Simon Gfeller: Heimisbach. Kapitel 3

Bi de Ruehbettchünigen i der Lehr

Es hustagelet! Lieb u fründtlig lachet d’Sunnen uf d’Ärden ahe. Uber em Bode fot die läji Luft lysli lysli a zittere, un öppis wi nes heimligs Zittere geit dür die ganzi Natur. ’s Läben erwachet i tuusig Gstalte. Dürhar fot es a gramsele. Unzähligi Tierli, wo me vorhär niene meh gwüßt het, sy ungereinischt wider do. Am Waldchlammerehuuffe tuet’s nume so gräile. Am Gülleloch het’s wider Mischtmugge; weiß der Gugger, wo sie härcho sy. Am Gartehag gnagt schon e Wäschpichüng i aller Strengi Holzwullen ab für nes neus Hüsli, u d’Härdgüeg hämele dervo, wi we sie Chummer hätti e Zug z’versuume. Bejeli flüge scho ganz Chuppelen uus, go luege, gäb d’Haslelämeli verstobe heigi u d’Wydebüüßeli nid bal welli gälbe. Chüschtigi Pollebrötli sötti sie ha, un es Tröpfli früsches Blueschthun’g wär nen o afe z’gönne. I der Hoschtert pfyffet es Möiseli: Hochzyt ha! Hochzyt ha! u halset ärschtig noh ren Aschtgrippele, wo me gäbig chönnt es Näschtli boue. U der Star rügelet ohni Ufhöre vor syr wättergraue Trucken u lüpft derzue syni Fäckli u lot se-n-im guldige Sunneschyn glitzere.

Un erscht uf de Matten u a de Raine! Dert strecke Milione Gresli u Chrütli ihri zarte Düllerli der warme Sunnen etgäge. Es mahnet ein ganz an es Tschüppeli Ching, wo der Muetter Brot höische. Es n-jedersch bäumelet si, het ’s Hängli zwäg u möcht ’s Liebschte sy. Mi meint schier, mi ghör sche flattiere: «Mir zerscht! Mir o dervo! U mir o! Gäll, Muetter, mir de rächt, rächt vil!» D’Säubluemme probiert ihres runde Chöpfli us den Achslen use z’wärche, u ’s Mattegismeli zieht gleitig die wyßen Umhängli usenangere u schnouzet der Blackestock a: «Liechtschelm, Liechtschelm! Meinsch, du sygischt eleini uf der Wält! Schämsch di nid, den angere däwäg der Platz z’verschlo!» Aber der Blackestock achtet si nid es bitzeli u däicht: «Lueg es n-jedersch für ihns, de isch für alli gsorget.» Do wüsse die Chlynne: «Jetz heißt es: Fescht am Stäcke! süscht ubernimmt is dä groß Gstabi z’vollems, u mir müeßen am Bode ganz vertodere!»

U wi wohl tuet die Hustagesunne den alte Lüte! Wi mängs schittersch Müetti u wi mänge chrumme Großätti gnoppet am Stäcke dür d’Chuchi uus, zieht müejsälig eis Bei nom angeren uber d’Türschwellen u ländtet so froh bim grüenne Löistuehl vor em Huus, wi nes Ching, wo der Muetter cha go uf d’Schooß hocke: «Gott Lob u Dank, daß i no einischt ha möge düregschlo! Gottlob, daß i no einisch d’Matte darf gseh grüen wärde u myner alte murbe Chnochen a der milde Sunne cha wärme.»

U «Gottlob!» rüefen ou die arme Lüt. We se d’Sunne verguldet, gseh ou d’Löcher i de Dechere, d’Chleck i de Wängen u d’Schränz i de Chutte scho vil minger troschtlos uus.

Aber d’Sunne wär nid zfride, we sie nume die bräschthaften u arme Lüt chönnt vürelööke. Sie möcht ou wider einisch flyßigi Burelüt gseh uf em Acher zable. U de het es se scho lang planget, wider einischt es währschafts Buremeitschi im Chittelbrüschtli u spitze Hemmli z’gseh. Es freut se-n-allimol, we sie eim uf die rote Bäckli chan es Müntschi gä un ihm ’s wyße Hälsli u die feschten Ärmli strychle, bis sie schön nußbruun sy. Drum schynt sie all Tag wermer u tröchnet Schärhüüffe, Struchinen u Gartebet u git nid noh, bis die g’ääferete Blätzen a de Sunnsyte ganz bbleikt sy.

Jetz hei d’Heimisbacher Bure niene meh Wyti. Das Zittere vo der warme Luft gspüre sie bis i ’s Härzgrüebli yhe. Vorby isch es mit em Usbären im Bett, mit der gmüetligen Ofehockerei, mit em gradglychligen Umechniepen um ’s Huus. Jetz wanderet der Löffel wider so bhäng als mügli i d’Rygle, u geit der Chnopf ab, so wird der Hoseträger mit eme Drohtnagel agsteckt. E Jascht un Urueuh chunnt uber die Lüt, es tolet se nümmen unger em Dach. Use müeße sie, es Wärchholz i d’Hang näh u dryschlo wi die Wilde. De liechtet’s ne. Aber höre tuet’s ne nid, bis sie der Chopf uf ’s Houtchüssi gleit hei, u mängisch nid emol denn; no im Troum hei sie mit em Dussewärche Chilbi u chöi nid rächt löie. U chuum, daß die erschti Tagheiteri do ischt, drängseliert se das Fieber wider, daß es nen ischt, wi we bständig eine hinger ne nohe lüf u polschtereti: «Louf! Mach! Lo’s rücke! Gsehsch nid, wi Bärge z’tüe sy!»

Die neechschte Tagen isch z’Heimisbach hinger e Fuhre ggange. Hoschtert ruume, Schärhüüffe bräche, Mischt ege, steine, Struchi hacke, Mischt u Bschütti ustue, alls hätt mitenangere sölle gmacht sy. Zächen Arme hätt me sölle ha, nid nume zwo!

Sogar Sami u Götti im Hingerhuus hei ihres Pfyffli z’mittag es Schützli ehnder a Nagel ghäicht weder gwöhnlig.

Ei Obe hei sie bi Gammethalersch ’s z’Nacht abgruumt. Sami isch scho i sym Ruehbettegge ghöcklet. Götti het no sy Milchbrochen usglöfflet u still sys Bät verrichtet. Er isch nämlig vo Huus gsi u chly hingernohe cho zum Ässe. Wo-n-er sy Pfyffen ahelängt, frogt Sami:

«Bisch bim Schumeischter o gsi?»

«Jere jo», macht Götti.

«Was het er gseit?»

«Mängergattig; i will der de brichte, so bhäng daß i ygmacht ha.» Götti stopfet eini, zündtet a, bsetzt sy Eggen o u erzellt:

«Heh also, wi isch das ggange! Gohn i vor d’Schuelstuben u topple. Ke Bscheid. Däichen i, er wärd uberobe sy. Goh d’Stägen uuf u topple dert ou. Chunnt er usen u wünscht mer d’Zyt. Gäb’s erloubt wä, öppis mit ihm z’rede. Worum nid, i söll i d’Stube cho. Isch mer nid am Ort gsi. Hätt my Sach lieber stängligen abto. – Ba! ba! ba! Dä Tubak brönnt jetz o nöjis ungärn! ba! bababa! ba! – Sägen i, fertig wär i graad; i wett ne nid lang versuume. Seit er, i söll mi doch nid lang wehre. Däichen i, es wärd doch müeße sy – ba ba, ba! – Putze myner Schueh sufer ab, schnüze d’Nase, d’Pfyffe han i scho vorhär i der Buese versorget gha, u schlo der Stoub ab de Hose ... mba! mba! Lachet er mi uus. In e Herestuben yhe chöm i nid; i söll doch nid so Müej ha! Das chönn me nid wüsse, sägen i u trappe nohen yhe. Reicht er mer e Stuehl, ganz wi albe der Rassierer: I söll sitze. Han i mer vorgno, i well emel nid z’fascht i der Stuben ume göie, daß er nid öppe mein, i chöm cho gwungere – ba, ba!»

«I cha di ganz gseh», lachet Sami, «wi d’ nume so häb chläb z’usserischt am Stuehl aghanget bischt, wi ne Chräje, wo abflüge wott. Es hätt nume no gmanglet, daß er der öppis Ässigs oder z’Treichen anerbotte hätt, de wärisch gschobe.»

«U das wär i. Jo. Item. Einewäg cha mi du nid ganz uberha, chly umez’luege. Schöne Husrot, eifacht, aber duurhaft, a de Wänge Porteree u Zeichnige, es Schrybpult u druff oben en erschröckeligi Ryglete Büecher. «Herguleß, was Büecher!» machen i dummerwys. «No vil z’weni», meint är. «Derfür hätt me wohl wääger fascht chönnen e Chueh choufe!» Das hätt i wider sölle für mi bhalte; i han ihm’s wohl agseh. Reicht er es Chischtli Cigare. Jetz welle mer eis azündte, nachhäre welle mer de brichte. Jä, mit Stümpe wüß i nüt az’fo. So söll i d’Pfyffe vürenäh. Jä, i mög’s schon es Rüngli süscht erlyde; i wüß emel wääger nid emol, gäb i se by mer heig. I wärd wohl, e Tubäkler ohni Pfyffe wär wi nes Roß ohni Yse. U blinzlet derzue verschmitzt uf my Chuttebuese. Herguleß Bodechlapf! Steit mer richtig dä milione Byßer länge vüre. Weiß i am Änd nüt Bessersch, weder yz’machen u z’folge. Aber i sys Schäli yhe het er mi nid derzue brocht d’Äsche z’lääre; die han i i ’s Füürloch use treit. Ändtlige chan ihm du die Sach brichte. Gäb är is i ‚Langnouer’ wett en Yrückig mache? Mi hätt’s sälber o zwägbrocht, weder es bruuch nid e n-jederi Gwungernase z’wüsse, wo-n-es hirecki. Der Mälcher heig is der Tewang gno, u d’Jumpfere heigi mer gassiert; jetz gang ’s Dussewärchen a, u mir sötti Lüt ha. Hans syg zwar jetz ou wider deheim; aber es wä-n-is doch aständig, we me no öppen e gattlige Härdchnächt un e Jumpfere chönnt ufgable. U gäb är ächt de grad wett so guet sy un is die Lüt zuehereise, we si im Fal öppis vüreließ. Chuum han i my Sach vorbbrocht gha, ischt er scho am Schrybpult ghocket u het d’Fädere lo uber ’sch Papier zybe. Wen i es Ougeblickeli well Gidult ha, so well er mer’sch de grad vorläse; i chönn de sälber säge, gäb’s rächt syg. Un i mueß’s säge: bsungerbar styff u churz het er’sch chönne dartue. Wo-n-i du öppis säge vo zale: Nüt, nüt! Dessi mangli’s nüt. Nid es Räppeli hätt ihm chönne gä. Aber, was bringt er du a-m-mi! Gäb är is nid dörft cho hälfe wärche? Jetz syg Ferie, un är hätt guet derwyl. Er syg zwar i der Stadt ufgwachse, aber als Bueb vil uf’s Land i d’Ferie cho, u do heig er e bsungerigi Vorliebi für ’sch Burewäse gfasset. Vil verstang er zwar nid dervo, weder er ließ si de öppe gärn brichte. Lohn bigährtin er kene; es wär ihm meh drum z’tüe, de Heimisbach-Lüte z’zeige, daß er ihri Arbeit schetzi. Er möcht, daß men ou es rächts Zuetrouen uberchäm zue-n-ihm, un es düechti ne, er verstieng d’Ching vil besser, wen er gsäch, was sie deheime täti wärche. Er wüßt de ou, was sie am nötigschte hätti z’lehre, un er chönnt ne vil besser zwäghälfe derby. Churz, fei e chly e Red het er mer gha, i cha nümmen allem der Name gä, wo-n-er mer gseit het. Gäb wi-n-i ha abgwehrt, das dörfi mer ihm doch nid zuemuete – alls het er mer vernüütiget u nid lugg gsetzt. Was han i welle? Rundewägg abschlo han ihm’s doch nid dörfe, so gärn daß i ’s to hätt. Un jetz chunnt er morn cho astoh.»

