nei' g'wôgat.
Bannwart. So göht as, wemma will Hans im Korb sei'. As ischt-ana grad reacht g'scheah, und i hau' koi' Dusanierle koi' Mitleida mit-ana.
Schultheiß. O Bau'wat, o Bau'wat! Wôrum hau-n-i dir itt g'folgat? Jetz ischt mei' Aihr und mei' Leaba bey-ma Hör hi'. O was Rôt's? Was fangat mar do jetz gauh' mit deam Dhier a'? So ka' eusar g'moi's Weasa nimma b'schtauh'. Dar Has muaß ussam Land, as ma' koschta, was as will. Und dees muaß jetz sei'.
Bannwart. Wenn as sei' muaß, so jagata naus oder machat A'gschtalt, daß ar naus muaß. Ar hau't jô drum da Lauh', und ar müassat alle Händel und Zuafäll riichta und schliichta.
Schultheiß. Mach mar da Kopf itt so voll. Gang g'schwind und hol mar mei' Hausposchtill, so ka-n-i au a bitzle nôh'schla' und eabba an guata Rôt ei'hola.
Bannwart. Da Hausposchtle? Dees wär jô uiar Kneacht.
Schultheiß. Du Haiochs! d' Hausposchtill, dees war a Buach.
Bannwart. So, so! mô ma' se beym beylicha schtauh'? Nô darf i itt lang suacha.
Schultheiß. Mô wött se gauh' schtauh'? Neaba de andere Büacher schtôht se.
Bannwart. Jetz woiß i weniger as vôr. Mô schtauh't de andere Büacher? und welas ischt se?
Schultheiß. In dar Schtuba schtôht se, und se ischt 's graischt Buach unter älle, dia-n-i hau'. 's seand aber all mitanand nu' drui.
- Fünfter Auftritt
Schultheiß (allein)
O Schultas, was fangscht du jetz a'?
Ischt uf dear Wealt denn gar koi' Ma',
dear si wött wôga an da Has,
und an verjaga ussam Gras?
I will zahla redle drum,
wemma 's Dhier wött bringa-n-um,
und zoiga deam Höllahund da Duifel im Glas.
Hau' hoimle passat ziemle lang,
bis i hau' krieagt da Schultasrang;
Hau' g'moi't, jetz sey i selig scho',
weil i bi' woara Schtaatsperso'.
Aber, aber jetz isch g'fehlt,
i bi' putzt und i bi' g'schtrählt:
jetz muaß i halt wata, wia's weiter wead gauh'.
O wär i do nia Schultas g'sei',
so hätt i jetz koi' Sorg und Pei'.
Verfluachta Aihr! i will di itt,
weich nu' vo' mir uf tausad Schritt!
Gang nu' futt vo' meiner Seit,
pack di weag und schear di weit!
Alloi' will i leaba, koi' Amt maih vertritt.
O au'glückseligs Aemtle! so gôht's, wenn oinar a-n-obrigkoitlicha Perso' sei' muaß. Ar muaß halt alle au'g'salzene und au'g'schmalzene Suppana ausfreassa. Noitz hôt ar, as lauter Verdruß. O wär i do nia Schultas wôra. Bau'wat! – As ischt a Kreuz, wenn ma so an Drümmler eabba hi'schickt. Dear böhmisch Ochs g'sicht und hairt, glaub i, noitz. – Mô bischt do so lang? – Hairscht denn noitz? Nu', dô wacklat ar endle hear.
- Sechster Auftritt
Schultheiß. Bannwart
Bannwart. Dô haut ar uiar alta Kardätscha! Ar wearat eabbas schöa's drin finda. I glaub, dar Esel in dar Arch Noe hôt dees Buach z'sämma g'schrieba.
Schultheiß. Da verschtôhscht an alta Hund vo' di Büacher. Gieb's hear und gang uf d' Seita! Denk aber nôh, ob dar itt a guater Rôt ei'fall! Da därfscht as itt umsau'scht thua'; i verschprich dar a schöa's Dusair.
Bannwart. Mir fällt schau' eabbas ei'. Mi deucht's, ma sott z'aischt goischtliche Mittel braucha und an Duifelsbanner komma lau'. As ka' sei', as ischt dar Duifel seall.
Schultheiß. Hôt ar Hôra, oder hôt ar koine Hôra?
Bannwart. I hau' koine g'seah.
Schultheiß. Du Narr! so ischt as koi' Duifel.
Bannwart. So! as geit g'wiß koine junge Duifala? Ar wissat's brav. As ka' jô sei', 's ischt a jungs; nôh kanas no koine Hôra hau'.
Schultheiß. Aber hôscht au amôl g'hairt oder g'seah, daß d'Duifel Gras freassat? Mithi' wead noitz us deam. As ischt noitz Bais, und d' Gmoi'd hätt' d' Köschta umasau'scht. Schtühr an andara Rôt aus. – I glaub, as wär 's Bescht, mar miachat-a vogelfrey.
Bannwart. Jô! ischt as nôh g'holfa? I glaub, ar wead darnôh freassa, wia vôr. Deesmôl ischt as ui salva honori no au'g'schickter g'rôta, as mir. – Ackermeant! i bi' a völliger Gischpel. I glaub, d' Ratza seand mar über mein Hierakaschta komma, denn as fällt mar noitz maih ei'. – Aber Botz! jetz woiß i eabbas reachts. Wia wär's, wenn ma da Koga in goischtlicha Bann thät? ar müaßt nôh gauh', denn ar dürft weiters koi' G'moi'schaft mit is hau'.
