Brozässer

E Brozässer isch e Maschine oder en elektronischi Schaltig, wo vo andere Maschine oder elektronische Schaltige Befääl überchunnt und noch deene Befääl e Brozäss oder Algorithmus usfüert. Das het mäistens mit dr Verarbäitig vo Daate z due.

Dr „Die“ vom ene Intel 80486DX2

Kompiuter si um Brozässer ume ufbaut, wo die zentrale Rächenäinhäite si, und Befääl wo in dr Software kodiert si, usfüere. Am witiste verbräitet si Brozässer as Mikrocontroller in iibettete Süsteem (Wöschmachine, Ticketautomate, DVD-Spiiler usw.).

Früener isch dr Begriff „Brozässer“ für e Halbläiter-Tschip, e Baudäil im ene Ghüüs us Blastik mit vergoldete Metallbäinli, wo in e Sockel gsteckt wärde, brucht worde und au für e Logik-Äihäit, wo Date verarbeit. Hützudags het s in vile Brozässer-Tschips meereri sogenannti Brozässerkärn, wo jede vo dene Kärn e Logik-Äihäit daarstellt, wo (witgehend) äigeständig isch. Dr Begriff Brozässer wird hüte im Allgemäine für e Baudäil brucht, wemm mä d Logik-Äihäit, wo d Date verarbeitet, mäint, reedet mä mäistens vom ene Brozässerkärn.

D Bestanddäil vom ene Brozässer

D Hauptbestanddäil vom ene Brozässer(kärn) si d Rächenäinhait (bsundrigs die arithmetisch-logischi Äinhäit, ängl. ALU) und s Stüürwärk (inkl. Adresswärk). Es het din mäistens meereri Register und e Spiichermanidscher (ängl. Memory Management Unit, MMU), wo dr Arbetsspiicher verwaltet. Zu de zentrale Ufgoobe vom Brozässer ghööre d Usfüerig vom Maschinebrogramm: arithmetischi und logischi Operazione zur Verarbäitig vo Daate us intärne oder extärne Kwelle, zum Bischbil us em Arbetsspiicher.

Spezialisierti Brozässer

Näbe deene Hauptbestanddäil, wo d Grundfunkzione chönne usfüere, cha s no anderi Rächenäinhäite gee, wo uf gwüssi Funkzione spezialisiert si. Wenn si iigsetzt wärde, zum dr Hauptbrozässer (ängl. CPU, central processing unit) z entlaste säit mä sonige Äinhäite mäistens Kobrozässer. Bischbil für spezialisierti Brozässer sin dr mathematischi Kobrozässer für Gleitkommaoperazione (d Gläitkommaäinhäit), wo bis in d 1990er Joor separat gsi isch, und d Grafik- und Soundbrozässer.

Grafikbrozässer

NV20-GPU von ere Nvidia GeForce 3

Dr Grafikbrozässer (änglisch Graphics Processing Unit – GPU, sältener Visual Processing Unit – VPU) füert d Berächnig vo dr Bildschirmusgoob uf Kompiuter, Spiilkonsole und Smartphones us. Er befindet sich äntwääder im Die vom ene Hauptbrozässer mit integrierter Grafikäinhäit (as sogenannti APU), uf dr Hauptplatine (Onboard, as integrierte Grafikbrozässer) oder uf ere Erwiterigscharte (Steckcharte.)

Netzwärkbrozässer

100-Gbit/s-Netzwärkbrozässer

E Netzwärkbrozässer (änglisch Network Processor, NP, au änglisch Network Processing Unit, NPU) isch e brogrammierbare Mikrobrozässer, wo für d Verarbäitig und Witerläitig vo Daatepaket in Kommunikazionsnetz optimiert isch. Netzwärkbrozässer chönne dank Technike wie massivi Parallelverarbäitig und Pipelining vili Pakeet gliichzitig und unabhängig vonenander bearbäite. D Wirespeed-Datenüberdräägigsroote stönde bi aktuelle Brozässer bi bis zu 200 Gbit/s duplex (Stand 2013).

Litratuur

• Helmut Herold, Bruno Lurz, Jürgen Wohlrab: Grundlagen der Informatik. Pearson Studium, München 2007, ISBN 978-3-8273-7305-2.

Weblingg

• Sammlig vo Brozässer (änglisch)
• FAQ der Usenet-Hierarchie de.comp.hardware.cpu+mainboard.*
• cpu-museum.de CPU-Museum (änglisch)
• CPU-Sammlig/CPU-Museum
• Brojekt zum e CPU us äinzelne TTL-Baustäi sälber z baue
• Intel Engineering Samples verifiziere
• 25 Microchips that shook the world, e Ardikel vom Institute of Electrical and Electronics Engineers, Mai 2009

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Prozessor“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.