«Eh, Herjeses, wi isch mir jetz das so zwider», süüfzget Gritli, «ke Jumpfrou u ke Zyt zum Fägen u Putze un e frönde Möntsch i ’s Huus! U was söll i emel de ou gäng choche? Dä isch schi doch allwäg a gueti Bitzli gwanet.»

«Heh, mi mueß de öppe luege», erchennt Sami. «Meine wird er’sch scho rächt. Aber gäb mer ne de ou öppis chöi bruuche, sälb ischt e zwöiti Froog. Baas wäri mer gsi eleini; mi hätt de niemmere gha z’schüühe. Dernäbe het mi düecht, er sött e ke Untane sy.»

«Ja nu, jetz isch’ eimmol eso, angersch han i ’s nid gseh z’mache», seit Götti. Für dä altfrämsch, wältschüüch Möntsch isch dä Gang zum Schumeischter es Ereignis gsi. Wo-n-är u Sami i ’s Huli welle hei, meint er no: «Wott er ächt öppe no bi Gritlin apeschte?»

«Heh, das wird si de erzeige», git Sami zur Antwort u blost ’s Liecht ab.

Am angere Morgen isch dä früsch Tauner agrückt, ’s z’Morgen isch no lang nid nohe gsi. ’s Mannevolch het no im Stal un uf der Bühni z’gwirbe gha. Der Schumeischter het ou gfrogt, was er chönnt hälfe. Aber es het ihm niemmer welle bifäle. Es ischt es eitönigs, verläges Züüg gsi zsäme. Ehnder hätt men e verschwalleti Tischtrucke chönnen use zieh, weder gmüetlig zsäme brichte. Götti het si gradeinisch gäg em Roßstel zue gstriche. Wo der Schumeischter gmerkt het, daß men ihm nid Arbit awyse wott, het er sälber öppis gluegt az’gattige. Bim Fuetterrüschte, Träichen u Streue het es scho Arbit ggä, wo-n-er het chönne verbringe.

Bim z’Morge isch es früscherdings ungmüetlig worde. Gritli isch no tifig go Chäs abhoue, wo-n-es gmerkt het, daß der Schumeischer o zum Tisch chunnt. Aber wi-n-es agsträngt het, nid es Brösmeli hätt er gno! Er säg ihm das vor un eh u für eis un alls, mit apartig Ufstelle söll es ke Müej ha. So mängisch, daß es das mach, so mängisch nähm er nüt dervo; er well’s mit den angere ha. Gritli het schier en Ach usglo, un es het ihm ersch gwohlet, wo-n-es gseh het, wi toll daß der Schumeischter Röschti u Gaffee dänne to het.

Nom z’Morge isch ’s Mischtfüehre losggange. Wider het der Schumeischter ungheiße zur Gable ggriffe un afo uflade. Götti het abgwehrt, er verschmier d’Chleider u d’Schueh. Aber der Schumeischter het gseit, er heig äxtra e Härdmundur agleit, wo-n-es nüt schad syg derfür un isch zuegfahre, daß Hans im versteckte het Chummer gha, der Gablestiel löj. Am Mittag het Sami doch grüehmt, mi heig gar wättersch toll grückt.

Nomittag ischt alls usgrückt zum z’Acherfahre. Der Schumeischter het ou e Houen ubercho. Mi het ihm der Platzg agwise zwüsche Hansen u Göttin. Am Anthoupt usse hei Schache-Peeti, e Tauner, u sy Frou ghacket. Chrischti het z’Acher tribe; Sami ischt em Flueg noh; Emmeli, ’s Güetermeitschi, het Mischt yzoge, un e Rung het sogar Gritli ghulfe hacke. Es ischt e große naslochten Acher gsi mit schwärem Bode, wo me der Sälbschthalter töif het chönnen ahe lo. Z’plätzewys isch der blau Lätt vürecho, u die zähe Fuhre hei ganz gglitzeret. Hans u Götti hei ’s gluegt y’zrichte, daß der Schumeischter emel nid öppe zu ne länge Bitz uberchöm; aber er het nid nohggä, bis er sy regelrächte Teel het gha.

Zum Hacke het er schi gar nid so ungattlig häregstellt, kes unnützes Gstampf gmacht u nid bloß es Schüümeli vo der Fuhren obenab ghaagglet. Das het Göttin gfalle, u so isch die erscht Halbstung guet vorbyggange. Es isch rückig gwärchet worde. Isch Chrischti mit Ysatzgrabe fertig gsi, so het er bloß der Geiselstäcken ufgha u der Strick gno. De isch ’s Vorroß vo sälber vorumeglüffe, wi wen es Möntscheverstang hätt. So schön glychmäßig u sattli hei die Tier zoge, es ischt e wahri Freud gsi. Kes Huschteren u Flueche het es nötig gha. Mi het nüt ghört weder öppen es Hüh! oder Huh! u ’s Ribse vo de Chömete u die schwären Otestöß vo de Rosse. Es het warm gmacht. Em Schumeischter isch ’s Hemmli scho lengschten am Rügge gchläbt. Aber das hätt nüt gha z’säge. Wen er nume nid scho d’Häng voll Blootere gha hätt, wo ne brönnt u gschmirzt hei, daß er gmeint het, er mög’s nümme meh erlyde, der Houestiel i de Fingere z’ha. Götti u Hans hei scho gmerkt, daß es ihm gnietiger geit weder afangs u hei si nööher zsäme glo, für ihm sy Bitz Fuhre z’verchürzere. Aber bir neechschte Fuhre isch der Schumeischter wider vernohe gstange u het ne die gueti Absicht z’nüüte gmacht. Hans het ihm zuegsproche, er soll si doch ou e chly borge, süscht chönn er schi morndrischt nümme verrüehre.

Es isch für nüt gsi, der Schumeischter het ihm nüt lo a der Houe chläbe, wen ihm scho ’s Wasser us de Blooteren albeneinisch schier uber e Houestiel ahe glüffen ischt. U bis zum Abnäh het er ufrächt u redli sy Teel ghacket.

Sälb Obe het Götti uf em Ruehbett gseit: «I ha wohl gseh, wi-n-er het müeßen uberbyße; aber uber e Tüüfel yhe hätt er nid abggä. Das ischt e Zähe, potz Herguleß Sappermänt!»

U schier i der glyche Minute het der Schumeischter syr Muetter erzellt, wi’s ggange syg: «Müed bin i zum Zsämegheie; aber jetz isch’ gwunne. Morn bin ne nümmen e Lascht; es chunnt guet. I ha’s scho möge gspüre.» Sövel froh u zfridene ischt er no sälten i ’s Bett, u so ling, het’s ne düecht, syg das no nie gsi.

Aber am Morge druuf! Eh du liebi Zyt, wi isch das es Erwache gsi! Es het ne düecht, d’Chnoche stächin ihm a allnen Orte zum Fleisch uus. I den Arme, i de Beine, i der Chräichi, dürhar het’s ihm weh to, u die Finger hei brönnt! Müejsam ischt er uber e Bettrand usgwetzt u i d’Chleider gschloffe. Um kes Lieb hätt er speter mögen aträtte weder der erscht Morge.

Am zwöite Tag het me scho vil ringer un ungschinierter zsäme chönne gattige. Scho bim z’Morge het Götti der Schumeischter zuetroulig afo helke, gäb ihm letschti Nacht nüt vom z’Acherhacken ertroumt syg. Settig Sache gäb es de mängischt. E Chnächt heig einisch bim z’Acherfahren ame stotzige Port e ganze Tag em Redli noh müeße. Er heig bständig uf Lyb u Seel müeße ha, daß ihm ’s Gschir nid uber’sch Port uus trooli. Ds nacht heig er du bi me Näbetchnächt müeße lige, un im Troum syg ihm emel ou das z’Acherfahre vorcho, u ’s Gschir heig ihm gäng no wellen ertrünne. Du syg er im Schlof mit der Fuuscht em Näbetchnächt unger ’sch Chini gfahre u heig dert dranne obsi drückt, bis dä erbärmlig gruchset u mit allne vierne usgwindet heig ...

Dermit het Götti der rächt Seite gstriche gha. Mi het dörfe rede, u Schache-Peeti het uf der Stell ou so nes Gschichtli zum beschte ggä vomene Steihouer, wo im Schlof e schwäri Ofeblatte heig müeße lüpfe. Am Morge bim Erwache syg er du unger em Bett gchnöiet u heig sys ganze Gliger uf em Buggel treit. So het eis Wort ’s anger ggä, bis me wider ischt uf em Acher gsi. Dert het’s fryli wider müedi Glider ggä u mänge Schweißtropf gchoschtet. Aber am Obe isch der Schumeischter doch ganz häluufige heicho, wil er gspürt het, daß er jetz im Hingerhuus scho chly der Fueß im Hafe heig.