Schultheiß. Fällt dar jetz noitz anders ei', as lauter goischtliche Mittel? Du Narr! woischt itt, daß dia verschtockte Sünder noitz maih achtat? Ar frißt darnôh brav futt mit samter Exkommunikatiau', und thuat's darzua us Rach. – I glaub, mar weant am 's Land verweisa uf ebige Zeita.
Bannwart. Jô, gôht ar nôh ui, wenn ar itt amôl, wia ar seall sagat, d' Exkommunikatiau' achtat? Deesmôl hau't ar ui wüascht verschuahschtarat.
Schultheiß. I will am's aber schriftle zuaschicka: bey henka und köpfa soll ar us euserem Land gauh', und dees bälder as bald.
Bannwart. Jô, jô! wear trait aber nôh da Brieaf naus? i amôl itt, und Ihr seall g'wiß au itt. Zuadeam wearat si äll in dar G'moi'd für dia sauber G'sandtschaft bedanka.
Schultheiß. Jetz woiß i noitz maih, as mar weant am Gift lega, so verreckt dar Kog.
Bannwart. Jetz hau't ar ui wieder reacht verbockat. Ihr hau't's Juris brav g'schtudiert. Was hoißt dees: Cum moderaminis tutelas inculpatus? Mithi' nôh Reacht und G'reachtigkoit muaß ma ihn mit guate Woata hoißa gauh'. Gôht ar itt, so kommt ma mit gröbere Woata hinter an. Geit ar um d'Woat noitz, so könnat ar'n gleiwohl prügla, wenn ar an hau't. Gôht ar aber mit de Prügel itt, denn ischt as aischt Zeit mit am Umbringa. Und dees wär 's Bescht.
Schultheiß. Dees hau-n-i schau' längscht g'wißt. Was schtôht aber au no in Iuris infectis? Naut hôt koi' G'setz. Mithi' bleibt's darbey. Schterba muaß ar, su'scht hättat Kinder und Kindskinder no di graischt Naut mit am Hasa. Jetz ischt nu' d' Frôg, wia mar's wöllat a'gauh'. – I find noitz für mein Krom. Aber hau't denn di Alte nia koi' so Affäres g'hett? (Er schlägt die Hauspostill nach.) Jetz beym Blunder ischt as g'rôta. Dô hau-n-i fascht eaba a gleicha G'schiicht g'funda. Dees ischt jetz itt au'g'schickt für mi. Mei' Hausposchtill ischt halt koi' Narr. I will's leasa, gieb aacht!
Riedlingen, den 16. März 1756. Dees ischt no koi' gar alte G'schiicht. I will's gauh' leasa vo' Woat zua Woat, wia as dô schtôht.
»Bey anwachsendem Donaustrom schwam ein anzusehen fürchterliches Thier denselben hinab und henkte sich an die Bruck mit seinen in die Höhe gestreckten Läufen, denn es schwam auf dem Rücken. Der Wächter voller Furcht und Angst läuft eines Laufens zu dem wohlweisen wirklich versammelten Stadtmagistrat, um solchem Unheil bäldest vorzubeugen. Nach eingeholten Stimmen ist der endliche Schluß ergangen, die stärksten Helden der Bürgerschaft sollten sich wohl mit Gewehr und Waffen versehen, auch insgesammt auf dieses Unthier losgehen. Alles wurde vollzogen, und nach langem Streit löset sich endlich dieses vermeintliche Unthier von der Brücke ab und geriet den Obsiegern zur Beut. Dieses Thier aber war nichts anders, als ein die Füße in die Höhe streckender Bank.«
Also mei' Hausposchtill, gezoga ussam Schtadtprotokoll. – Jetz, Bau'wat, ischt as g'rôta. O wia ischt as mar jetz schau' a Leichte, daß i so an guata Rôt g'funda hau'. Jetz lauf, schpring, neahm d' Füaß über d' Axla und gang in äll sieba Dhoil im ganza Schwôbaland. Gang hutig zum Gealfüaßlerschwôba, zum Knöpflaschwôba, zum Neschtelschwôba, zum Muckaschwôba, zum Schpiagelschwôba, zum Blitzschwôba, und zum Subbaschwôba. Sagana, in was für a Au'hoil euser ganze G'moi'd g'rôta sey. Sagana au, dar Schultas laß äll ersuacha, as meecht a jeder an Ma' ins Feald schtella, aber koin Leattfeiga. Sagana, mar wöllat mit g'sammtar Macht an dees Dhier gauh', denn as hoißt im Schprichwoat: bey viel Hund ischt dar Has daud. Sagana, alloi' sey noitz z'machat: as g'roich 'm ganza Schwôbaland zur Aihr, wenn si wearat dees fürchtig Dhier ussam Land g'jaicht hau'.
Bannwart. I sieh dees Ding wohl, eusar Schultas ischt dänischt koi' Narr. Dees ischt beym Blundar koi' au'g'schickter Ei'fall. I will gauh' laufa, daß mar d'Boiner krachat.
Schultheiß. Jetz hair, was i dir no z'sagat hau'.
Arie
Oi's, bitt i, laß sei',
gang, Bau'wat, itt nei'
ins Breisgau, da kennsch jô, se seand jô halb daud.
Ihr Bauch vo' Bauhna g'schwillt,
Erdäpfel d' Hunger g'schtillt,
sie hau't jô koi' Braud.
I sag dar no maih,
gang do itt an Sai,
denn oba und mitta und unta koi' Ma',
dear no Kurasche hätt,
daß ar oi's wôga thät,
wenns Feachta gieng a'.
Guck, oba seand Leut,
's taugt koiner in Schtreit,
se seand nu' halb Menscha und dees itt môl reacht.
