Anna Maria Rüttimann-Meyer von Schauensee

D Anna Maria Rüttimann-Meyer von Schauensee (* 6. Oktober 1772 z Lozärn; † 19. August 1856 au dert) stammt us dr glyychnamige Lozärner Patrizierfamilie un isch e ufkleererisch gsinnti Republikaaneri un yyflussryychi Salonnière gsii. Si isch d Frau vum Vinzenz Rüttimann un e Brieffryndin vum Paul Usteri gsii.

d Anna Maria Rüttimann (1772–1856). Porträt vum Josef Reinhard

Lääbe

D Anna Maria Meyer isch e Doochter vum Chlairoot Franz Rudolf Theoderich Meyer von Schauensee un dr Maria Waldburga von Fleckenstein gsii. Ire Brueder Franz Bernhard Meyer von Schauensee isch ain vu dr yyflussryychschte Schwyzer Bolitiker in syre Zyt woore un isch in dr Helvetik Bolizei- un Juschtizminischter gsii. Anne 1794 het si dr Vinzenz Rüttimann ghyroote, mit ihm het si aacht Chinder ghaa. D Familie Rüttimann isch sletscht Gschläächt gsii, w uno vor em Fundamentaalgsetz vu 1773 in Krais vum regierende Patriziaat ufgnuu wooren isch. Derwyylscht ire Mann Bolitkarrieere gmacht het, het d Anna Maria Rüttimann no dr Huuswiirtschaft gluegt un iri Chnder no Erzieigsmaxiime vum beriemte Ufkleerer Jean-Jacques Rousseau ufzooge.

Bolitik

D Anna Maria Rüttimann het reegelmääßig Gäscht zue si haim yyglaade un isch bi literaarische un kulturälle Aaläss usserhalb derbyy gsii, go iber di aktuälle Ufkleeingsschrifte un bolitische Veränderige dischpetiere. Anne 1799 het si dr Publizischt un Verleeger Paul Usteri chännegleert, mit ihm het si derno ne joorelangi Brieffryndschaft verbunde. Dr Paul Usteri het d Anna Maria Rüttimann alliwyl um Root gfroogt in bolitische un moraalische Aagläägehaite. Är het er Informazioone zue dr neischte bolitische Entwicklige in dr Helvetik gschickt un het si fir iri Mainig inträssiert. Aber nit nume bim Paul Usteri, au bi irem Mann Vinzenz Rüttimann, em Frynd Melchior Mohr un bim Brueder Franz Bernhard Meyer von Schauensee isch ire Root un Vermittlig gfroogt gsii. Dr Rüttimann het fir syni glanzvolle Staatsempfäng, wun er beriemtn gsii siuch derfi, nit sy Frai gwehlt, nai, d Gaschtgeeberi isch als d Sophie Schumacher-Dürler gsii, d Mueter vu speetere Generaal Felix von Schumacher.

Di bolitisch Mainig vu dr Anna Maria Rüttimann cha mer us eme Brief an Paul Usteri uuselääse:

„[…] Mais je vous demande qu’est le peuple! Et qu’est sa déclaration! Le peuple par lui même ne peut et ne doit rien vouloir, la nature ne la pas mis en même pour savoir ce qui lui est bon, et sa déclaration n’est jamais autre chose que la voix d’un factieux […]. Ce n’est donc que la voix des hommes les plus impartieaux et des plus éclairés qui doivent former la volonté du peuple! […] Restant donc du principe que le gouvernement est composé des hommes superieurs en expériences et en vertus et il doit veritablement sentir sa superiorité et agir en consequence […].“

„Aber ich froog Eich: Was isch s Volk? Un was isch sy Erkleerig? S Volk sälber cha un daarv nyt welle, d Natuur het s nit in d Laag versetzt, z wisse, was guet fiir s isch, un sy Verchindig isch niemols ebis anders wie d Stimm vun eme Ufrierer [...]. S isch also nume d Stimm vu dr mäßigschte un ufkleerteschte Manne, wu dr Wille vum Volk soll bilde. […].Wel mir also dervu uusgeen, ass Regierig us Mänsche bstoot, wu an Erfahrig un Tuugede iberlääge sin, mueß si iri Iberläägehait wahrhaftig gspiire un derno handle […]..“

In ire Auge sin also nit alli Buurger mindig gnue, zum an bolitische Entschaidigsprozäss dailznee.

Mit ire eliteere Aasiichte isch d Lozärneri bi irem Frynd Paul Usteri in gueter Gsellschaft gsii. Där isch er lyydeschaftlige Verfassigskämpfer gsii. Är het druf drunge, ass s Volk nume s Räächt hätt sotte haa, d Name vu dr wehlbaare Kanidaate z nänne. D Wahle sälber hätte ere qualifizierte Eliite solle voorbhalte syy. Dodermit het si zue me chlaine Krais vu junge aristokraatische Ufkleerer*negheert, wu versuecht hän, in dr Zyt vu dr Helvetik iri Ideaal vun ere represäntatiive Republik umzsetze. Ire Mann, Vinzenz Rüttimann, het anne 1814 dr Butsch duregfiert, wu Lozärn di alt Patriziatsverfassig dermit wider häärgstellt het.

Literatur

• Evelyn Boesch: «Das angenehmste ist, an unsere Republik zu denken». Anna Maria Rüttimann zum Verhältnis von Staat und Geschlecht in der Helvetik. In: Andreas Ernst u. a. (Hrsg.): Revolution und Innovation. Die konfliktreiche Entstehung des schweizerischen Bundesstaates von 1848. Zürich 1998, S. 161–172.
• Evelyn Boesch: «Ich weiss bald nicht mehr, wie ich in meinem Zimmer sitzen will». Was für die Patrizierin Anna Maria Rüttimann die helvetische Politik bedeutete. In: Verein Frauenstadtrundgang (Hrsg.): Mit Pfeffer und Pfiff. Luzern 1998, S. 46–59.
• Evelyn Boesch: Mit Überzeugung und Hingabe. Republikanische Frauen und Männer erleben die Helvetik. In: Brigitte Baur u. a. (Hrsg.): «Welch ein Leben». Quellentexte zum gesellschaftlichen Umbruch in der Innerschweiz nach 1798. Zürich 1998, S. 47–108.
• Esther Nünlist: Helvetische Revolution und «Weiber Instinkt». Der politische Einfluss der Republikanerin Anna Maria Rüttimann. Saarbrücken 2010, ISBN 978-3-639-29596-2.

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Anna_Maria_Rüttimann-Meyer_von_Schauensee“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.