Vo Tag z’Tag ischt ihm d’Arbit besser us de Hänge glüffe. D’Chraft ischt ihm cho, es het ne düecht, er gspür sche nume so dür d’Glider rünele. Do ischt ihm der Chamme gwachse, un jetze, wo-n-er nümme so müede worden ischt, het er erscht rächt mit Härzesluscht gschaffet. Im Hingerhuus het’s am Mittag un Obe nie e Flucht ggä ab em Acher. We Sami scho bifole het für abz’näh, isch Chrischti gäng no nes par Fuhre gfahre. Es het ein düecht, es syg de Lüte ganz zwider dervo. U Sami u Götti hei de Jüngere meh weder einisch müeße säge: «Es tuet’s jetz! Wär hätt am Morge ggloubt, daß mer sövli möchti!» Derzue hei denen Alten ihri Gsichter vor Zfrideni nume so glüüchtet, un es het der Schumeischter düecht, öppis Schönersch heig er no nie gseh. U gäb sie sälber ggange sy, hei sie gäng no zerscht es n-jedersch verlüffnige Härdchnölleli yhe zoge, es par Blackewürzen abgläse un es verzütterets Mischtschölleli z’Ehre bbrocht. U we sie scho es Bitzli sy glüffe gsi, hei sie no einisch, zwuri mit glänzigen Ougen uf ihres Tagwärch zrugg gluegt. Do het der Schumeischter es Byspiel gha, was es heißt, mit Andacht wärchen un em Land treu sy. Do het er gmerkt, daß uf em Acher nid nume Brot für e Lyb, sonderen ou Brot für d’Seel cha wachse. Do ischt ihm klar worde, wi die zähe Fuhren us junge Lüte Manne mache, wo ihrer Läbeslaschten apacke, lüpfen u trääge, wi nen ysigi Winge packt, lüpft u treit. U wen er gwahret het, wi die alte Mannen ab em Usrücken u Heigoh d’Ougen offe hei für alls, gseh hei, wi hie am Chirschboum d’Pollen am Ufgoh sy u dert i der Matte ’s Gras uber Nacht chydegrüen vüregschossen ischt, wi hie schon e Säubluemmen usggangen ischt u dert ’s Loub am Chruselestock scho usbroche, de het er en Ahnig ubercho, wi me mit der Natur zsämewachst, we men all Tag hilft, em Herrgott sy Wält neu erschaffe. U wo-n-ihm eismol Sami der Säjsack umghäicht u ne bbrichtet het u gmacht e Sortele Haber z’säje, u das ganz ordlig usecho ischt, do het’s ne düecht, eso müeß es i alte Zyten albe dene sy z’Muet gsi, wo der Ritterschlag ubercho heigi. Uf das hi ischt e Landgeischt uber ihn cho, schier gar e chly närische ischt er worde, un es ischt ihm gsi, der ganz Heimisbach-Grabe syg ihm sider lieber; erscht jetze heig er do innen es sichersch Hei funge, wo-n-är rächt töif chönn Würze fasse un awachse. Die Lüt, wo nid chönni graben u pflanze, sygi doch nume wi düri Boumbletter, wo der Luft dürewäj, wo-n-är well. Wi truurig syg es doch, wen eine müeß stärbe u heig nie sälber es Bäumli pflanzet, nie sälber es Gresli gsäjt, nie sälber es par Bluemmeschößli gsteckt, nie sälber es Tierli erzoge, nie sälber es Schölleli Härd gwärchet u Freud dranne gha, u zletscht am Änd müeß er sälber i Härd u z’Härd wärde.

We der Schumeischter wä Wältemeischter gsi, er hätt säuft i der erschte Hitz die ganz Wält verstümplet u eme n-jedere Möntsch zumene Hoseträgerli Pflanzland verhulfe. Aber wo-n-er’sch besser uberleit het, ischt ihm du ygfalle, daß das e ke Bohne nützti. Wi vil Bure hei jo sälber e ke rächti Freud a ihrem Bruef! Wi vil von ne, u de nid öppen armi, wo’s schier nid chöi mache, hei nüt weder ei un all Tag z’mudere u chlööne, sie müeßi nüt weder schindten u raggere, gnue tue u bös ha u bringi’s doch i Gottsnamen ahe niene hi! U wi mänge Buur chennt ke schönere Glanz weder dä vo de Napeliöndli u ke schönere Ton weder ’sch Chlingle vo de Föifedryßgere u luegt e n-jedere mißgünschtig a, wo no syr Meinig ringer dür d’Wält u zu öppis chunnt weder är. Settigne, het’s der Schumeischter düecht, sött me’s mit em Steifaß chönnen yschütte, wi vil tuusigmol gsünger, gfreuter u churzwyliger ihri Arbit am Sunneschyn un i der herrlige früsche Luft syg, weder e gottverlasseni Fabrigge-Bischäftigung i stoubige, verpeschtete Chrutzen inne, wo nume d’Hang i Aspruch nimmt, Härz u Hirni lot verdore u längstück ke angere Lohn bringt weder das elände herte Gält.

We der Arm z’schaffe u der Chopf z’däiche het, de ischt e Wuchen umen u der Samschti do, mi weiß nid wie. Am erschte Samschti-z’Oben isch Gritli chly i Verlägeheit gsi. Es het nid gwüßt, gäb es dem Schumeischter ou es halbs Brot soll anerbiete für heiz’träägen oder nid u isch Göttin um sy Meinig aggange. Dä het erchennt: «Was i eso ha möge gmerke, het er no öppis uf de gueten alte Brüüche. I wett emel probiere. Schetzt er’sch de nid, so chaisch es i der Regel gäng ume zrugg näh. U vergiß de nid ne z’heiße cho Zimis ässe!» Das het si Gritli lo gseit sy, u der Schumeischter het gar nüt abgwehrt. Z’Gunterääri: er heit gseit, wi ne das jetz freu, syr Muetter eso ne Bitz luftigs, chüschtigs Burebrot chönne heiz’bringe. Sie gsej emel de ou, daß me mit ihm zfride syg. Ganz stolzen ischt er gäg em Strößli ahe, fascht wi ne Buur, wo mit sym Muni bir Zeichnig der erscht Prys gno het.

Am Mändi druuf het ’s Härdöpfelsetzen agfange. Der Härdöpfelblätz ischt a Vorderhusersch March gläge, nid alli Wyti vom Strößli ewägg. ’s Wätter ischt am Umschlo gsi, mi het gseh, es wott de cho strübere. Wüetherechs im Vorderhuus sy am Bschütte gsi. Der Dolf, Annemareilis sibezähejährige Brüedsch, isch flyßig mit em Chaschte gfahre. Gläis, der Buur, isch mit eme Säuli furt gsi, u Dolf het es jungs lüftigs Roß ygspannet gha. Es het scho gäg em Mittag grückt. Uber em Wägessen yhe het es afo ufstocke, un albeneinischt ischt e Joon suure Schneeluft cho. Ungereinischt fahrt wider eso ne hässige Luftstoß dür d’Hoschterte. Du löst si ame Boum e düren Ascht u gheit ungfeligerwys grad näbe Dolfs Roß z’Bode. Das füürige Tier erchlüpft, verschüücht u stellt druus. I de gstreckte Länge geit’s dür ’sch Strößli ab. Dolf het, was er ma u brüelet: «Uha! hu! hu!» Aber er ma nüt abbringe; das Fuehrwärch schießt dervo, wi us eme Rohr use. Gammethalersch ghöre das Rasslen u gseh, daß das Roß ertrunnen ischt. Wi ne Schwick lot Hans d’Houe lo gheie u satzet gäg em Strößli vüre, für em Roß der Wäg abz’loufe. Chrischti u der Schumeischter uuf u nohe. Dolfe sprängt’s uf sym Bschüttichaschten obe höch uuf; aber er ma emel ’s Abschlängge gäng no erwehre. ’s Leitseel het er fescht um d’Hang ume glyret u het gäng no, daß es ihm schier der Arm usschryßt. Jetz geit eis Rad an e Wehrstei, es git e grüüslige Schnall, un jetz rueßet’s nen ahe. Bogeswys flügt er uf die herti Stroß; es gnots wä ’s Rad uber ihn. ’s Leitseel zieht zsäme; er cha nid los wärde, un es schleipft nen u schlot nen a de hingere Rederen ume, ’s ischt e Gruus. Ändtligen ischt Hans zuehe. Mit ysiger Fuuscht packt er d’Zügel. Aber so nes Tier z’stelle, het e Nase. Gäb wi-n-er het, es sprängt ne vüretsi u geit no zähe, zwänzg Gümp. Jetz steit’s. Gottlob! Chrischti u der Schumeischter springe zuehe. Dolf wird glöst. Er isch vo Sin u gseht dry, mi darf ne fasch nid luege. Vo oben a bis unger uus ischt er mit Stoub, Bschütti u Bluet wi bbäsewurfet, d’Chleider si i Fätze; im Gsicht isch er wyße wi nes Bleikituech. Unger em Chopf vüre rünelet Bluet. Verschmeiet luege sie nen a, schnupe, säge: «Eh Herjeses Gott!» u wüssen im erschten Ougeblick nid was afo. Du leit ihm der Schumeischter afe süüferli der Chopf uf d’Syte. D’Backen isch gschundte; a der Schläfi ischt e töife Schranz; bime n-jedere Pulsschlag quellelet ’s Bluet vüre. «Er verblüetet si, er verblüetet si!» jammeret Chrischti. Aber scho het ihm der Schumeischter näb em Ohr der Duume fescht ufdrückt, u das het guet bschosse. Dernoh het Chrischti müeßen e flachrunde Stei sueche, i Naselumpen ylyre, u dermit het der Schumeischter e Druckverbang agleit u ’s Bluet fascht z’volems chönne gstelle. Derwyle sy Wüetherechs Chnächten u Annemareili o cho z’springe. Hans het ne ’s Fuehrwärch ubergä un Annemareilin vom Chummer abbroche. Das isch bigryfflig ou schier us allem use cho gsi, wi-n-es der Brueder däwäg het gseh lige. Der Schumeischter hingägen ischt wider ganz verfaßte gsi. Er het dem Dolf der Hemmlischragen u ’s Schilee usto, e zsämegleiti Chutten unger e Chopf bettet un im Grebli näbe zuehen e Huet voll Wasser greicht un ihm dermit ’s Bluet vo Muul u Nasen abgwäschen u der Chopf gsprützt. Aber Dolf ischt nid zue-n-ihm sälber cho. Du steit der Schumeischter uuf u seit: «Do mueß der Tokter zuehe! Aber es söll eine goh, wo no einischt ab Fläck chunnt!» «I will goh», seit Hans. «I spanne gschwing eis vo üsne Rossen ab!» «U schick de no grad ’s Emmeli i ’s Schuelhuus go d’Samariter-Trucke reiche! Öpper reicht gschwing es Wöschbährli un e oberi Matratze druuf, für ne hei z’trääge. I will derwyle hie warten u mit chalten Ufschleege zuefahre.»

Wo me gmerkt het, daß der Schumeischter Samariter ischt u guraschiert darf agryffe, het men ihm schön gfolget un isch gruusam froh gsi uber ihn. Er het du ou no gluegt, gäb nid öppis bbroche syg un Astaltig ggä, wie lüpfe, ufladen u heiträäge.

Wo sie mit em Dolf gäg em Huus zue cho sy, isch d’Elise, sy Muetter, mit ihrem unbihülflige Lyb ou no cho z’gnoppe u het ghüület u gschroue: «Was mueß i ächt no erläbe! Was machit dr mer ächt no alls anne! Weit dr mi ächt no umbringe! Zletscht mueß i doch de aber d’schuld sy drannen u ’s Wätter abtue!»

