Tridentiinischa Mass

Àls tridentiinischa Mass (làtiin. missa tridentina; àui „tràdizionälla làtiinischa Mass“ odd’r „Àlta Mass“) bezaichnet maa d’ hailiga Mass ìm Reemischa Riitüs ìn dr Form vum reemischa Massbüach vu 1570 odd’r ainer vu da noohfolgenda-n-Üüssgààwa bis d’ lätschta Wärsioon vu 1962. Ìnnerhàlb vu dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch hàlt maa noch hìtt mànckmol d’ tridentiinischa Mass ìn dr Wärsioon vu 1962 àb, wo d’ Litürgiireforma vu da Papscht Pius XII. un Johànnis XXIII. iischliasst —dàs sìnn d’ lätschta Reforma gsìì vor àm Zwaita Vàtikàànischa Konzil. Dia Form vu dr Mass ìsch vollschtandig uff Làtiinisch —numma d’ Preedig därft ìn Volksschprooch gsajt wara.

Tridentiinischa Mass ìm Bìschtumm Speyer ànna 2009

Dialäkt: Mìlhüüserisch

Tridentiinischa Mass ìn dr Laurentiuskàppal vum Schtroossburjer Mìnschter, ànna 2015

D’ Bezaichnung „tridentiinisch“ schtàmmt vum Konzil vu Trient (làtiin. Concilium Tridentinum) ìm 16. Joohrhundert. Noh-n-em Schluss vum Konzil ìsch a ärnäijert reemisch Massbüach ärschìena. Bis 1962 sìnn numma klaina Veränderunga àn dr Litürgii gsìì; wagadam gheert àui d’ Wärsioon vu 1962 zem „tridentiinischa Riitüs“. Noh da litüürgischa Reforma vum Zwaita Vàtikàànischa Konzil ìsch d’ tridentiinischa Mass ìn da Joohra 1970 dur d’ Mass ìn Volksschprooch ärsätzt worra. Dr tridentiinischa Ritüüs ìsch àlso nìmm bnutzt worra, üüsser vu da kàthoolischa Tràdizionàlìschta, wo d’ näija Form vu dr Mass haftig kritisiart hann. Ànna 2007 hàt jedoch dr Pàpscht Benedikt XVI. d’ tridentiinischa Mass àls „üüsserordentliga Form vum Reemischa Riitüs“ (dàs haisst a gìltiger Sunderbrüüch) ärkläärt. Àm 16. Jüüli 2021 hàt àwwer dr Pàpscht Frànziskus ìm Motu proprio Traditionis custodis ärkläärt, àss d’ Mass vum Paul VI. un vum Johànnis Paul II. „dr ainziga-n-Üüssdruck vu dr lex orandi vum Reemischa Riitüs“ säjga. Dàs bediitet, àss maa d’ tridentiinischa Mass nìmm därft àbhàlta, üüsser wänn’s vum Ortsbischoof züagloo wìrd.

Lìteràtüür

• Arnold Angenendt: Lobpreis der Alten Liturgie? In: Stimmen der Zeit. Bd. 10, 2010, S. 651–662.
• Johannes Brinktrine: Die überlieferte Messe. Geschichte, Gestalt und Theologie des klassischen römischen Ritus. Hrsg.: Peter Hofmann. Reprint der 4. Auflage. Dominus-Verlag, Augsburg 2015, ISBN 978-3-940879-36-3 (mit einer neuen Einleitung). 
• Annibale Bugnini: Die Liturgiereform. 1948–1975. Zeugnis und Testament. Herder, Freiburg im Breisgau u. a. 1988, ISBN 3-451-20727-3.
• Franz Brehm: Die Neuerungen im Missale. Pustet, Regensburg u. a. 1920.
• Michael Fiedrowicz: Die überlieferte Messe. Geschichte, Gestalt und Theologie des klassischen römischen Ritus. 5. Auflage. Carthusianus Verlag, Fohren-Linden 2019, ISBN 978-3-941862-27-2. 
• Matthias Gaudron: Die Messe aller Zeiten. Ritus und Theologie des hl. Meßopfers. 2. Auflage. Sarto-Verlag, Stuttgart 2008, ISBN 978-3-932691-584.
• Winfried Haunerland: Die Messe aller Zeiten. Liturgiewissenschaftliche Anmerkungen zum Fall Lefebvre. In: Reinhild Ahlers, Peter Krämer (Hrsg.): Das Bleibende im Wandel. Theologische Beiträge zum Schisma Marcel Lefebvres. Bonifatius, Paderborn 1990, ISBN 3-87088-622-6, S. 51–85.
• Peter A. Kwasniewski: Neuanfang inmitten der Krise. Die heilige Liturgie, die traditionelle lateinische Messe und die Erneuerung in der Kirche. 1. Auflage. Una Voce Edition, Tremsbüttel 2017, ISBN 978-3-926377-42-5. 
• Michael Kunzler: Die "Tridentinische" Messe. Aufbruch oder Rückschritt? 3. Auflage. Bonifatius, Paderborn 2010, ISBN 978-3-89710-410-5. 
• Martin Mosebach: Häresie der Formlosigkeit. Die römische Liturgie und ihr Feind. 3. erweiterte Auflage. Karolinger, Wien u. a. 2003, ISBN 3-85418-102-7.
• Eckhard Nordhofen (Hrsg.): Tridentinische Messe – Ein Streitfall. Reaktionen auf das Motu Proprio „Summorum Pontificum“ Papst Benedikt XVI. Arnold Angenendt, Daniel Deckers, Albert Gerhards, Martin Mosebach und Robert Spaemann im Gespräch. Verlag Butzon & Bercker, Kevelaer 2009, ISBN 978-3-7666-1305-9.
• Martin Ramm: Zum Altare Gottes will ich treten. Die Messe in Ihren Riten erklärt. 6. Auflage. Verlag St. Petrus, Opfenbach 2018, ISBN 978-3-96316-005-9. 

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Tridentinische_Messe“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.