Z' Langanarg hau't se Kröpf,
z'Breagaz gar koine Köpf,
jetz gealt, se seand z'schleacht?
Damitta ischt gar
's Kurasche so rar,
se wurdat zua Ko'schtanz aufschperra dia Dhor,
wia im Franzosakrieag,
wenn dar Has z'môl a'fieag
nu' schpitza das Ohr.
Au unta am Sai
koin Krieagsma' geit's maih';
se seand halt Saihasa, nôh ischt as verbey.
Do aber 's Schprichwoat heißt:
koi' Has da-n-andra beißt,
so bleibt's halt darbey
So bleibt's halt darbey.
Das Breisgau und Sai,
merk's, Bau'wat, thua meida, su'scht gang mô da witt.
Dia Schwôba nu' allei'
müassat Obsieger sei',
dees ischt jetz mei' Bitt.
Jetz, Kerle mach di dreyjährig und eil, was da ka'scht.
Bannwart. As fällt mar no eabbas bey. Was hôt as für a B'schaffahoit mit di Schwanztrager vom Schwôbaland? Ihr wearat schau' wissa, wele i moi', nämle d' Schtoi'schwitzer, d' Allgoyer und Breagazerwälder. Muaß i au zua deane gauh'?
Schultheiß. Da mahnascht mi grad reacht dra'. Mar weant's gauh' mitanand ausmacha, was z'theand sey. Was moi'scht jetz vo' di Schtoi'schwitzer? solla-mar dia komma lau' oder itt? gieb dei' Votis!
Bannwart. I hau' mei' Leabalang nia g'hairt, daß ma 's Roß am Schwanz aufzähma thäa. Dees wär jô a Haiochsaschtuck vo'-mar, wenn i thät vôr am Schultas goifara. Fangat Ihr z'aischt a'.
Schultheiß. I glaub, da seyascht z'Paris dahinda g'sei', daß da ka'scht so höfli thua'. – Nu', mei' Votis ischt, ma soll au nôchbarle sei' und d'Schtoi'schwitzar glei'wohl au darzua neahma. Was moi'scht, Bau'wat?
Bannwart. Herr Schultas! mit salve veni z'redat: Uirem Votis au au'b'schadet bin i ganz anderer Moining, nämli ma soll dia Küahschwänz, dia Millsubbana und dia Käsbantscher gar itt darzua neahma.
Schultheiß. Was geischt für a Räsau'?
Bannwart. Wenn mar so an ausg'hungerda Lausbalg b'schicka thätat, ar thät is, beym Schtrôhl, 's ganz Land arm freassa, denn ar will da ganza g'schlagana Dag Butter, Mill, Käs und an Küahschwanz hau'. Und geit man-am itt, daß ar ällaweil da Millhafa an dar Gurgel hôt, so krieagt ar 's Hoimwaih, denn hau'-mar halt an kranka Ma' im Land, dear is maih' Schada thuat, as dar Has seall.
Schultheiß. Du schwätzscht, schla' mi 's Bleachle, itt au'g'schickt. So an Küahdrümmler braucha-mar oi'môl itt im Land. Jetz riicht di, mar weant gauh' d' Votis ei'neahma vo' dia Allgoyer. B'sinn di reacht, Bau'wat! I sieh schau', da hôscht guate Ei'fäll. Mei' Moining ischt, ma könnt d'Allgoyer darzua neahma as Sukkurs; denn wenn au'g'fähr di aischt Battalie für eus thät übel ausschla', so hätta-mar do no an Hinterhalt. Se könntat eaba Karrassier-Reuterdeanscht verseah': mar seand so übel b'schtellt mit dar Reuterey im Schwôbaland. Dar gotzig Subbaschwôb vo' Rottweil ka' an Ma' z'Pferd schtella; und mit deam weara-mar itt viel ausriichta, denn as gôht gar g'mach bey di sealle Gäul; as ischt, as wenn se Zau'schteacka in di Wada hättat. Bau'wat, was moi'scht? Bannwart. Grad hau't ar mar d'Moining vôr-am Maul weagzwackat. Dees däucht mi grad au a so. Jetz hau-mar nu' d'Breagazerwälder no, und dia, glaub i, thätat am beschta darzua dauga, denn se seand au'g'hoblete, knopfige Holzböck. As thät-ana noitz schada, wenn se vom Hasa schau' a bitzle a'g'liderat wurdat.
Schultheiß. Jetz schwätzscht wia a Ma' auhne Kopf. Hôscht itt ai'scht nuile g'hairt vomma Wälder seall? Weil ma hôt an brava Soldata von-ana wölla, dô hôt ar g'sait: dia hau'-mar itt im Wald. Lumpabagasche braucha-mar itt im Land, as geit su'scht g'nua. Darnôh zua deam hôscht nia g'hairt, daß d'Wälder gean lange Finger machat? Se wurat, beym Schinder, gar no schteahla, was dar Has hôt überg'lau'.
Bannwart. Dees hätt i itt glaubt, denn i hau' g'moi't, se seyat z'au'g'schickt darzua.
Schultheiß. Jetz pack di und riicht d'Kommissiau' reacht aus. Komm aber bald wieder. B'hüet di Gott!
Zweiter Aufzug
ändere- Erster Auftritt
Schultheiß. Gelbfüßler
Gelbfüßler. O Schultas! Was hau-n-i im Oesch dussa g'seah'? O du au'g'salzanar Bauraküachla-Feytig!
Schultheiß. Was trümmlascht jetz so überzwear dôhear! I glaub, da bischt dur älle Scheißhäusla im ganza Schwôbaland durg'wata, so siehscht aus. Was geit's denn Nuis?