U der alt Wüetherech, Annemareilis Großatt, ischt o cho z’stäckle u het mit syr lute Gälle gwätteret: «Dä donnersch Bueb! Wi mängischt han ihm ygscherpft, er heig derwyl, näbe däm junge Roß yhe z’loufe! Aber üserein achtet me si doch ke Dräck!»

Do het der Schumeischter schier e chly d’Ougen ufto. U Annemareili het en Ach usglo u näbenume gluegt. «Sägit dihr jetz lieber, wo mer ne chönni lege!» macht es ulydig.

«I ha doch nüt z’bifäle, d’Büüri soll rede!» trumpeetet der Alt. «I weiß emel wääger nid, was i söll säge», wärweiset d’Elise u schnüpft u tröchnet ab, «gäb i d’Hingerstuben oder i die mittleri.»

«Wo isch es ächt besser für ihn?» frogt Annemareili. «Er mueß vollständig Rueuh ha!» seit der Schumeischter. «Guet, so göh mer mit ihm i d’Hingerstube.»

Jetz het d’Muetter Läben ubercho. Sie het Angscht gha um ihres Spitzetapi un um dä schön wyßbluemmet Azug. Annemareili het no zerscht müeßen angersch azieh, u d’Muetter het no lang gäng müeße studiere, für welen Azug es ächt am mingschte schad syg; der Schumeischter isch druff u dranne gsi, e Zylete z’flueche.

Ändtligen un allerändtlige het me dä arm Kärli chönne lege. Wo-n-ihm der Schumeischter d’Chutte u ’s Schilee ufgholzet u ’s Hemmli verschore het, wär es d’Muetter i allem Pläären inne bal acho z’brösme; aber Annemareili het bifole: «Nume zuegfahre!»

Wo i zwone Stunge druuf der Tokter isch cho z’spränge, isch der Patiänt wider bim Verstang gsi u verbunge. Der Schumeischter het müeße der Bricht abgä, u der Tokter het no einisch ganz e gnaui Ungersuechig vorgno. «I gloub, es syg no gnädig abggange. Dihr heit mer aber ou famos i d’Häng gschaffet, i wüßt nid vil dranne z’verbessere. Nume dä Schranz i der Backe müeße mer no hefte, es chönnt süsch dä Bursch schaden am Hürate. Un uf all Fäll heißt es jetz no ne Zytlang ufpassen u Sorg ha, i vermueten e Ghirnerschütterung. Für das wei mer de no tue. Uberhoupt wärden ihm’s die Streipfinen u Schürpfine scho agä, gäb er si soll still ha oder nid. Die rächti Syte ischt ja ganz vermoset u vermüschtet.»

Gäb der Tokter furt ischt, het er no dervo gseit, im Winter sött de im Heimisbach-Graben innen ändtligen ou afen e Samariterkurs abghalte wärde u het der Schumeischter gfrogt, gäb är schi nid derzue ließ verstoh, de die Sach als Hülfslehrer a d’Hang z’näh. Dernoh ischt er gschobe.

Jetz, wo me gwüßt het, daß d’Gfahr nid so groß ischt, het men ou wider a angersch Zyt gha z’däiche. Der Schumeischter het si no chly müeße lo dorfe, wen er scho lieber nüt dervo welle hätt. D’Elise het gäng no gjammeret, wi se das jetze erschröckelig häre gno heig, das gspür schi no mänge Tag i de Glidere. U sie dörf fasch nid warte; das wärd de no öppis absetze, we Gläis heichöm, un a däm Trom het sie i eim furt zoge; es isch dem Schumeischter afen erleidet wi chalts Chrut. Wo-n-er ändtlige het chönne goh, het men ihm grüüsli danket, u Annemareili isch no mit ihm voruse cho u het ne gheißen o zue-n-ne cho, we’s scho nid so gfreut syg by-n-ne z’sy wi öppen im Hingerhuus.

’s Pläären isch dem Meitschi z’vorderisch gsi, u der Schumeischter het uf der Stell gmerkt, daß Annemareilis Wort nid öppe nume für ne demüetigi Großhanserei, wi se d’Burelüt mängischt so poßlig vüregä chöi, ufz’fasse sygi.

Mit em Dussewärche isch es sälb Tag uus gsi. Der Winter het no syner letschte Stüürquittigen usteelt u sy Schneesack usgstoubbet. Es het gschneit, was vom Himel ahe möge het. Fäcke schier wi Wäschlümpe sy langsam u sittig cho z’ryte u hei wi wyßi Pfyffölter mit lyse Füeßlinen uf de zartgrüenne Grasspitzen abgstellt. Do ischt em Schumeischter no all däm Rumor z’Muet worde wi eme Ching, wen ihm d’Muetter die chüeli Hang uf sy fieberheißi Stirne leit. Wunderbar het’s ne düecht: Zwüsche Himel un Ärden eis wimmsligs Läben u doch ke Grüüsch. Er het si toll lo uf Huet un Achsle schneie, u wo-n-er i ’s Hingerhuus cho ischt, het ihm Gritli gseit, mi chönnt meine, der Neujohrmutti chäm.

Dolfs Ungfeel het natürlig ou im Hingerhuus no vil z’brichte ggä, u dem Schumeischter sy derby die ganz Zyt Annemareilis Wort im Sin ume troolet. Nom z’Nacht, wo-n-er, wi all Obe, no nes Rüngeli bi Samin u Göttin ghöcklet ischt, het er schi emel nümme lenger mögen uberha u het graduse gfrogt, wi das eigetlig im Vorderhuus ou e Zueversicht syg, Annemareili heig gchlagt, wi ungfreut daß es i ihrem Huus zuegang.

Do het Götti Samin agluegt u Sami Göttin, u beidsame hei d’Achsle glüpft u no ne Zug zoge. Ändtlig macht Sami: «Ho! ho! – das Meitschi chönnt öppis rächt ha. Weder es geit üs jo nüt a u nid daß mer süscht öppen im Bruuch heigi, d’Lüt z’verhandle. Aber z’säge wär öppis, bistimmt. Wunger soll’s ein nüt näh, we’s Annemareilin scho verleidet, nei, bim Hungsdiller nid, es wä mer o zwider, eso derby z’sy. Nid daß is Gläises wytersch öppis i Wäg gleit hei, sie syn is jo vo myr Frou sälig nohe no verwandt; aber säge mueß me’s doch, un i meine, mi bruuch vor dir nid lang es Blatt vor ’sch Muul z’näh: Es geit albeneinisch nid schön im Vorderhuus. Der alt Wüetherech tüüflet uus, Gläis chirmt u giftelet in eim furt, u d’Elise chlagt u ziemmeret schier der ganz Tag.»

«U ißt u treicht derzue der ganz Tag», fallt Götti y. «Die het der ganz usändig Tag Dicks u Dünns im Ofehuli, un i de Glideren all Bräschte, wo i der Regel z’ersinne sy. Sie ischt e rychi, verpipääpeleti Tochter gsi u het e große Wüsch zuehegchehrt. Mache chöi sie’s im Vorderhuus guet, bhüetis! Vermögen isch dert; do ischt üsi Sach nüt dergäge. Aber tuusche täti mer destwäge glych nid mit ne. We me ghört, wi sie enangeren absüferen u abhabere, potz Läbelang, de gluschtet’s ein nüt, nei währli nüt!»

«Jo, das ischt äbe du eso gsi: d’Elise het Gläise du im letschten Ougeblick no welle der Schlegel wärfe, u die ganz Hüraatete wär unger ’sch Ysch ggange, we nid der alt Wüetherech Gläise ’s Heimet verchouft hätt un i ’s Hüsli züglet wä. Hingernohe het’s nen aber doch du hellisch groue, daß er ’sch Hefti het us der Hang ggä u nümme het dörfe huschteren u bifäle, wi-n-er schi vo jungem uuf isch gwanet gsi. Drum het’s du zwüschen ihm u der junge Frou gradeinisch Füür ggä, u Gläis ischt wüescht zwüsche Tor un Angel yhe cho un isch es jetz no mängischt. Ohni Erwybets hätt er uf sym große Heimet obe müeße gnue tue; jetz plooge ne d’Schulde nüt; aber derfür ischt er de mängisch mit der Frou plooget u mueß öppe wylige ghöre, wo de ’s Gält här cho syg. Item, mi cha si an alls gwane, u für ne tolle Schübel Gält, wo-n-er unghinderet mit cha gwirbe, tuet no mänge der Puggel häre ha, bsungersch wen er de öppe no vor de Lüte gärn e chly ne großen ischt. Gäge die Chälzeten u Abputzeten uberchunnt me zletscht ou e herti Hut u gspürt se nümme so fascht. Aber Annemareili treit schwär dra.»

«Jo», fahrt der Götti zue, «es het mer einisch gseit: O lue, Götti, we me vo üs zu euch chunnt, isch es grad, wi we men us eme wüeschte Märitlärmen use in e Chilchen yhe chäm. Bi euch geit alls eso fridlig u still, mi ghört e kes wüesch’, bös’s Wort, un es n-jedersch nimmt em angeren ab, was es cha. O, wi schön het’s doch euersch Gritli! U het derzue wääger Ougewasser gha. I wott is i der Regel nid rüehmme; aber wohr isch’. U drum het’s mi scho mängisch duuret für ihns, i cha nid säge wi fascht.»

«U mi bistimmt ou. Es bessersch, schaffigersch Wybervolch chunnt nid vüre. D’Hushaltig bsorget es fascht eleini u mänger erfahrne Büüri z’Trutz. Un es ufgheiterets Gmüet hätt’s, wen es ou bessere Bode fung derfür. Mängischt isch es de ou e chly nes rouzigs un ubersüünigs, das het me gseh an üsem Spinnetli. Es het halt en Odere vo sym Großvatter. Dä syg i der Juget ou uber all Gätterstöck usgsprunge.»

A däm Baretli het der Schumeischter no lang gha z’chäue. Es ischt ihm gsi, wi wen ihm öpper der Afang vo re Gschicht erzellt hätt u zletscht gseit: «Lueg jetz sälber, wi ’s use chunnt!» ’s Läben ischt ihm cho a d’Türe töppelen u het ihm gwunke: «Lueg uuf vo dyne Büechere; i wär jetz sälber do!»

Änds der Wuche hätt Gritli du no gärn welle wösche. Es chönn nümme lenger warte, süscht heig es ke Bettzüüg meh zum Azieh. – He nu, so wärd me müeße dra gloube! – Jä jo, aber was men jetz für Wöschere söll heiße? D’Schallhäse wärd me doch hoffetlig nid no einischt welle frooge!

«Eh wohl», lachet Hans, «i wett se wider ha. Gritli chochet ere de wider öppis Guets u git ere nes schöns Treichgält!»

«O weischt, lach nume! I bi emel de nid die enzigi gsi, wo sie het ubertüslet!» wehrt si Gritli u het schier e rote Chopf ubercho.

