Zälle

E Zälle (latiin. cellula‚ chliini Kammere, Zälle‘ altgriechisch κύττος kytos ‚Zälle‘) isch die chliinsti lääbigi Äihäit vo alle Organisme. Mä underschäidet Äizäller und Meerzäller. Wenn s Lääbewääse us e Hufe Zälle bestoot (Vilzäller), denn chönne Zälle zu funktionelle Äihäite verbunde si und Gwääb bilde. Dr menschligi Körper bestoot us meerere hundert verschidnige Zäll- und Gwääbtüpe. Evoluzionsbiologisch aagluegt und im Vergliich zu Äizäller chönne d Zälle vo Vilzäller zum grösste Däil nüm für sich elläi lääbe, und häi sich für en Aarbetsdäilig in Gwääb spezialisiert.

Grundlaage

Jedi Zälle isch en äigeständigs Süsteem, wo strukturell abgränzbar isch und sich sälber erhaltet. Si isch in dr Laag, Näärstoff ufznee und d Energii, wo in ene bunde isch, dur Stoffwäggsel usznütze. Nöiji Zälle entstöön, wenn sich Zälle däile. In dr Zälle het s Informazione für all iiri Funkzione bzw. Aktividääte. Zälle häi grundlegendi Fäigkäite, wo as Merkmol für Lääbe gälte, aber nit jedi Zälle het alli die Äigeschafte:

Vermeerig dur Zälldäilig
Stoff- und Energiiwäggsel (Naarigsufnaam, Ufbau vo Zällstrukture oder Energiiumsatz)
Reakzion uf Räiz (externi oder interni Räiz, uf abiotischi Faktore wie Tämpratuur oder Naarigsaagebot, uf biotischi Faktore wie Frässfind und vili anderi)
Mögligkäit sich z beweege (zum Bischbil dur Flagelle, au in dr Zälle bewege sich d Protein und d Vesikel)
Merkmol vo dr Strukturierthäit (morfologisch und dünamisch)
Waggsdum und Entwigglig
Nekrose

Litratuur

May-Britt Becker, Armin Zülch, Peter Gruss: Von der undifferenzierten Zelle zum komplexen Organismus: Konzepte der Ontogenie. In: Biologie in unserer Zeit. Bd. 31, Nr. 2, 2001, ISSN 0045-205X, S. 88–97.
David S. Goodsell: Wie Zellen funktionieren. Wirtschaft und Produktion in der molekularen Welt. 2. Uflaag. Spektrum, Akademischer Verlag, Häidelbärg 2010, ISBN 978-3-8274-2453-2.
Friedrich Marks: Datenverarbeitung durch Proteinnetzwerke: Das Gehirn der Zelle. In: Biologie in unserer Zeit. Bd. 34, Nr. 3, 2004, S. 159–168.
Sabine Schmitz: Der Experimentator. Zellkultur. Elsevier, Spektrum, Akademischer Verlag, Münche 2007, ISBN 978-3-8274-1564-6.
Sven P. Thoms: Ursprung des Lebens (= Fischer 16128 Fischer-kompakt). Fischer, Frankfurt am Main 2005, ISBN 3-596-16128-2.
Joachim Ude, Michael Koch: Die Zelle. Atlas der Ultrastruktur. 3. Uflaag. Spektrum, Akademischer Verlag, Häidelbärg u. a. 2002, ISBN 3-8274-1173-4.
Klaus Werner Wolf, Konrad Joachim Böhm: Organisation von Mikrotubuli in der Zelle. In: Biologie in unserer Zeit. Bd. 27, Nr. 2, 1997, S. 87–95.

Weblingg

Commons: Zällbiologii – Sammlig vo Multimediadateie

Zellaufbau und Zellfunktion – Grafik zu allen Organellen
Bau und Funktion der Zelle
Elektronemikroskopischi Originalabbildige vo de Zällorganelle
Cells Alive! (änglisch)
Inside the Cell (a science education booklet) (änglisch)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Zelle_(Biologie)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.