Dialäkt: Aagglobaseldütsch

Dr Arnold zum Luft (* öbbe 1453; † 3. Novämber 1517) isch e Baasler Gäistlige und Räkter und Vizekanzler vo dr Uniwersidäät dört gsi.

Lääbe und Karriere ändere

Dr Arnold isch as Soon vom Baasler Rootsher Ulrich zum Luft und vo dr Anna Magdalena Eberler öbbe 1453 uf d Wält cho. Er isch erst drizääni gsi, won er 1466 an de Uniwersidääte vo Baasel het afo studiere. 1473 isch er Doktor im kanonische Rächt worde [1] und Pfaarer z Muttez. Er het z Siena studiert und 1500 het er im Zivilrächt bromowiert und isch as Doctor legum Brofässer an dr juristische Fakulteet und zum erste Mol Räkter worde. Vo 1506 aa isch er Vizekanzler vo dr Uniwersidäät gsi.[2] Er isch vo 1497 bis 1501 und wider 1508 bis 1511 bischöflige offizial (Hoofrichder). Zwüsche 1501 und 1507 isch er Generalvikar gsi und 1504 Offizial vo dr Diözese vo Konstanz.[1]

D Humaniste Johannes Heynlin und Sebastian Brant häi zu sine Fründ ghöört. Er het e Serii vo Bilder in dr Muttezer Arbogast Chille gstifdet. Er het e bedütendi Bibliodeek mit juristische Büecher gha, won er e Däil von ene vo sim Unggle Peter zum Luft gerbt gha het. Die het er de Franziskaner im Baasler Barfüesserkloster vermacht.[1]

D Usenandersetzig mit em Doomkapitel ändere

Dr Zum Luft het dr Doomhersitz vom Johann vo Rese welle übernää, D Doomhere si aber dr Mäinig gsi, ass noch iire nöije Statute käni Bürger ins Baasler Doomkapitel chönni ufgnoo wärde,[3] was d Baasler Bürger verruggt gmacht het.[4] Es isch zum ene Brozäss choo und dr Zum Luft het Rächt bechoo. Er het s au fertig brocht, meereri Kaplään lo exkommuniziere und s Kapitel lo ufheebe, wil si iin nid häi welle ins Kanonikat ufnee. Noch ere Vermiddlig vom Root isch d Exkommunikazioon ufghoobe worde und drfür häi d Kleriker d Rächt vom Arnold zum Luft müesse anerkenne.[5]

Liddratur ändere

  • Johannes Kebel (Cappellanus in Basilea.): Chronik des Kaplans J. Knebel aus den Zeiten des Burgunderkriegs. Abthl. 1, 2. (1473-1479.), Carl Buxtorf-Falkeisen, 1851.

Fuessnoote ändere

  1. 1,0 1,1 1,2 Dr Ardikel "Arnold zum Luft" im Historische Lexikon vo dr Schwiz
  2. Website vo dr Uni Baasel
  3. Peter Ochs, Geschichte der Stadt und Landschaft Basel, 4. Band, S. 343, Decker, 1819
  4. Knebel 1851, S. 100
  5. Knebel 1851,S. 170