Dodruuf het Hans nüt meh gseit; aber erlächeret het’s ne gäng no. Wo sie du zsämen im Stal usse gsi sy frogt ne der Schumeischter: «Jä wiso het de d’Schallhäse Gritlin ubertüslet? Was ischt öppe Luschtigs passiert? Oder isch es öppis, wo-n-i nid sött wüsse?»

«Worum söttisch du das nid wüsse! Es ischt jo kes Gheimnis. Nume muesch de öppe Gritlin nid z’fascht helke dermit, süscht uberchunnsch de Händel mit ihm. Do geit also die Schallhäse schier im ganze Graben ume go wösche. Emel hie z’Heimisbach het me se bis dohi i allne Hüsere gha. U de isch schi de ne usgschuumeti Täsche. Jo, die isch sälber mit hundert Wassere gwäsche. Un all Ränk chennt sie u weiß ’s Wasser uf ihres Müleli z’reise. Isch schi bi Gläises vor am Wösche gsi, de het sie dem Wybervolch dert ufzellt, was sie bi der letschte Wöscheten im Hingerhuus Guets gha heig.

Gritli, das syg richtig ’s beschte gäge re. Eso eis chöm hüürmehi nid gschwing meh vüre. Zimis heig es Fleisch u Späck gchochet u nom Zimis heig sie pärforscht no nes Schwarzes müeße näh un öppis Süeßes derzue. Am Obe heig sie es halbs Brot zum Heiträägen ubercho, u das de es ferms. – Natürlig isch vo der ganze Brejammlete nume ’s halbe wohr gsi. ’s Süeße, wo sie zum Gaffee ubercho het, isch der Zucker gsi u ’s halbe Brot numen es Vierteli. Aber jetze, was mache sie im Vorderhuus? Klar am Tag wei die Vorderhuus-Wyber ou nid die mingere sy. Eso nes Schwarzes cha me jo ou abschütte, we das sövel grüüsli gschetzt wird! U wil me nüt weggen- oder läbchuechenochtigs umewäg het, so luegt me mit öppis angerem nohez’bessere, u die Schallhäsen uberchunnt im Halbetag es Glas Wy mit Zuckerwasser. Am Obe het es ’s du no preicht, daß me schier nid fertig möge het u daß men ersch spät zum Fürobe cho ischt. Derfür het aber die Wöschere du ou es Treichgältli ubercho. Jetz isch natürlig üsi Schallhäsen obedruffe gsi. ’s neechschtmol, wo sie bi Annebäbin im Oberhuus gwöschet het, sy wider e ganzi Hutte voll Neuigkeite zum Uspacke cho. Es schwarzes Gaffe gäb es jetz dürhar un öppis Süeßes derzue, im Halbetag es Glas Wy u ganz glych Gaffee z’Obe. Lohn heig sie jetz an allnen Orte dryßg Rappe meh ubercho weder früeher u de ganz glych Brot zum Heinäh. Do het d’Oberhuus-Büüri däicht: Giben i re’s nid ou, so heißt es de by-n-ere: A allnen Orten uberchunnt me das, weder im Oberhuus nid, u de mueß i eleini e wüeschte Hung sy. Nei, bim Tüüfeli, dryßg Rappen un es Glas Wy zwängt nid alls, die mueß mer de nid go der Lärme mache, i gönn de Handterchslüte d’Sach nid. U so isch’s der Schallhäse wider groote. Am Obe het sie’s du no gwüßt yz’richte, daß sie bim Garte düre cho ischt. ‚Eh, was hescht du emel ou für prächtige Bluemchöhli, Annebäbi! I ha’s richtig scho mängisch gseit, Bluemchöhli chönn niemmer pflanze wi du. Settigi schöni gschloßni Bluemme! Das wird es Ässe sy! Luiseli het scho mängisch gseit: Muetter, we mer numen ou einisch chönnti Bluemchöhli ha! Un i hätt nen ou eso gärn. I cha dä de emel alben ou byße. Aber mir chöi halt gar weni Gchöch pflanze.’

‚En uverschante Chratten isch schi’, het d’Büüri däicht, ‚sie git nid noh, bis sie dervo het.’ U wo d’Schallhäse furt ischt, het sie richtig zwo Bluemmen i der Schöibe treit un i’s Chröpfli glachet.

Vo denn a hei d’Burewyber dürhar müeßen e Zuegab mache. Es Chochetli Bohne, es par Häutli Salat, es par Rätechrüeben oder es Schöibetli Rüebli het sie allimol hei gfergget.

Het ere de öppen e Büüri welle Leih lougne u nid no ihrer Gyge tanze, het alls Fäderläckle nüt bschosse, de het de d’Schallhäsen angeri Seiten ufzoge u de z’merke ggä, was chäm, we men ihre uber d’Stange schlöj. Do het’s de gheiße: Dert u dert, das syg die leidsch’ Stör im ganze Heimisbach-Grabe. Hemmli heig der Buur emel allwäg nid meh weder drü ganzi. ’s anger sygi alls leidi Fötzeli. Es chöm ne wohl, heige sie der Wald nooch, daß sie chönne go läng Wöschstäcke stäle, süsch täti ne d’Fötzle vo den ufghäichte Hemmline a Boden ahe hange.

U Chuchizüüg heigi die vüre ggä, Tüüfel abenangere! Brandschwarzes, Roschtfläcke drinne un e Teel ganz vergrauets. Un i däm Thärmen isch schi wytersch gfahre bis go Basel ahe, d’Büüri het ihre Teel däicht derby, u d’Schallhäse het ganz sicher der sälb Tag wider stolz Händel gha. D’Wyber hei se gförchtet u nid ganz ohni Grund; das isch de nes Tigertier, we sie abchunnt!»

«Das hei mer am Spinnetli erfahre», lachet der Schumeischter. Sie sy scho lengschte fertig gsi un uf em Stalbänkli ghocket. «Aber wi isch du das alls uscho?»

«Heh, wi isch du das uscho: Dimol gangen Annemareili u Gritli zsäme z’Predig u chömen uf em Heiwäg zu Oberhuus-Annebäbin u fö emel ou vom Wöschen afo brichte. Eis Wort git ’s angere, bis das ganze Lugiwärch u die Ränkli alli usbrootet sy. Sider hei sie du no vo angeren Orte har verno, daß sie’s dert prezys glych tribe het, u drum ischt jetz der Chatz der Stiel usggange. Die Wyber sy alli zsäme lutertouben uber sche u wei se nümme ha zum Wösche. Aber was wei sie? Im ganze Graben isch süscht e ke Wöschere weder d’Schallhäsen u d’Muurere. U we me d’Schallhäse lot goh u d’Muurere het, so heißt das nüt weder der Lörtsch a Lärbsch tuusche. Äini ischt um kes Hoor besser u läbt ou nom Grundsatz: mi müeß schlau sy, we men arm syg. Jo, das sy tüüfels Wybli. We de d’Muurere do wöschet, gib emel de Achtig, wi die zletscht danket un es Wäse verfüehrt!

Aber ’s Glungnigschte isch du nächti passiert. Das isch doch milioneschad gsi, daß d’nümme bisch do gsi u nid ou hesch chönne derby sy u zuelose. Do ischt e Fack losggangen i däm Hüsli vor. Gäb mer i ’s Bett welle hei, bin i no i ’s Vorderhuus vüre go luege, wi der Dolf afe zwäg syg. Du preicht es ’s, daß no der Tokter chunnt, es syg ihm abselut nid vorhär mügli gsi. Wo-n-er mit em Dolf isch fertig gsi, frogt er du, gäb do nid i der Nööhi e Frou Schallhas wohni. Die syg geschter zue-n-ihm cho für d’ Tochter u heig grüüsli nötli to; es wä vilicht nüt dernäbe, wen er das Meitschi no gieng go bsueche. Us em Gstürm vo der Alte syg er nöie nid rächt klueg worde. Mir zeigen ihm ’s Hüsli, un är gseht, daß no Liecht ischt. Frogt er mi, gäb i nid wett mitcho un ihm ’s Roß ha. I gange mit ihm. Är hoschet a. D’Schallhäse steckt der Chopf zum Löifterli uus: Wär jetz no do syg? – Heh, der Tokter! Er möcht jetz no luege, gäb es mit ihrem Meitschi würklig so bös syg. – Jo, sie chöm. Das freu se-n-emel jetz ou, daß är si heig möge die Müej näh. – Sie wott d’Stüblistür ufmache. Isch es bschlosse. Luiseli söll gschwing gschwing cho uftue. – Ke Antwort. D’Schallhäse topplet no zwuri, drümol. – Ke Antwort. Chnodet der Tokter sälber – er het d’Gidult nid grad ersinnet – mit de Füüschten a der Tür: ‚Himelsakermänt, cha me nid Bscheid gä!’ – Kes Güxli. – ‚Do ischt öppis Unguets’, seit der Tokter, ‚do mueß me d’Türen yhe spränge.’ U d’Schallhäse jammeret u meint, das Meitschi syg allwäg scho chalts. Jetz nuschet nöjis, u Luiseli rüeft, es chöm de cho uftue; aber es müeß sie emel zerscht alege. Ändtlig geit der Rigel, u der Tokter trappet yhe. ‚Worum nid ehnder cho uftue?’ schnouzt er’sch a.

Es heig’s wääger nid ehnder ghört. ‚Schnäggetänz, nid ghört’, ruret er u sperberet im Stübli ume. Niene nüt Verdächtigs! Aber der Tokter isch nid so liecht z’verbängle. Er zieht ’s Bett vüre, luegt drunger ungere, schlot d’Dechi zrugg, un eismols geit er zum Schaftegge u zieht dert die ufghäichte Chleider usenangere. Steit bim Stärnelatärnetöri eine derhinger zuehe! ‚Ahaah!’ macht der Tokter. ‚Soseliso! Es schynt, die Jumpfer Schallhas heig ihre Tokter scho gfunde, un es wärd mi nüt meh nötig ha! Schlofit de gsund!’ Dermit chunnt der Tokter usen u macht es Gsicht, d’Schadefreud isch mit sibe Chritze druffe gschribe gsi. Es het mi nume wunger gno, daß er nid z’grächtem ’s Räf abgstellt het; er tuet süscht für ’sch Läbe gärn de Lüte ’s Mösch putze. Aber jetz hättisch du sölle ghöre, wi die Schallhäsen usgchneischtet het! I der Töibi ergryft sie ’s Wasserchesseli u Platsch! schmeizt sie dem Bürschtel die ganzi Glunggen i ’s Gfrääs, geit wi der Tüüfel mit em Wassergätzi uf ihn z’dorf u het ne mit täpperet bis sie nume no der Stiel i der Hang gha het. U derzue het sie-n-ihm e Litierig ahegläse, es isch en erschröckeligi Sach gsi. Dä Bursch isch ganz dehinedewägg Baabi gsi u het der Äcke gchrümmt, wi ne Chueh, we sie unger der Träichilatte düreschlüüffe wott. U no isch der Tokter nid furtgritte gsi, chunnt er zum Tür’greis usz’schieße u sächet dervo, es het nume so ne Schyn ggä. Jetz isch Luiseli a d’Reie cho. Das hätt sie o welle kurmummle; aber sie het vor Erger nume meh chönne chürchle, u Lusin isch d’Lafouten ou ufggange, nöie schier! Mit het se no lang ghöre zsäme wouele. – Jetz nimmt mi nume wunger, gäb das Lusi o z’Gygersunndig well. Wen es ou numen es enzigs gschyds Hoor uf em Chopf het, so blybt es deheim, süscht chönnt ihm de nes Theater gspilt wärde, wo-n-es de für ne Zyt gnue dranne hätt.»