Gelbfüßler. O i hau' a Dhier g'seah', as ischt g'wiß um zwua Schpanna graißer as a Schearmaus. As hôt gewaltige Auga im Kopf und Eselauhra.
Schultheiß. I glaub, du hôscht au Eselauhra. Halt dei' Maul! i woiß as schau' lang vôr dir. As ischt do a Kreuz! i hau' g'moi't, i wöll da Schreacka a bitzle versausa lau', so i ausg'schtanda hau': und jetz kommt dear au'bacha Schtockfisch dôhear und macht mi wieder uf a nuis hindersifür. Hôscht da Bau'wata itt a'troffa? ar wead jetz grad bey di Gealfüaßlar sei'.
Gelbfüßler. As ka' wohl sei', denn as ischt so a Saukerle neaba-mar num pfitzt, i hau-n-am aber koi' Aacht gea'. Ar ischt g'rennt, as wenn ar an Igel im Hindara hätt.
Schultheiß. Dees ischt ar's grad g'wea'. Bleib jetz nu' darweil dô, bis di sauber Hischtore a'gauh' wead. – Jetz gaucklat schau' wieder Oinar dôher. Was geit's?
- Zweiter Auftritt
Die Vorigen. Knöpflenschwab
Knöpflenschwab. Verzeihat mar, Herr Schultas, daß i ui überläschtig bi'. Dar Bau'wat hôt mar botta, i soll g'schwind zum Schultas gauh'. Was befeahlat ar?
Schultheiß. Mar hau't an Krieag vôras, und du muascht Soldat weara.
Knöpflenschwab. O Herr Schultas! was ar weant, nu' dees itt. Ar wissat jô: d'Knöpflaschwôba hau't koi' Heaz, aber zwea' Mäga.
Schultheiß. So bischt du vo' Dillinga rauf? As hôt aber noitz z'saga, wenn da schau' koi' Heaz hôscht, wenn dar nu' 's Kurasche itt a'gôht.
Knöpflenschwab. O ischt dees a Kreuz! so muaß i halt so jung schterba? As ischt do schad um mi, i bi' so a oadelichs Närrle, und jetz muaß i mi verschieaßa, oder gar verschteacha lau'. Aber a Gottsnama, und euser lieaba Fraua Nama.
- Dritter Auftritt
Die Vorigen. Nestelschwab
Nestelschwab. Guata Dag, Schultas! Was hau't ar für a Leaba? I glaub, ihr und dar Bau'wat seand Narra. Dear Kerle hôt thau', i hau' g'moi't, d'Wealt sey schau' halba versunka. Was hau't ar denn? schwätzat, so ka-n-i wieder futt, denn as thuat naut.
Schultheiß. G'mach, Kerle, oder i will dar gauh' mit andere Soita aufzieha. Wenn as dar so naut thuat, so pack di us meiner Schtuba naus. Da dearfscht mar koi' Hofreacht dô rei' macha.
Nestelschwab. Machat's nu' kuz, Schultas! so ka-n-i mi gar a'zieha. Ar seahat's jô, d'Neschtel hangat no überall na. I bi' in äller Früah futt g'schprunga und hätt bald d'Hosa vergeassa.
Schultheiß. I muaß dar schau' eabbas überseah'. As däucht mi, da häbascht d'Schlofkappa no uf. Gang nu' und zuih di gar a'. I will dar noch saga, was z'theand ischt.
- Vierter Auftritt
Die Vorigen. Mückenschwab
Mückenschwab. Dô schtand i mit Leib und Sail. Was weant ar?
Schultheiß. Was bischt für a Landsma'?
Mückenschwab. I bi' a Muckaschwôb und scheiß älle andere a'.
Schultheiß. Da ka'scht mar jetz in deane loidige Umschtända am beschta an d'Hand gauh'. Da ka'scht am Hasä uf d' Auga scheissa, so wead ar blind, und so könnta-mar dar Schlaacht glei an End macha.
Mückenschwab. I scheiß ui und am Hasa uf d'Nasa, so hau't ar a Brilla. Us deam aber wead noitz. I scheiß ins Soldata-weara, denn mei' Leaba ischt mar itt so foil.
Schultheiß. Jetz wehr di, wia da witt, da muascht do dra' glauba.
Mückenschwab. Jetz haltat 's Maul, Schultas! oder i scheiß-ana ins Hôr, so seand ar g'frisiert.
Schultheiß. I muaß am schau' nôhgea', su'scht wear i no volla Dreck vo' deam wüaschta Muckaschwôba. Dia ungarisch Sau ka' noitz as scheissa.
Mückenschwab. I hau' mar's ei'bildt, ar wearat müassa nôhgea'. I gang desthalba do in Schtreit, denn i lieaß mi itt drum a'seah', daß i koi' Kurasche hätt.
- Fünfter Auftritt
Die Vorigen. Spiegelschwab
Schultheiß. Mô kommat ar hear, guater Froi'd? Ar glanzat, wia a Schpiagel. I glaub, ar theand da ganza g'schlagana Dag noitz as putza, bada und wäscha.
Spiegelschwab. Ma sieht mar's do au a'. As thuat si Mancher da ganza Dag putza und moint dar Narr, ar sey schöa', wenn ar schau' dar wüaschtescht uf dar ganza Wealt ischt. I bi' dar Schpiagelschwôb. Was hau't ar für a Schtaatsg'schäft?
Schultheiß. Wissat ar no noitz drum? I glaub, mei' Bau'wat ischt halt a Schtrôhlnarr. Der Dölpel schpringt jetz im Schwôbaland rum, as wenn ar b'seassa wär, und ischt do noitz mit-am ausg'riicht. As kommt oinar um da-n-andera, as wia a Hundsfutt, und hôt koinar koi' G'wehr bey si.
