Zog Nit Keyn Mol (Yiddisch: זאָג ניט קיין מאָל) (au bekannt als Partizaner Lid, obmols au andre Lieder den Namme hen) isch de Namme vu em Yiddishe Lied wo de Hirsh Glick, e junger jüdischer Gfangener vum Vilna Ghetto, anno 1943 gschriibe hett. Manche betrachde des Lied als eins vu de weldweit wichtigschde Himne vu Holocaust-Iberlebende un s wird oft in Gedenkgottesdiinschde gsunge. Im Zweide Weldkriig isch des au eins vu de Hymne vu de Jüdische Partisaner gsi.

s Partisane-Dänkmol z Israel mit Värs vo däm Lied

Zum schreibe vu dem Lied hett de Hirsch de Ghetto Ufstand in Warschau inspiriirt. De Namme vu dem Lied bedüded »Sog Niimols«, un kommt vu de erschde Zeile vu dem Lied, »Sog niimols du gengsch de letschde Weg no go.«

dr Teggschd

ändere

Alemannische Ibersetzig

Sog niimols du gengsch de letschde Weg no go,
au wenn bleiene Wolke blaue Tage bedegge.
Wenn d Stund wo mir druf warde isch so nahe scho
Unser Schritt macht e laude Ton: mir sin do!

Vu grianem Palmeland zu weissem Land voll Schnee.
Mir komme a mit unsrer Pein, mit unsrem Weh,
Un wo gfalle isch e Schbritzerle vu unsrem Bluet,
Schbriasse wird do unsre Kraft, unsre Muet!

D Morgesonne wird fir üs erhelle s Heut,
un d Nächte werde verschwinde mitm Feind,
Aber wenn s verschloffe dääd d Sonn im Morge -
e Paarol soll geh des Lied vu Diir z Diir.

Des Lied wurd gschriibe mit Bluet, un nit mit Blei,
S isch kei Liedle vu nem freie Vogel,
s het a Volk zwische fallende Wänd,
des Lied gsunge mit Naganter[1] in de Händ.

Eso sog niimols nit, ass gengsch de letschde Weg,
Au wenn bleiene Wolke blaue Tage bedegge.
Wenn d Stund wo mir druf warde isch so nahe scho
Unser Schritt macht e laude Ton: mir sin do!

Yiddishe Translideration

zog nit keyn mol, az du geyst dem letstn veg,
khotsh himlen blayene farshteln bloye teg.
kumen vet nokh undzer oysgebenkte sho,
s'vet a poyk ton undzer trot: mir zaynen do!

fun grinem palmenland biz vaysn land fun shney,
mir kumen on mit undzer payn, mit undzer vey,
un vu gefaln iz a shprits fun undzer blut,
shprotsn vet dort undzer gvure, undzer mut!

s'vet di morgnzun bagildn undz dem haynt,
un der nekht vet farshvindn mit dem faynt,
nor oyb farzamen vet di zun in der kayor –
vi a parol zol geyn dos lid fun dor tsu dor.

dos lid geshribn iz mit blut, un nit mit blay,
s'iz nit keyn lidl fun a foygl oyf der fray,
dos hot a folk tsvishn falndike vent
dos lid gezungen mit naganes in di hent.

to zog nit keyn mol, az du geyst dem letstn veg,
khotsh himlen blayene farshteln bloye teg.
kumen vet nokh undzer oysgebenkte sho –
es vet a poyk ton undzer trot: mir zaynen do!

Original in Yiddish

זאָג ניט קיין מאָל, אַז דו גייסט דעם לעצטן וועג,
כאָטש הימלען בלײַענע פֿאַרשטעלן בלויע טעג.
קומען וועט נאָך אונדזער אויסגעבענקטע שעה –
ס׳וועט אַ פּויק טאָן אונדזער טראָט: מיר זײַנען דאָ!

פֿון גרינעם פּאַלמענלאַנד ביז ווײַסן לאַנד פֿון שניי,
מיר קומען אָן מיט אונדזער פּײַן, מיט אונדזער וויי,
און וווּ געפֿאַלן ס׳איז אַ שפּריץ פֿון אונדזער בלוט,
שפּראָצן וועט דאָרט אונדזער גבֿורה, אונדזער מוט!

ס׳וועט די מאָרגנזון באַגילדן אונדז דעם הײַנט,
און דער נעכט וועט פֿאַרשווינדן מיט דעם פֿײַנט,
נאָר אויב פֿאַרזאַמען וועט די זון אין דער קאַיאָר –
ווי אַ פּאַראָל זאָל גיין דאָס ליד פֿון דור צו דור.

דאָס ליד געשריבן איז מיט בלוט, און מיט בלײַ,
ס׳איז ניט קיין לידל פֿון אַ פֿויגל אויף דער פֿרײַ,
דאָס האָט אַ פֿאָלק צווישן פֿאַלנדיקע ווענט
דאָס ליד געזונגען מיט נאַגאַנעס אין די הענט.

טאָ זאָג ניט קיין מאָל, אַז דו גייסט דעם לעצטן וועג,
כאָטש הימלען בלײַענע פֿאַרשטעלן בלויע טעג.
קומען וועט נאָך אונדזער אויסגעבענקטע שעה –
ס׳וועט אַ פּויק טאָן אונדזער טראָט: מיר זײַנען דאָ!

Literatur

ändere
  • Fisher, Adam. An Everlasting Name: A Service for Remembering the Shoah. West Orange, NJ: Behrman House, 1991.
  • Kalisch, Shoshana and Barbara Meister. Yes, We Sang! Songs of the Ghettos and Concentration Camps. New York: Harper & Row, 1985.

Referenze

ändere
  1. Gmeint isch entweder d Pischtole Nagant M1895 oder s Gwehr Mosin-Nagant.

Versione vu dem Lied bi Youtube

ändere
ändere