Sälb Obe het der Schumeischter syr Muetter no lang erzellt, wi im Heimisbach-Grabe hinger d’Wöscheren uber d’Lohnstägen uehe chlätti u het a dene schlaue Wybervölchline sy Freud gha. Aber wen er morndrisch ghört hätt, wi d’Muurere Gritlin plooget het, das wärd jetz wohl die letscht Wösch sy, wo sie zsäme machi, d’Lüt redi starch dervo, es well hürate, d’Schallhäse brichti’s dürhar für ne gwüssi Wohrhit, der Schumeischter u Gritli gäbi es Paar – sy Freud wär wahrschynlig e chly minger groß gsi. Aber Chrischti u der Schumeischter hei i der Schofhaule-Steigrueben obe Grien abgmacht, für d’Charglöis i de Wäägen usz’fülle u für ne neui Brüggstockmuur, u so het er das Gchlapper nid müeße ghöre u derfür es Abetüür erläbt.

Gritli het scho zum Zimis ghornet gha, ghöre sie eismols Bärgli-Settelis Stimm oben am Port: «Gybe säsä! Gybe säsä! Chumm, Gybeli, chumm! Wart doch, du dumms Tierli!» Wi sie uehe luege, rönnt Hämmes Geiß ob ne dür d’Syte düre, wi we se der Wolf näh wett. Es het se düecht, der Geißgring steck i nöjis inne. Erchenne hei sie aber der erscht Ougeblick nid chönne, was es wär. Albeneinischt het die Geiß still u noulet u probiert die Sach abz’streipfe. De tuet sie ungsinnet wider es par läng Gümp, wohi daß es preicht. Obefer chöttet Setteli gäng in eim: «Gybi-Gybi-Gybi sä! Chum, alti Gybe, chum!» U Bäbeli, sys Schweschterli, wo no z’Schuel geit, hilft ou chötten u gybelen u lache. Aber es isch ne glyeinisch für ’sch Lache noheggange. Eismols satzet die Gybe wi verruckt uber ’sch Port uus u gheit bim Tüüfeli grad i d’Griengrueben ahe. Uf em Hingerwagen isch schi ahe gritte u het d’Haxe z’lybermänts verschundte. Jetz gseh Chrischti u der Schumeischter, was los ischt. Die alti Schnouse het der Gring in es Chirschichrättli yhe zwängt gha un um kes Lieb meh use chönne. Wi du uscho ischt, heig Setteli nöien im Garten öppis Gsäms welle säjen u die Soommebriefli i das Chirschichrättli to gha. Chunnt richtig bim Zimisfuere dä alt Gluschtsack usen u zwängt wi ne Schwick d’Nasen i das Chrättli, u dermit isch schi trüeglet gsi u het chönne go Blingimuus fo.

Item. We me gseh het, wi höch daß sie ahe grütscht ischt, het me müeße säge, es syg no heilig abggange. Sie het emel no chönnen uf allne viere stoh u sälber heiloufe. Settelin isch die Gschicht klar am Tag grüüsli zwider gsi, u das Tier het’s erbarmet. Du seit der Schumeischter, jo, är well der Geiß scho verbinge u Rot tue, we me’s bigähr. Das isch Settelin meh weder nume rächt gsi.

Nom Zimis isch der Schumeischter mit der Samariter-Trucken unger em Arm dür e Schofhaulestutz uuf gäg em Bärgli zue. Setteli, Bäbeli u der Stumm, wo by-n-nen isch verdinget gsi, hei scho im Steleli usse gwartet. Hämme, der Bärgli-Schryner sälber, ischt, wi süscht öppen o mängischt, uf der Stör gsi. Im Steleli sy näbe der Geiß no ne Chueh un es Güschtli uf em glyche Läger gstange. Der Schumeischter het glyeinisch d’Blusen abzoge, hingere glitzt u bifole, was me söll bringe. Die Geiß het richtig nid gärn welle zuehe ha u zäberlet wi ne Sibechätzer. Am Änd het me re müeße d’Bei zsäme bingen u se-n-uf ’s Strou lege. Das Wäschen un Usputze het die zwöi Meitschi e chly ggruuset; aber der Schumeischter het gseit, we me’s nid ghörig mach, so träg es nüt ab. U gseh hei sie doch, daß er der Geiß borget, so fasch daß er cha.

Jetz, wo me mit Verbinge bal bal isch fertig gsi, – was gscheht? Das chrotte Güschtli, wo gäng verchehrt i der Wält ischt, steit wider emol schreeg uf em Läger. U nid gnue dermit, lot es uf e blutte Bschüsiladen öppis gheie, wo dem Schumeischter d’Arme, ’s Hemmli u ’s Zyferblatt wüescht versprützt – es ischt äbe nid alls Anke, was d’Chueh git! ...

Bäbeli springt uuf u hout em Guschti e Chätzer – es het si schier gschämt, daß das Tierli vor em Schumeischter settig strub Sache macht – u Setteli isch füürrots worde. «Eh, wi isch mer jetz das so zwider!» jammeret es, un es ischt ihm gsi, wi wen es mit blutte Füeßen i re-n-Ampeißleren inne stieng. Der Stumm hingäge het müeße lache, es het ne schier ab em Stalbänkli ahe dräjt. Es het nid vil gfählt, so hätt ihm Bäbeli o ne Wätter verschribe. Der Schumeischter sälber ischt en Ougeblick dogstange win nen Ölgötz u het ganz verstöberete drygluegt. Er het nid gwüßt, söll er lachen oder toub wärde. Weder ’sch Lache het emel du möge vorzieh. «Potz Liederbuechdonschtigfrytigsamschtig, wi bin i ne Gchöchme!» macht er u zieht derzue no nes Portiöndli Grymasse, bis Bäbeli u Setteli ou lut hei müeße use lache.

Ersch dernoh pfäjt er schi du gäg em Brunne zue. Wo-n-er afe mit em Gröbschten ischt abwäg gsi, het ihm du Setteli mit ere Bürschte welle d’Flären us em Hemmli mache. Bäbeli u der Stumm hätti ou welle cho d’Gwungernase fuettere; aber der Schumeischter isch ne mit em Gööni voll Wasser nohtechlet u het se verjagt. Er ischt ungereinisch ganz uberigen u erwildete gsi. Das Putzen isch für Settelin e chly ne chutzlegi Sach gsi; es hätt’s gärn sufer gmacht u het doch de nid rächt chäch dörfe zuegryffen u Wasser bruuche. Zletscht reckt es ihm schüüch mit zwöine Fingerbeerine hinger e Hemmlischrage, für ’sch Tuech etgäge z’ha u besser chönne z’bürschte. Aber was macht jetz dä Läcker? Chlemmt er ihm nid gschwing mit der Backe ’s Hängli y! U wo-n-es erchlüpfts ufluegt, was ne für nes Güegi achöm, lache’s Schumeischtersch Ougen a: «Soll i di obenyhe näh u der es Müntschi gä?» Ganz dütlig het es das i denen ubermüetige glänzige Stärne chönne läse u het gleitig d’Hang zruggzoge. Do sy syner Bäckli wider einischt i d’Bluescht gschosse, un es ischt in es Züüg yhe cho, es het si nid gwüßt z’hälfe. U das het dem Schumeischter erscht rächt gfalle.«So jung u früsch u so lieblig i syr Verlägeheit het das Meitschi usgseh, der Schumeischter het’s nid gnue chönne luege. Es ischt ihm gsi, er heig’s hütt ’s erschtmol z’grächtem gseh. U vergwüß hätt er’sch an es Ärveli gno, we nid der Stumm gäng hinger em Husegge vüreggüggelet hätt. Däwäg het er schi doch nid rächt trouet.

Für dä Rung ischt ihm Setteli us em Lätsch gschloffe gsi. Aber gwahret het es ganz guet, mit was für Gidanke daß er umgeit, u wo sie im Stal d’Geiß fertig ygfääschet hei, het es si gäng in acht gno, daß es ihm nid z’nooch chöm, u derzue ischt ihm es luschtigs Lächlen i de Muuleggeline ghöcklet. U doch het’s dä chätzersch Schumeischter gwüßt yz’richte, daß sie albeneinisch mit de Hängen enangeren agrüehrt hei, un allimol het es se de beedizsame gjuckt.

Ändtlig isch die Gybe regelrächt gsamariteret gsi. Setteli isch der Dank nid schuldig blibe; aber es het nid so hert nidergha, wi’s der Schumeischter erwartet het. Un es het nen ou nid so nötli gheißen umecho, wi-n-er gmeint het, daß es de tüej. Er het am Änd sälber müeßen anerbiete, er well de das Verbinge no einisch, zwuri cho bsorge. Gäb Settelin öppis nid ischt am Ort gsi, oder gäb es süscht eso schüüch to het – der Schumeischter isch nid druber yhe cho.

Vo denn a isch der Schumeischter mehrerimol i der Mittagstung vom Hingerhuus i ’s Bärgli uehe. Gritlin isch das Gläuf afe bal verdächtig vorcho, un es het ne mithine öppen e chly ghelkt, die Geiß heig si emel nid z’erchlage. Zu dere wärd gluegt. Das müeß guet cho, we der Tokter sövli pünktlig nohelueg. U het derzue verschmitzt bblinzlet. Der Schumeischter het si brav gwehrt. Es syg nötig, daß me Flyß heig. So ne Geiß dörf me jo nid emol suur aluege, süscht rüef sie Gibel-Uelin.

Gäb ne Settelis schönen Ougen e chly hei zoge, oder gäb ihm würklig a der Geiß sövli isch gläge gsi – Gritli het der Sach ou nid ganz chönnen uf e Grung cho, so wunger daß es ’s gno hätt.