Spiegelschwab. Aha, i merk's schau', was ar weant. Dees ischt zwôr a heets Anerbieata! do wenn as für's Vatterland sott gauh', so will mi gleiwohl drei'schicka und a Flinta uf da Buckel neahma.
- Sechster Auftritt
Die Vorigen. Blitzschwab
Blitzschwab. Botz Blitz! Sakermescht! As ischt a'fanga ällas hinderfür. Ma lot oin itt amôl maih freassa. Der Blitzdonderschtrôhl-Bau'wat! Wenn i da Höllahund verdwisch, i schla-n-a, bi Goscht, au'g'schpitzt in d'Höll na.
Schultheiß. Was geit as dô für an Lärma?
Blitzschwab. Jetz schweigat mar beym Ackermeant! oder i schlag-ana z'sämma, wia 's alt Eisa. Was hôt denn dear verfluacht Oelgötz vo' mar wölla?
Schultheiß. O, i dearf am's itt saga, daß ar sott Soldat weara. Ar brächt mi um.
Blitzschwab. Was? I Soldat weara? Kotz Höll, Himmel und älle Hoilige z'sämma g'nomma, und ällas, was i woiß und was i itt woiß, will i g'schwôra hau', und soll mar gealta! I Soldat weara? sagat ar's nomôl? hau't ar's Kurasche?
Schultheiß. I muaß am gauh' dees Ding itt so fürchtig vörschtella, su'scht hält mar dear Kerle itt a'. – Ar därfat itt Soldat weara; ar sottat nu' healfa a Dhier ussäm Land jaga.
Blitzschwab. Was ischt denn dees für a verfluachte vermaladeyte Bäschti, dia in eusar Land rei' g'nischtat hôt?
Schultheiß. I woiß itt, ar wearat's schau' seah'.
Blitzschwab. I will deam galgamäßiga Koga zoiga, mô dar Zimmerma' im Schwôbaland 's Loch g'macht hôt.
Schultheiß. Gott Lob! as ischt g'rôta. I hau-n-a mit schöa'schter Manier z'weaga brôcht.
- Siebenter Auftritt
Die Vorigen. Allgayer
Schultheiß. Nu', nu'! môhear bey deam schtaubiga Weatter?
Allgayer. Ussam Allgoy reut i dôhear zua Fuaß. Jetz sagat, Herr Schultas! was i a'fanga muaß. Holla!
Schultheiß. I glaub, dia Schindgurra woißt au itt viel um da Haber. Ar ischt itt so sölle gemmelig. Laß dein Gaul nu' a bitzle gruaba, bis ma dar wead's Kommando gea'.
Allgayer. As Karassierreuter, hôt's g'hoißa, müaß i komma,
drum hau-n-i mein Sabel mit mar g'nomma. Holla!
Mit am Gaul und mit am Sabel
in Krieag z'ziehat bin i kapabel. Holla!
I will mi wehra, wia dar Duifel im Glas,
und sott i schtreita müassa wider da Has. Holla!
Schultheiß. As ischt halt ällas hinderfür ausg'riicht mit mei'm Bau'wat. I hau' deam g'firnieaßta Sautrog g'sait, ar soll an dapfera Ma' z' Pferd bringa, und jetz bringt dear Narr an reutiga Fuaßgänger. As bescht ischt endle, daß eusere Schwôba seall guate Helda seand, so dearfa-mar eis itt viel uf anderer Leuta Gau'scht verlau'. Schtand jetz nu' dô hindare mit dei'm Roß; i will dar's schau' saga, wenn ma di braucht. Seand jetz all dô? geant Aacht! wenn i schrei, so geant fleißig Antwut. Gealfüaßlerschwô! hier. Knöpflaschwôb! hier. Neschtelschwôb! hier. Muckaschwôb! hier. Schpiagelschwôb! hier. Blitzschwôb! hier. Allgoyer! hier. Subbaschwôb! – dear geit koi' Antwut. Bau'wat! – dear au itt. So gôht's! as sott oinar nu' grad us dar Haut naus schlupfa. Was gilt's, mei' hungarigar Bau'wat, dear ausg'leert Zwiedarm, hôt no a baar Subbana mit am Subbaschwôba a'g'nagat. Gang, Allgoyer, so hôscht au eabbas z'theand. Reut deane Kerle noah, ob se itt kommat. Sag nu', älle G'moi'da vo' Schwôbaland müaßat uf dia Narra waata.
- Achter Auftritt
Die Vorigen. Suppenschwab. Bannwart
Suppenschwab. Ha, wischt a hear! – – hott um, du alta Gurra!
Schultheiß. I glaub, mei' Bau'wat ischt do koi' Narr. Ar hôt au a Roß mit si g'nomma. Nu', nu', machat amôl! Wia lang muaß i no uf dia zwea Eselsreuter wata? Da wärascht, glaub i, guat nôh am Daud schicka. I wött darweil da jüngschta Dag z'sämma brôcht hau', bis du's Schwôbaland ausdrümmlat hôscht. Nu' sö wia! sitzat amôl a und gauh't dô fürre. Hoischt du Subbaschwôb? Butz au dei' Maul a! d'Subba kleabt dar no überall rum. Sö wia! daugscht du au ins Feald oder itt?
Suppenschwab. I glaub, ar seahat mi für eabbas Schleachts a', und i bi do maih as alle andere Schwôba. I hau' a Roß; di andere könnat ufam Schteacka reuta. Zuadeam, was i itt ausricht, dees wead mei' Gaul schau' thua. Dear Kerle hôt Haber im Bauch.
