Brisacher Dor

Dialäkt: Friburgerisch (eltere Stadtdialekt)

S Brisacher Dor isch e ehmolig Stadtdor vu de Stadt Friburg. S lit am Rand vu de Altstadt am Eck Rempartstroß un Gartestroß. S Gebei isch as Kulturdenkmol mit ere bsundere Bedittig no § 12 Denkmolschutzgsetz im Denkmolbuech iidrait.

Gschicht

S Dor isch s einzig erhalte Gebei vu de barocke Befeschtigung vu Friburg, wo dr Vauban ab 1677 het lo errichte. Wu franzesischi Druppe bi ihrem Abzug d Feschtigsaalag 1745 umgschlaipft hän, isch vu de urspringlig vier Dor nur s Brisacher Dor erhalte bliwe, wu dodmol Porte Saint-Martin gnännt worre isch und as repräsentativi Iifahrt zur Stadt dient het. Speter het s Dor de Namme Brisacher Dor kriegt, wel s zue de sidlige Uusfallstroß in Richtig Brisach un Basel glege isch. D Marie Antoinette, di jingscht Dochter vu de Kaiseri Maria Theresia un em Kaiser Franz I. vu Eschtriich, isch anne 1770 uf ihrem Brutzug zum franzesische Hof dur s Brisacher Dor in d Stadt iizoge.

De urspringlig zwaigschossig Bau isch in de zwote Helfti vum 19. Johrhundert um e dritt Stockwerk ufgstockt wore, de Mittelrisalit het dodebii e Dreiecksgiebel kriegt. S Gebei isch deno as Schuel gnutzt wore. Bi de Neigstaltig vu de Gartestroß anne 1903 isch de Oschtfligel abgrisse wore.

Nutzig

S Brisacher Dor isch im Zweete Weltkrieg stark bschädigt un 1950/51 in de Form vum spote 19. Johrhundert reschtauriert wore. S het zerscht ere Versicherig as Birogebei dient, speter sin dert bis anne 2007 Dienschtstelle vu de Stadt Friburg unterbrocht gsii. Anne 1989 isch de Blatz hinterem Gebei mit Baim un eme Bächli ufgwertet wore. Nodäm s Gebei an Privat verkauft wore isch, isch s saniert wore. Dewiilscht d Universität Friburg d Riim in de obere Stock aagmietet het un dert Seminar un Vorlesige abhaltet, hets im erschte Stock vum Dor-Mittelbau e Gaschtronomibedrib, wu d Flechi hinter em Gebei – di ehmolig Zuefahrt – fir d Ussebewirtig brucht.

Literatur

Peter Kalchthaler, Freiburg und seine Bauten. Ein kunsthistorischer Stadtrundgang. Freiburg 1991. ISBN 3-923288-12-3; Nr. 10: Breisacher Tor

Weblink

Commons: Brisacher Tor – Sammlig vo Multimediadateie

Brisacher Tor uf freiburg.de
Brisacher Tor uf de Alemannische Sitte
Richtfescht bim Brisacher Tor, KIMX, Badische Zeitung, 30. Januar 2009

47.9925077.848058Koordinate: 47° 59′ 33″ N, 7° 50′ 53″ O

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Breisacher_Tor“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.