Hangkehrum hätt ou der Schumeischter mängs wungergno:

Zum Byspiel gäb es Settelin nid gradglych wä, wen es scho der Geiß e chly minger gleitig bessereti. Fründtlig isch es allimol gsi gägen ihm, u gfalle het’s ihm bilängerschi besser. Un uf enes Müntschi meh oder minger wär es ihm ou no gäng nid druuf abcho, wen es si öppe hätt sölle schicke. Aber doch de nid öppe, daß er gäng nume do dra gsinnet hätt. Es het ihm im Heimisbärgli oben o süsch guet gfalle. Das bruune Hüseli isch sälber so sufer un ufputzts gsi, wi nes tuusig Wuchen alts Meitschi, u prächtig uf eme Höck ussen a der Sunne gstange. Uber Chrächen u Waldhöger ewägg het me gseh bis zu de Schneebärgen u niene het me so ne freien Usblick gha uber e Heimisbach-Grabe, wi dert obe. Mängischt het der Schumeischter mit glänzigen Ougen i sys liebe Tääli ahe gluegt. Un einischt, wo Setteli näben ihm gstangen ischt u sie zsäme die schöni, grüenni Hustage-Wält bitrachtet hei, seit er:

«Am meischte Freud mache mer gäng üsersch Strößli un üsersch Bechli. Isch es nid glunge, wi die zwöi zsäme dür ’sch Tääli uus zöttele? ’s Strößli louft so gstrackt graduus, wi wen es wett säge: I bi vil z’verständig, für nen unötige Tritt z’tue; i ha nid derwyl, näbenuus z’flanggiere. De ds Bechli, das gümperlet luschtig näben yhe u het der Chopf voll Schelmestreichen u Lumpereie. ‚Du los’, seit es zum Strößli, ‚mach doch nid, wi wenn d’ es Stäckysen im Rügge hättischt! Wottsch nid ou mitcho zu de Moosbluemmen i der Matte? Chum, mir wei dert zum chrummen Ösch ubere, dem alte Gritti e chly go am Würzebart ziggle!’

‚Gäb i o wett’, mugget ’s Strößli, ‚i weiß, was i z’tüe ha. Mi verlöcksch nid’, u luegt nid näbenume. U ’s Bechli höpperlet dervo, schlinglet dür ’sch Mätteli, grüeßt alli Blüemli, lachet der blau Himel a, püßt im Vorbygang dem Haselstock es par Tröpfli a d’Bletter uehe, zigglet der chrumm Ösch am Würzebart, un im Hui isch es wider do u louft so sittig näb em Strößli yhe, daß das seit: ‚So, wottsch jetz öppen ou afe vernünftig tue?’ ‚O no lang gäng nid’, gügelet ’s Bechli u schlüüft so gleitig wi nes Härmli em Strößli under de Füeße dür. ‚So nes längwyligs Tugetmuschter, wi du bischt, bigähren i gar nüt z’wärde. U zerscht wott i jetz no go luege, wi-n-es änefer syg.’ ‚Wart nume, du Galgestrickli’, rüeft ihm ’s Strößli noh. Aber ’s Bechli isch scho wyt. I den eigesinnigschte Chrümpline schwäcklet’s gäg em Waldsoum übere, chüehlt si am Schatte gschwind e chly ab, mupft wi nes muetwilligs Geißli an es Fluehsätzli, git emen alte Wydstock ’s Tschinggi, gnagt am Bachport, erwütscht es Hämpfeli düri Bletter u macht si mit dervo u het e Freud, wi nes jungs Hündli, wen es Schueh cha verzaagge. Gly druuf täselet es scho wider näb em Strößli yhe, wi we nüt gscheh wär. Aber ’s Strößli macht ihm e Mouggeren u chirmt: ‚Du bischt es Vagantli u blybscht es Vagantli!’ ‚U du bischt es Pedantli u blybscht es Pedantli’, trümpft’s ’s Bechli ab u strycht si mit Lache dervo. U so geit das i eim furt: chumm zue-m-mer zuehe, gang vo-m-mer dänne – dür e ganze Graben uus. ’s Luschtigischten ischt de no: Näbe däm brave, gschyde Strößli mit em Stäckysen im Rügge pfnuuschte bloß es par Marchsteinen u Härdhüüffli, süscht het’s niemmer mit ihm.

’s Bechli hingäge het gueti Kamerade, so vil es nume bigährt. Der ganze Lengi noh grupe Haslen-, Erlen- u Wydstöck am Bachport u gaffe vom früehe Morge bis am späten Obe, wi-n-es syner Wasserzüpfleni flächti u wider uflösi un uber die glatte Chisel zyberli un uber d’Schwelihölzer pürzli. Fascht hei sie nid Platz näbenandere. Es n-jedersch wott zuehe drücken u d’Nase z’vorderischt ha. U wen öppen e Tanne, en Ahorn oder en Ylm ou wott gwundere, was do gang, so mueß er der Hals strecken u druber yhe luege, süscht gseht er wääger nüt. U das ischt es Winken un es Rüüschele, es Chüschelen u Mümele, sie chöi ewig nid fertig wärde u wüsse gäng wider öppis Neus. Am Obe, wen i i ’s Bett goh, ghöre se gäng no zsäme plouderen u scharwänzle.»

Setteli het kes Wort druuf gseit. Aber i syne verstuuneten Ougen ischt e warme Glanz gläge. Es ischt ihm z’muet gsi, wi wen es Sunndi wär u lysi fründtligi Gloggetön uber em Heimisbach-Grabe verzitteret hätti.

En angere Mittag het der Schumeischter du ou Hämmen, der Bärgli-Schryner sälber, atroffe. Mi het ihm vo däm scho allergattig erzellt gha. Es ischt im Heimisbach-Grabe hinger d’Red ggange, we der Schryner wä bschuelet worde, so hätt es e Profässer us ihm ggä. E Büecherwurm syg er, un e Schärniergring heig er, der Hämme; aber Suufstöre mach er z’zytewys, es syg en erbärmligi Sach. Drei, vier Tag wärd ghudlet in eim furt. Nachhäre heig es ’s de wider für nes Vierteljohr oder mängisch no für länger.

Drum het der Schumeischter Freud gha, dä Mano lehre z’chenne. Jetz, wo-n-er ne ’s erschtmol us nöchschter Nööhi het chönne bitrachte, ischt er aber doch fascht erchlüpft ab ihm. Wi ne Chinglifrässer het er usgseh, dä Hämme, oder wi ne Räuberhoupme. Wild verchuzets Hoor un e verstrupfte, graugspräglete Bart ischt ihm um e Chopf ume ghanget, mi het schier nüt vom Gsicht gseh. ’s erschte, wo der Schumeischter derby däicht het, isch gsi, Settelis u Bäbelis Muetter müeß e wahren Ängel gsi sy, süscht wäri die Meitschi nid zum Aluege. Wo-n-er nen aber scherpfer i ’s Oug gfasset het, isch es ihm doch du gsi, mi chönnt si am Änd ou a das Gsicht gwane; e Maler hätt vilicht sogar Freud dra. Zug um Zug het ihm si fescht yprägt: starchi Backechnoche; e Gwaltsnase; zwe Rümpf, wo vo der Nasen ewägg ime Sägesseblattboge hinger de Schnouzzöpfen i Bart ahe verschlüüffen un ein mahnen an e Würzegrabe näb eme Rütholz; uber eme merkwürdig fyne Naseasatz e gchnubleti Stirne, wo vürespringt wi ne Gerschildtelouben ob ere Pfäischterreie; Ougsbraue wi ne Tanntschuppeten uf eme Fluehsatz ussen u drunger z’Schärme zwöi gleitigi, gschydi, graublaui Äugli, wo spottluschtig glitzeren u hangkehrum wider so harmlos dryluege chöi, daß me sött meine, es hätt se-n-öpper eme Ching gstolen un i däm Bartgstrüpp inne verzütteret. ’s ganze Gsicht het der Aschyn gmacht, der Zimmerma heig’s breitachset u nachhäre vergässe mit em Gletthobel u mit der Raschple druber. Item, zu der mächtige Gstalt mit dene gchnochete Glidere u der breite Bruscht het es nid übel paßt. Mi het Hämmen uf en erschte Blick agseh, daß er no alle rauzigen ischt, numen isch zwüsche den Achsle der Rüggen afen es bitzli powäll gsi.

Natürlig het Hämmen em Schumeischter vor allem uus afe danket für syner Samariterdienschte. Aber er het das uf enen Art gmacht, wo’s em Schumeischter nid am beschte chönne het. Am Dank ischt nämlig en Ahäichlig ghanget: «Hüürmehi sygi d’Schumeischtere doch naadischt afe schuderhaft gschickt; rein alls chönni sie.» U derzue het Hämme so vermöikt glächlet, u die grauen Äugli hei so verdächtig gglitzeret, daß der Schumeischter wohl gmerkt het, Hämme lueg ihn no für ne grüüsli e Grüentscheligen a. Das het ne gfuxt! Dert düre sy d’Schumeischter chutzelig.

Es ischt aber ou nid lang ggange, het er’sch Hämmen umezalt. Vor em Huus ischt e früsch agstrichni Bettschget zum Trochne zwäggstellt gsi. Der Sytelade het i den Egge Kramänzel gha. Der Schumeischter bitrachtet se-n-im Vorbygang u frogt: «Wär het Euch die Vorlag zeichnet?» «Worum?» frogt Hämme. «Usgschaffet wär sie guet; aber d’Zeichnig isch nid vil nutz!» «Wiso?» frogt Hämme wider, «i ha se nämlig sälber gmacht!» «Jä, de hätt i dänk de nüt sölle säge», lächlet der Schumeischter, o chly spöttisch. «O, nume gseit», macht Hämme, «hingäge wä besser mache gäng meh wärt weder kritisiere!» Der Schumeischter seit nüt, luegt die Zeichnig no besser a, nimmt der Sackkaländer vüre u zeichnet das Muschter ou, stellt aber die Teilen in es angersch Verhältnis.«Miech es si nid besser eso?» Hämme gugget mißtreuen uf das Blatt, verglycht, lüpft d’Achslen u git ändtlig widerwillig zue: «Es ma öppis ha!»

Jetz nimmt der Schumeischter ’s Blystift früscherdings i d’Hang, zeichnet u verbesseret, bis Hämme seit: «Das gfiel mer jetze, ließit Dr mer nid das Blatt do?» «Worum nid? Wenn Dr’sch bigährit, machen Ech deheime grad mit Chartepapier e Schablone. I weiß scho dermit umz’goh. D’Schumeischtere chöi halt hüürmehi rein alls.» U lachet derzue. «So, so, isch destwäge my Zeichnig nüt nutz gsi?» güselet Hämme u lachet ou. Dermit isch me zfriden usenangere.

Erscht änds Wuche het der Schumeischter ’s Bärgli ume gseh, u Setteli het vergäbe so hübsch gstrählt u drei Hoornoodle meh ygsteckt gha weder süscht. Am Samschti-z’Obe isch der Schumeischter i der Regel uber d’Heimisegg uberen i ’s Dorf. Es isch dert e Gsangverein gsi, wo-n-er mitghulfe het. Sälb Samschti het er derzue no gha Kumissione z’verrichten u isch drum zytliger ggange weder angeri Mol.