Schultheiß. As wead si zoiga, was da weascht für Schprüng macha mit dei'm langauhrata Gaul.
Bannwart. Jetz, Schultas, itt so viel g'schwätzt! As ischt an dar Zeit: as ischt ällas beyanand: mar weant's gauh' wôga und ins Feald zieha.
Schultheiß. I glaub, da hôscht Luscht, di an Hasa z'wôgat.
Bannwart. I woiß as itt. Amôl in deam Schtand an schleachta.
Schultheiß. Aha! i woiß schau', was dar fehlt. Da ma'scht halt itt as g'moinar Soldat deana.
Bannwart. Ar könnat itt so gar übel rôta.
Schultheiß. Nu' denn! I will dar mei' Aihraamt für deesmôl überlau', und i setz di as Kommadierer ei'. Dô hôscht mein Regamentsschtock!
Bannwart. So gôht's halt! I hau' g'moi't, i wött mi aih verschieaßa lau', as mi an da Hasa wôga. Aber was thuat itt an Aihraämtle? Gealtat, dees lupft oi'm d' Füaß. Jetz will i aber Kurasche zoiga, daß ma im ganza Schwôbaland vo'mar schwätza, saga, singa und pfeifa wead.
Schultheiß. Guat, Bau'wat! Halt di jetz nu' wohl! I will darbis hoi' gauh' und mit dar G'moi'd an Rausakranz beata, daß allas möcht glückle a'laufa. Und wenn as wead verbey sei', so schick mar glei an reutiga Botta zua, daß dar ka' grataliera. (Ab.)
- Neunter Auftritt
Die Vorigen ohne den Schultheiß
Bannwart. Jetz allo Masch in d'Ordning! Da reachta Flügel wearat ausmacha dar Muckaschwôb, dar Schpiagelschwôb und dar Neschtelschwôb. Da linka Flügel sollat furnieara dar Blitzschwöb, dar Gealfüaßler und dar Knöpflaschwôb. Da reachta Flügel wead bedecka di schwer Gavollerie vom Allgoy; da linka Flügel aber di leicht Gavollerie vo' Rautweil. Jetz geand uf mi Aacht! Was i wear saga, deam folgat uf da Dupfa. Koi' Ma' soll vom andara gauh' ohne mein Befeahl, und sott as 's Leaba koschta. Fassat Kurasche! 's Heaz us di Hosa! Machat a G'friß, wia a Feald voll Duifel! Zoigat, daß ar ganze Leut seand, und koine Leatfeiga! D' Büchsana und 's G'wehr werfat weag, wenn si nu' eabbas regt! Richtat ui zum Gebeat! Fallat nieder uf Knui und schpreachat mar noah:
(Weinerlich)
O eusar lieaber Herrgatt! was haumar dir do thau',
daß du eus arme Schwôba witt nimma leaba lau'?
Waat, waat, mar weand di nöata,
mar weand dar noitz maih b'schtauh',
mar weand dar nimma beata,
und nimma ins Kirchle gauh'.
Schtauh't auf vom Gebeat! 's G'wehr uf da Buckel! Machat, daß ar fetig wearat, so komma-mar futt vôr Naacht. Seand ar äll g'riicht? Jetz losat, was i no vôr saga will. I hau' schau' as a kloinar rotzigar Bua a Lieadle uswendig g'leanat, und dees will i ui gauh' singa.
Arie
Schwäbisches Bluat!
Zieah tapfer in Schtreit hin,
nimm z'samm die sieba Sinn:
faß frischen Muat,
schwäbisches Bluat!
Sieh dort den Feind!
Guck, wia er schtrotzet sich,
er lauret zwar auf dich,
Helden wir seynd.
Sieh dort den Feind!
Was fürchscht den Has?
Nur keck auf ihn marschier,
zum Duifel jag das Dhier:
's sitzt dort im Gras;
was fürchscht den Has?
Nun schwäbisch Bluat!
Zeig, daß du ein Soldat,
der brav Kurasche hat.
Faß neuen Muat,
schwäbisches Bluat!
Allo Masch, futt a Gotts Nama!
Gelbfüßler. O lau't is do no vorher a Rui und Loid macha, so gôht as do au euser Sail wohl, wemmar us Lieabe zum Vatterland schterba sottat.
Bannwart. 's ischt schau' reacht. Machat nu' g'schwind. I will darbis uf d' Seita gauh', bis ar grea' seand, und mei' Sächle au mit eusarem Herrgatt verreachna. (Ab.)
- Zehnter Auftritt
Die Vorigen ohne den Bannwart
Gelbfüßler. O euser lieaber Herrgatt! as ischt mar reachtschaffa Loid, daß i di so oft a'g'loga und b'schissa hau'. I will mi jô geara bessara; hilf mar nu' deesmôl us dar Naut! I will dar au a Wallfat uf Maria Oi'sidla verschpreacha.
Knöpflenschwab. O mir verschpringt fascht dar Maga vôr lauter Schmeaza über meine Boshoitana. I will jô geara di ganz Faschta duri däglisdags mit a paar Dutzad Knöpfla varlieab neahma, wenn mi nu' deesmôl no leaba lôscht.
Nestelschwab. Und mir sieht ma's a', wia as mi schmeazat. I zittara am ganza Leib. I will zuar Danksaging a ganz Jôhr di Wälder deana, und dees ischt g'wiß a grauß Verschpreacha.
Mückenschwab. O mei' Herrgatt! wenn da nu' wüßtascht, wia loid as mir wär über älle meine Sündana und Boshoitana. As glaubt mar's koi' Mensch! aber a Gotts Nama! O bring mi nu' deesmôl itt um – i hau's freyle wohl verdeant –, so will i geara 's Dags zwoy Schöppla Saiwei' trinka, wenn mi nu' leaba lôscht. I ka' jô noitz ärgers verschpreacha.
