Dr ägyptisch-hethitisch Friidensverdrag
Dr ägyptisch-hethitisch Friidensverdrag zwüschem ägyptische Pharao Ramses II. und em hethitische König Hattusili II. isch im 13. Johrhundert vor dr Ziitwändi abgschlosse worde und isch dr eltist bekannti schriftligi Friidensverdrag. Er isch uf Ägyptisch und uf Hethitisch verfasst worde und beidi Versione hai überläbt.
Vorgschicht ändere
Ägypte und d Hethiter hai sech sit em 15. Johrhundert vor dr Ziitwändi um d Hegemoniistellig in dr Levante gstritte. Die letzt grösser Usenandersetzig isch d Schlacht vo Kadesch gsi, wo d Ägypter nume mit vil Glück e Niiderlag und mögligerwiis dr Dod oder d Gfangeschaft vom Pharao Ramses II. hai chönne verhindere.[1] Aber au d Hethiter hai nume wenig Nutze vom Usgang vo dr Schlacht gha. Dr Ramses het sich zwar noch Kanaan zrugzoge, aber d Gränze vo de respektive Iiflussgebiet het sech kuum veränderet. In de Johr noch dr Schlacht isch die bestehendi Ornig im Middlere Oste vo neue Chreft wie de Assyrer, wo an Macht zuegnoh hai, bedroht worde. So hai sich dr Hattusili und dr Ramses 16 Johr noch Kadesch, im 21. Regierigsjohr vom Ramses II. – noch em Ägyptolog von Beckerath im Johr 1259 – entschlosse, Friide zmache.
Dr Verdrag ändere
Dr Verdrag isch in ere ägyptische und in ere hethitische Version überliiferet, wo braktisch idäntisch si usser em Vorwort: d Ägypter beschriibe, wie dr Hethiterkönig um Friide bittet haig, währed in dr hethitische Version dr Pharao Underhändler noch Hatti gschickt haig.
Dr Verdrag isch es Abkomme zwüsche zwei Grosskönig, wo sich as Brüeder bezeichne. Er het zum Inhalt, ass kein dr ander wurd agriffe und brobiere wurd ihm Gebiet wägznah, dass mä sech wurd understütze im Fall von ere Bedrohig dur en andere König, dass mä enander Hilf wurd ge, wenn s Regime vo innere Find bedroht wurd, dass Gegner vom König im Land vom andere sech dört nit dörfe ufhalte und müesse usgliferet wärde, aber au ass die Usgliiferete und ihri Familie nit dörfe misshandlet wärde. D Götter wärde agrüeft dr Friide z garantiere.[2]
Dr Verdrag erwähnt keini Details. Wo d Gränze zwüsche de Iiflussberiich gsi isch, weiss me us andere Dokumänt. Amurru, wo früehner zum ägyptische Gebiet ghört het, isch jetzt Deil vo dr hethitische Sphäre gsi. Im Anastasy A Papyrus wird vo Sumur, ere Hafestadt nördlig vo Byblos, erwähnt, ass si vo Ägypte kontrolliert wurd.
Folge ändere
Dr Friide isch mit Ehene zwüsche em Pharao und hethitische Prinzässine verdieft worde.[3] D Assyrer hai e weniger agressivi Bolitik de Hethiter gegenüber driibe und wo z Hatti e Hungersnot usbrochen isch, het Ägypte Chorn gschickt. Wo aber d Hethiter agriffe worde si, het dr Pharao Merneptach kei Hilf gschiggt und s Hethitische Riich isch undergange.
Literatur ändere
- J. H. Breasted, Ancient Records of Egypt, Chicago 1906 Part Three, §§370ff.
Fuessnote ändere
- ↑ James Henry Breasted, Ancient Records of Egypt, Chicago 1906, Part Three, §§ 317 ff.
- ↑ Die hethitisch und die ägyptisch Version vom Verdrag (uf Änglisch)
- ↑ Letter from Egyptian King Ramses II to Hittite Queen Puduhepa Archivlink (Memento vom 1. Novämber 2008 im Internet Archive)