Wo-n-er gäg em Heimisbärgli zue chunnt, ghört er, daß Setteli andächtig singt. Er tüüßelet süüferli hinger em Huus uehen u gwahret, daß es bim Brunnen e Züber fägt. Es het ihm der Rügge gchehrt u ne nid gseh. U drum het’s i aller Uschuld wyter gsunge:

Mys Schätzeli chunnt, mys Schätzeli chunnt,
I ghöre’s uf de Steine;
I kenne’s a sym Träppelen a,
Es chunnt mer süscht e keine.

I allem ghört es aber doch nöjis u chehrt si um. Eh du liebe Troscht – steit der Schumeischter vor ihm! U luegt’s a, wi ne bösen ubersünnige Bueb u gar nid wi ne verstoubete, trochene Stubehöck. Es tuet e Göiß, lot d’Bürschte gheien u wott pächiere. Aber dä Rung luegt jetz ke Stumm hinger em Husegge vüre. Er cha’s no erwütsche, nimmt’s obenyhe u chan ihm, gäb wi-n-es si wehrt, emel es Müntschi ufchleibbe, ganz es warms, o gar es ärdeguets, z’mitts uf das rote, brönnige Müüli. Das ischt alls ggange wi ne Schwick. Dernoh het er’sch lo fahren un äs ischt ohni es Wort z’säge mit nidergschlagnen Ouge gäg der Chuchitür zue, ohni es enzigsmol umez’luege. Der Schumeischter het no gwartet, gäb es nid öppe chöm cho usegüggele, aber vergäbe. Drum het er nüt Bessersch gwüßt, weder dür e Wäg uuf. Dä Streich het ne hellisch gfreut, u doch isch es ihm nid ganz wohl gsi bi der Sach.

Im Wald oben ischt er a ’s Wägport ghocket, het der Chopf mit der Hang ungerstellt u nohegstuunet, gäb ihm das Meitschi ächt z’grächtem zürni oder nid. I allem chunnt es Bufinkli vor ihn uf enes Boumstöderli cho abstellen u schmätteret, es het ihm d’Fäderli am Chröpfli graduse gstellt: «Zigg-zigg-zigg! Hescht em Schatz es Müntschi ufpütschiert?» U derzue het das Schalkli ’s Chöpfli dräjt, blinzlet un es Wäse verfüehrt, daß si der Schumeischter ganz verwungeret het. «Zigg-zigg-zigg! Hescht em Schatz es Müntschi ufpütschiert?» Ganz dütlig het’s der Schumeischter verstange, un es ischt ihm gsi, er erläb es Märli. U gäng vo früschem het ne das Vögeli ag’äuglet, het ’s Chöpfli no-n-ihm dräjt, ne vo allne Syten agschouet u ’s Schnäbeli gwetzt, gäb es abgflogen ischt, die großi Neuigkeit im ganze Wald go ustrumme. No lang het der Schumeischter ghört, wi-n-es dür e Wald uus tönt het: «Zigg-zigg-zigg! Er het em Schatz es Müntschi ufpütschiert!» Do het er das Gsätzli afo chüschtige. «Schatz? Was Schatz! Wäg emen eienzige Müntschi wird doch es Meitschi nid öppe meinen es syg eim sy Schatz! Es Buremeitschi nimmt’s doch gwüß nid sövel gnau! Zwar ’s Meitschi ...» Es het ihm ganz afo gramsele bim Härz düre, wo-n-er i Gidanke no einischt das hun’gsüeße Müüli u die sametige Bäckli gspürt u die gschleieti, chidigi Gstalt mit dene fyne Glidere u dene prächtige schwarze Züpfen uf em Chöpfli vor ihm gseh het ... «’s Meitschi chönnt men eim lo gfalle, es liebligersch, amüetigersch chunnt nid gschwind vüre ... aber der Alt ...» Er ischt ufgstange, het si erhudlet un ischt afo loufe, wi wen er gstole hätt.

I der neechschte Wuche het der Schumeischter wider i d’Schuelstube müeße. Aber wen er het Zyt gha, ischt er ame Nomittag gäng no i ’s Hingerhuus go hälfe wärche. Arbit wä gäng no gsi, meh weder gnue. Gammethalersch hei lo der Brüggstock abschryße. D’Brüggstockmuur u d’Säuschtle hei früsch sollen ufgfüehrt wärde. Chrischti u der Schumeischter hei wider flyßig Grien abpicklet i der Schofhaule-Griengrueben obe, u der Schumeischter het mängischt im verschleikten e chly i ’s Bärgli uehe gschilet.

Unger em Brüggstock ischt es alts Gräbelchämmerli gsi, wo ou het müeße furtgschrisse sy. Sami het gseit, wo me ’s alte Huus abbrochen u ’s jetzige bboue heig, syg das Chämmerli ygrichtet worde, u zwar us altem Holz. Mi heig die beschte Bitze drusgläse, usegsagt u däwäg no z’Ehre zoge.

Jetz, wo me’s abbroche het, ischt emel ou no ne Bitz vo der uralte eichige Hustürschwelle vürecho u het solle verschyteret wärde für Brönnholz. Bim Spalte zeigt es si du, daß i der Schwellen es Loch ischt ybohrt u mit eme Zapfe vermacht gsi. Innever het der Zapfe ’s Chrüzzeiche treit, es isch töif yghäue gsi. Das het em Schumeischter z’güggele ggä. ’s Hohl ischt halb agfüllt gsi mit Räschte vo Chrüteren u Würze, u z’innersch im Loch ischt es spitz zsämegleits Papier zum Vorschyn cho. Was für Chrüter es sygi, het me nümme chönnen erchenne. D’Würze hingäge het Sami no chönne heiwyse. Das sygi Nüünhemmler-Würze, mi heig früeher bsungerbar vil uf dene gha. Albe heig me ggloubt, wen eine derig Würzen im Sack noheträg, chönn ihm ke böse Geischt öppis tue. Eh weder nid heig me dä Minggis vo Würzen u Chrüteren ybbohrt i der Meinig, dermit die usufere Geischter z’verschüüche, daß sie nid uber d’Husschwellen y chömi.

Derwyle het der Schumeischter scho yfrig a däm Papier umegstudiert. Es ischt aber so vermülbet gsi, daß me d’Gschrift fasch nümme het chönne läse. Ändtlige het er aber doch usebrocht, daß d’Johrzahl 1549 druffe steit u der Afang vom Evangelium Johannis. Mi het d’Bible nohegschlage, un es het gstimmt; die drei erschte Värsche syn es gsi. Der Schumeischter het ne du ou erklärt, was das für birüehmti Wort sygi, u wi vil die afe heigi z’studiere ggä.

Am Oben ischt er im Triumph gäge hei zue. Er het fasch nid möge gwarte, bis er der Muetter vo däm merkwürdige Fung het chönne brichte. Freudevoll het er Goethes «Faust» vom Büecherbänkli ahegno u der Muetter die Stell vorgläse, wo-n-es heißt: «Geschrieben steht: Im Anfang war das Wort!» «Gsehsch, Muetter, die Stell, wo em große dütsche Dichter het der Chopf warm gmacht, isch es, wo mer hütt gfunde hei. Zwöihundert Johr vor syr Giburt isch sie scho i d’Schwelle vo me Ämmethaler-Burehuus ybbohrt worde, wil men e gheimi Chraft drinne gspürt het. Isch das nid es wunderbarsch Zsämeträffe? I ha der ganz Halbetag druber müeße nohestuune. Isch es nid grad, wi wen e gheime Fade vom Burehuus zum Dichter gieng u wider zrugg? Wen i lise: ‚Das Wort; der Sinn; die Kraft; die Tat’ isch es mer, wi wenn dä Spruch, wo i der Husschwelle glägen isch, dür d’Ubersetzig vom Dichter ou für e Buur e neue Wärt gwunne hätt u wider gäg em Burehuus zrugg luegti. Isch nid es liebligs fründtligs Wort ime Burehuus, wi nes milds Rägeli uf eme früschgsäjten Acher, wo alls Guete vürelöökt u zum Wachse bringt? Wi hilb u heimelig isch es imene Huus, wo men es härzligs Guetmeine gspürt un eis dem andere es liebs guets Wort ma gönne u zuehe tue! U fließt nid es fründtligs Wort us eme zfridene Sin, wo am Schlichten u Eifache cha Freud ha, wo bi Weni vergnüegt ischt, das Wenigen aber verständig i d’Ornig bringt u weiß z’vermehre? Un ischt e settige ufgheiterete, vergnüegte Sin nid e großi Chraft im Läbe, d’Chraft chönne z’blüeje uf däm Plätzli, wo ein ’s Schicksal häregstellt het, d’Chraft, alls Widerwärtige z’bodigen u zumene gueten Änd z’füehre? Un isch es nid ’s Vertrouen uf ene settigi Chraft, wo der Möntsch, syg er jetz Buur oder öppis andersch, atrybt zu früsche, fröhlige, schöpferische Tate! Ohni Tat wär ou e zfridene Sinn bloß e Boum, wo blüeit, aber ke Frucht treit.»

«Du bischt wider guet im Zug mit Doziere», het d’Muetter glächlet, «aber mach nume! Es git no chalt Öfe gnue, wo me ke Funke cha druus bloose.»

«I verstoh scho, daß d’ lächlischt uber myner Uslegerkünscht. Aber wär e ganze Tag ärschtig gchirschet het, gseht am Oben i allnen Egge Chirschi, u wär e ganzi Ferien a der Burerei en unbändigi Freud het gha, bizieht zletscht alls uf’s Burehuus. Das fridlige, schöne, stille Läben im Hinderhuus het mer’sch halt ata. Du söttisch nume myner zwe alte Ruehbettmanne rächt dür u dür lehre chenne! Wi Chünige chöme sie mer albe vor, we sie uf ihrem Gutschi sitze. Wi Chünige tuet me se-n-ehren in ihrem Huus. Wi Chünige regiere sie mild u verständig ihres Guet. Heer u Meischter blybe sie uber ihri Arbit; im Hinderhuus wird mit Andacht gwärchet, aber nie gschallewärchet. Fescht u sicher stöh sie in ihrem Läbe, tüe husen ohni gyte, tüe sorgen ohni angschte u hei für alls, was gscheht, un alls, was mit ihne läbt, es wunderbarsch Verständnis. Hundert Läbesläuf chenne sie vo Achere, Bäume, Tieren u Lüte. Us hundert früsche Quelleline isch nen ihri Läbeswysheit zuegflosse. E große See ischt ändtlig druus worde, klar u töif. U wen ou einischt es Wätter cho ischt u ’s Wasser trüeb gmacht het, we ou mängisch feischteri Wulche si drinne gspieglet hei, gäng isch es wider luter worde. Die hei der Sin vom Läbe bigriffe: Guet sy, uber chlyne stille Freude Schwärsch chönne vergässen u gäng wider früsch Vertroue ha! – Was meinsch, Muetter, han i mer vergäbe totni Hut gschaffet a de Hände? Han i nid afen öppis wenigs glehrt uf der Hochschuel vom Läbe ...?»