Spiegelschwab. Und i will a Rieadlingar Bier ei'neahma z' Morgas und z' Obads zwölf Dropfa, und dees vier Wocha lang. Do dees muaß i mir ausbitta, wenn i au'g'fähr dia schwedisch Kur itt könnt aushalta, so laß mi lieaber in dar Schlaacht schterba. As ischt do a graißere Aihr darbey, as Soldat fürs Vatterland umkomma, as an so ara saura Purganz. Blitzschwôb, gealt, as ischt dar au loid?
Blitzschwab. Mi soll dar Duifel glei leabendig vo' dar Schtell weag hola, wenn as mar itt reacht verfluacht loid ischt. I neahm mar au beym höllischa Duifel reacht kräftig vôr, i will, bi Gischt, mei' Leabdig nimma maih schwöra. Und wenn i beym Ackermeant nu' no a gozigs môl schwör, so will i grad in d' Höll na versinka.
Suppenschwab. O du mei' lieabs Esale! muaß i denn jetz vo' dar schoida? So muaß i denn schterba! Dees ischt do heet! Wenn mar aber euser Herrgatt deesmôl gnädig wär und mi vo' dar loidiga Angscht befreya thät, i wött am für mei' leabalang verschpreacha, älle Däg a goischtlicha Lektiau' vom jüngschta G'riicht ussam Kocham z' leasa. So wia, Allgoyer! reg di au! – Da deascht wohl au a bitzle ans Heaz klopfa.
Allgayer. I denk mein Dhoil. I hau' schau' oft g'hairt, 's goischtle Denka sey über dausad Heazklopfar. I hau' mei' Sächle schau' mit eusarem Herrgatt ausg'macht. As dauert mi jetz nu' mei' arms Rößle. As hôt mar bis dôhear so redle deand und a manchs Bischtolhulfter voll Schnitz und Butter z'weaga brôcht. Und jetz soll i so elendig umkomma? Dees muaß jô ama Ma', wia-n-i bi', reacht waih thua.
- Eilfter Auftritt
Die Vorigen. Bannwart
Bannwart. Nu', ar wearat wohl fetig sei'. Jetz aber Kurasche, verlaß is itt! Allo, a'packt!
Gelbfüßler. I gang itt vôra'. I bi' dar kloi'scht; dar Has thät mi über da Haufa renna.
Nestelschwab. Sö wia du, Knöpflaschwôb! Du g'hairscht z'aischt na'. Da bischt dar jüngscht und bischt no ledig. As schreyt dar koi' Weib und koi' Kind noah, wenn da schau' umkommscht.
Knöpflenschwab. Du dickgrindiger Lümmel du! Was bischt mar jetz neidig um mei' edels Leaba? Wenn i nu' Moischter wär, da müaßtascht mir grad z'aischta na', weil da dar graischt Zittarar unter älle bischt.
Mückenschwab. O eusar lieaba Fraua vom Bussa! Jetz weant si mi mit G'walt fürre schieaba. Bau'wat! kommat mar do z'Hilf!
Bannwart. Lau't da Briagger gauh'! Blitzschwôb! wia, pack du a'!
Blitzschwab. O ihr höllische vermaladeyte Hundsduifels Kerle! Lau't mi gauh'! Daß ui äll dar Schindar und dar Duifel da Kraga umdreh! Lau't mi gauh', oder i schwör-ana und fluach-ana äll in d'Höll na.
Spiegelschwab. O lieaber Bau'wat! theand mar do dees itt. I will-ana g'wiß a Trinkgeald gea', wenn ar mi verschonat. Lau't z'aischt dia zwea' Gäul a'schpringa, as ka' sei', se vertreatat da Hasa, nôh hôt d'Schlaacht an End.
Bannwart. Dees ischt a guater Ei'fall, ar g'fallt mar seall. Dan aischta A'griff soll mithi' thua' 's Karassierreuter-Regameant ussam Allgoy. Allo!
Allgayer. Dees ischt jetz aber wider älle Krieagsregla, daß i as Sukkurs soll z'aischt an d' Schpitz na' schtauh'. Watat nu'! I will ui schau' verklaga bey meine Herra, wenn i wieder sott hoi'komma. Ma muaß ui 's nächschtmôl an Dreck für an Sukkurs schicka.
Bannwart. Nu' pack a', Kerle! oder as geit Prügel!
Allgayer. Holla! – – O Gottlob, daß i no 's Leaba darvo' g'rissa hau'. Dô na' gang i nimma, i will mi lieaber glei umbringa lau'.
Bannwart. Sö wia, Subbaschwôb! Wôg du Oi's mit dei'm ungarischa Gaul. Ar ischt itt ziemle flüchtig. Da dearfscht dar itt fürchta. As g'schieht noitz, denn dar Has kommt dar itt nôh.
Suppenschwab. Hoi! hoi! Futt, futt a Gotts Nama. – – O Jerem! lau't mi futt mit mei'm Gaul. I g'sieh noitz maih vôr lauter Schreacka.
