Dobbelhelix

D Dobbelhelix (griech. hélix: Windig, Spiraale) isch e geometrischs Gebild, wo bin em s Motiiv vo dr Windig dobblet ufdaucht, im Geegesatz zur äifache Helix.

Tüp 1: E Dobbelhelix

Tüp 2: E Dobbelspirale

Mä underschäidet zwäi Forme vo Dobbelhelix:

• Dr Typ 1 bestoot us zwäi äifache Helix, wo umenander umelaufe, mä bezäichnet s au as zwäigängigi Schruube (Abb. 1)
• Dr Typ 2 bestoot im Geegesatz drzue nume us äim Strang. Dä isch zun ere Helix verdräit, und die isch iirersits wider zun ere Helix mit eme grössere Radius verdräit. Däm Tüp säit mä au Dobbelwändel (Abb. 2).

Biochemii

In dr Biochemii wird dr Begriff Dobbelhelix mäistens für e Tüp 1 brucht. Er bezäichnet zwäi paralleeli Sträng vo Makromolekül, wo wie Schruube um enander umelaufe. S bekanntiste Bischbil isch wohrschiinlig d Struktuur vom Desoxyribonukleinsäure-Molekül, wo in fast alle Lääbewääse vorchunnt. D DNA-Sträng verlaufe zuesätzlig no geegelöifig (antiparallel). Die äigentlige Helix (root und blau) wärde vom Ruggegroot vo dr DNA bildet, wo us Fosphaat und Zucker bestoot. Die sogenannte „Sprosse“ (schwarz) si d Baase, wo die bäide Äinzelsträng über Bindige vo Wasserstoffbrugge zämmeheebe.

E spezielli Form vo dr Dobbelhelix git s zum Bischbil in dr Struktuur vo Antifilamänt. S Bsundrige bi däm Struktuurprotein isch, ass d Äinzelsträng bi deere Dobbelhelix vom Tüp 1 sälber zun ere Helix verdräit si, für sich also e Dobbelwigglig vom Tüp 2 si.

In soonige Fäll reedet mä von ere Coiled-Coil-Struktuur, wo bis zu siibe Äinzelsträng chönne drin si.

Technik

Dobbelwigglige (Färn- und Abbländliecht) in ere Bilux-Glüelampe (24 Volt / 70+75 Watt, Hööchi vo de Wigglige öbbe 5 mm)

Bi Glüewigglige in Glüelampe findet mä dr Tüp 2. Die Dobbelwigglige bestöön us eme verdräite Droot, wo siinersits non emol gwigglet isch. Eso isch s mööglig, e lange Droot uf ere churze Strecki z haa, sodass sich die äinzelne Wigglige geegesitig aastraale, was noch em Brinzip vo dr Hoolruumstraalig d Emissividäät vo dr Gsamtstruktuur, und eso d Liechtusbüti und d Lüüchtdichti erhööt.

Astronomii

In dr Nööchi vom Zentrum vo dr Milchstrooss befindet sich e Staubwulke, wo öbbe 80 Liechtjoor lang isch. Si het d Form von ere Dobbelhelix, wo sich zwäi Nääbelsträng umenander wiggle. D Lengsaggse vo dere gigantische Dobbelhelixstruktuur zäigt uf s supermassive Schwarze Loch Sagittarius A* im Zentrum vo dr Milchstrooss, wo 300 Liechtjoor ewäg isch. Sagittarius A* het en extreem starks Magnetfäld, wo mit dr Materie vo dr Staubwulke interagiert.

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Doppelhelix“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.