Axel-Heiberg-Insle

D Axel-Heiberg-Insle isch mit ere Flächi vo 43'178 km² di sibtgrööscht Insle vo Kanada und dademit öbbis grösser als d Schwiiz. Si ghöört zu de Königin-Elisabeth-Insle im Norde vom Territorium Nunavut.

Ussicht vom Wolf Mountain oberhalb vo dr McGill-Forschigstation, drunter s Expedition Valley, und im Hintergrund d’Gletschrlandschaft vo dr südliche Axel-Heiberg-Insle. (Uffnahm vom 24. Juni 1975)

Dr White Glacier (ganz links) und dr Thompson-Gletschr (rächts) mit dr Stuuchmoräne (1988)

D Insle liggt zwüsche 78° und 81° nördlichr Breiti. D Insle isch nit bewohnt. Si het grossi Gebirg, wo übr 2000 Meter hoch sind, und öbbe e Drittel vo dr Flächi isch mit Gletscher zuedeggd.

Dr Schwizer Profässer Fritz Müller (1926–1980) het zämme mit Kollegè vo dr McGill University in Montreal d Insle erforscht. E Forschigsstation existièrt syt em Joor 1959. Sy wird jede Summer vo 5 bis 10 Forscher bsuècht und vo dr Mc Gill University betreut. D Forscher sind sit übr 60 Joor bsunders an zwei Sache interessièrt: D Massebilanz vom White Glacier und di großi, activi Stuuchmoräne vom Thompson-Gletschr.

Am White Glacier wird sit em Joor 1959/60 regelmäßig di glaziologischi Massebilanz gmässe. Drzuè misst me im Frièlig an viile Pünggt an dr Gletschroberflächi in Schneegruèbe d Zuènaam im Wintr (dr Schnee wird umgrächnet als Wasserwärt), und im Herbscht an Stange, diè me vorhär ins Yis boort het s Abschmelze im Summr. Wenn d Massebilanz übr mehreri Joor positiv isch, dänn stooßt d Gletschrzunge vor, isch si negativ, so schmilzt si zrugg.

Dr Thompson-Gletscher und dr White Glacier sind typischi kalti Gletschr, das heisst, si sind am Untrgrund aagfroore. S Schmelzwasser flièsst übr d Oberflächi vom Gletschr, nit unterem Gletschr. Drum fäält au e Gletschrtoor. Am White Glacier isch Grundmoräne am Gletscheriis aagfoore und vom vorstooßende Gletschr mitgnoo worde, was me guet an dr Gletscherstirnè gseht.

D Gletschrzunge vom Thompson-Gletschr isch 3 km breit. In dr Mitti liggt 2 km dr Gletschrstirn entlang e gwaltigi Stuuchmoräne wo fascht e Kilometr breit und 100 m hoch isch. Zwüsche de Joor 1960 und 1990 isch d Gletschrzunge um 550 Metr vorgschtooße und het au di ganzi gfrooreni Stuuchmoräne vor sich häregschoobe.

Gallerii

• 
  Afangs Juni isch im Südè vo dr Inslè dr Glacier Fiord no iisbedeggt und di vergletscherti Landschaft verschneit (6. Juni 1975).
• 
  Zum Vergliich en Uffnahm vom Glacier Fiord am 26. Juni 1988. Dr Summer isch warm gsi, d Gletschr sind zrugg gschmolze und s Meeriis isch Ändi Juni scho stark ufftaut.
• 
  Im Vordergrund seht me Steistreife (Frostmusterböde), im Hintergrund d Thompson-Gletscher mit dr Stuuchmoräne (uffgnoo: 25.06.1975)
• 
  Dr Thompson-Gletscher (rächts) schièbt e gfroreni Stuuchmoräne vor sich här. Zmitts drin sind zwei Forscher (uffgnoo im Juli 1988).
• 
  Dr White Glacier stoßt vor. Schmelzwasser flièsst über dr Gletschr und ändet als Wasserfall an dr steile Gletscherstirn mit gfroorene Grundmoräne. Im Vordergrund blièndi Steibräch. Ganz rächts seht me no e Teil vo dr Thompson-Gletscher Stuuchmoräne (uffgnoo 1975).

Weblingg

 Commons: Axel Heiberg Island – Sammlig vo Multimediadateie

• Obituary – Fritz Müller. Mit ere usfyrlige Bibliografi vum Fritz Müller.