Bannwart. Jetz, lieabe Kindarla, ischt as g'fehlt. D' Gavollerie ischt g'schlaga. Dar Has ischt no dô und wead freacher. As wead gauh' halt a G'walt Bluat koschta, bis mar an futt hau't. Do as muaß sei', und ar müassat uier Leaba wôga, as hilft noitz darfür. Ar kommat aber sicherle in Himmel as Materer, und d'Nôhwealt wead ui as Hoilige veraihra. Jetz aber wemmar äll z'môl mitanander a'greifa. Schtauh't mithi' äll hindaranand an dui Schtang! und wenn i wear saga: oi's, zwoy, drui! so gauh't mit älligem G'walt druf los! – – – Botz Duifel! was schtreitat ar schau' wieder! – Knöpflaschwôb! schtand du vornaus. Jetz muckier si nu' koiner, und geant uf mei' Kommando Aacht! – Allo, oi's, zwoy, drui. – Kotz Ranzaduifel! Dar Has ischt jô davonna, und ar schpringat hindersi! Nu', jetz schtellat ui wieder in d'Ordning, wia vôr, und geant Aacht! – oi's, zwoy, drui. – – O Jeses Maria und Sankt Josef! Ischt dar Knöpflaschwôb hi' oder ischt am's au'mächtig? Theand a geschwind us dar Schlacht und schtreichat am a'! – Gott Lob! ar kommt wieder zua si seall. Blitzschwôb! Jetz muascht halt gleiwohl du vorna'. I woiß, da hôscht Kurasche. Laß nu' dia Fürchter hinder di na' schtauh'.
Blitzschwab. Kotz Blitz und Weattar! I hau'mar's ei'bildt, as wear no so gauh'. Nu' so sey's! – gilt's?
Bannwart. Oi's, zwoy, drui. – –
Blitzschwab. Victoris! dar Has lauft, as wenn ar b'seassa wär, und schpringt was geischt was hôscht. Victoris! i bi' dar Matter g'sei'.
Bannwart. Allgoyer! jetz reut, was da ka'scht, zum Schultas und zoig am a', wia ritterle mar g'schtritta häbat. Theand jetz nu' a bitzle verschnaufa, denn dees Ding hôt viel Kurasche braucht.
- Zwölfter Auftritt
Alle Personen
Schultheiß. Ischt as au wôhr, hau't ar an zwunga? Mei' Gebeat hôt halt au 's Moischt darbey thau'. Dees Ding ischt itt natürle zuaganga. Wenn euser Herrgatt itt für 's Vatterland g'foochta hätt, so wära-mar halt jetz all hi'.
Bannwart. I muaß seall saga, dar Sieg ischt vo' oba ra komma. Do hôt as halt au an mir und an meine dapfere Helda itt g'fehlt. Wenn i d'Sach itt so verschlaga hätt a'g'schtellt, so wär halt dar Has no dô.
Schultheiß. I sag jetz ui äll reacht viel Dank, absonderle dir, Bau'wat, daß ar uiar Leaba so ritterle in d'Schanz g'schlaga hau't. I woiß schau', was mei' Schuldigkoit ischt; i will's ui schau' vergealta lau'. Ar wearat aber au wissa, was ar uiar Seits z'theand hau't, nämle: eusarem lieaba Herrgatt Dank saga, daß ar ui vôr-ara so a augascheinlicha Daudsg'fôhr verlaißt und eusar Vatterland wieder in di vorig Sicherhoit g'setzt hôt. Mar weant denn für jetz amol z'aischt an Kreuzgang a'schtella; 's weiter wead nôh schau' folga. – Sö wia, theand da Rausakranz raus! d'Händ aufg'hebt! d'Büachla in d' Hand! Darnôh wemmar a schöa's Dankliead a'singa, und i glaub, as ischt bessar, as ananandar futt beata. As gôht jô mitanand, und wenn as eabba fehla wött, so könna-mar allamôl wieder a G'sätzle beata. Du, Bau'wat! neahm's Hemmad über da Rock, so ka'scht 's Pfarrs Deanscht verseah', und so woißt ma-n-au, wear dear Matter g'sei' sey bey dar Affäres. Und du, Blitzschwôb, neahmscht da Fahna voraus.
Blitzschwab. Dees ischt do a verfluachts akermeants Leaba! Muaß i denn alla Duifelsdreck thua'? – Dänischt, geant-a nu' hear, i bi' so dar aischt an dar Schtang g'sei', so g'hairt's mar au, daß i dar aischt in dar Prozessiau' sey.
Schultheiß. Jetz schtandat in d'Ordning und fangat a'!
Chor
Jetz schtellat d'Baura an Kreuzgang a',
Hodiho, Alleluia.
Zua deam muaß komma jederma',
Hodi Hodiho, Alleluia.
Jetz legt ar a zottlets Hemmad a',
Hodiho, Alleluia.
Unta und oba Zwickala dra',
Hodi Hodiho, Alleluia.
Nôh trait ma a grauße Schtang voraus,
Hodiho, Alleluia.
Z'oberscht hangt a Fahna raus,
Hodi Hodiho, Alleluia.
Ma sait is viel vom ebiga Leaba,
Hodiho, Alleluia,
Und no viel maih vom Schtuira geaba,
Hodi Hodiho, Alleluia.
Dô gôht ma um da Altôr rum,
Hodiho, Alleluia,
Daß koiner z'schpôt zum Opfer kumm,
Hodi Hodiho, Alleluia.
Beym rauta Bäara kaihrt ma ei',
Hodiho, Alleluia,
Dô muaß as au reacht g'soffa sei',
Hodi Hodiho, Alleluia.
Dar Pfarr dear gôht dahinda drei',
Hodiho, Alleluia,
Und schenkt mit-am Weihwedel ei',
Hodi Hodiho, Alleluia.
Dar Kreuzgang si deam Dorf zuawend,
Hodiho, Alleluia.
Jetz hôt d'Prozessiau' an End.
Hodi Hodiho, Alleluia.
Weblink
ändereSebastian Sailer Die sieben Schwaben uf Projekt Gutenberg.de