Huus zum Kaiserstuel
Koordinate: 47° 33′ 36,4″ N, 7° 35′ 31,9″ O; CH1903: 611559 / 267721
| Dialäkt: Baseldütsch |
S Huus «zum Kaiserstuel» isch e Woonhuus an dr Rhiigass 23 im Chläibaasel.
Gschicht ändere
Im Huus «zum Kaiserstuel» si Bedütig chunnt vor allem drvoo, ass dört emol d Humanistefamilie vo de Amerbachs gwoont het.
1477 isch dr Gründer vo dr Familie, dr Johannes Welker, us Amorbach im Odewald uf Baasel choo und het dr Biinaame Amerbach aagnoo. Er het sich im Chläibaasel an dr Oobere Rhiigass im Huus «zum Kaiserstuel» niidergloo und dört e Druckerei iigrichdet. Au won er spööter im Huus «zum Sässel» im Groosbaasel e nöijs Offizin ufdoo het, het er s alte im «Zum Kaiserstuel» nid ufgää.[1] D Liigeschaft, wo au d Hüüser am Schoofgässli 6 und 8 drzuechoo si, isch e bedütende Geböidkomplex gsi.[2]
S Huus vo de Amerbachs isch, wie d Hüüser vo andere Baasler Druckheere, e Zentrum vom intellektuelle Lääbe vo dr Stadt gsi und Gest si ii und us gange. Äine von ene, dr Jakob Brun vo Herborn, het sich noch eme Bsuech scheniert, wil er e Fääler uf Latiinisch gmacht het, und het sich schriftlig entschuldigt. Wil si e son e schööni Bibliothek gha häi, häi d Amerbachs immer wider emol Büecher verdleent. Dr Brun zum Bischbil het drum bittet e Band mit Schrifte vom Persius, Statius und Propertius uszleene. Mit eme andere Gast, em Celse-Hugues Descousu, si d Erfaarige aber schlächt gsi, dä het sich nämlig mit e baar vom Amerbach sine Büecher us em Staub gmacht.[3]
Dr Hans Holbäi dr Jünger (öbbe 1497-1543) het en Entwurf für d Fassaade vom Huus gmacht,[4] aber dr Klemm in Holbein jenseits der Renaissance, 1972, dänggt, ass dä Entwurf für s Huus am Noodlebärg 18 gsi sig.[5]
D Büecher und Kunstgegeständ, wo sich im Huus «Zum Kaiserstuel» aagsammlet häi, si zämme mit em Noochlass vom Erasmus, wo dr Bonifacius Amerbach as si guete Fründ beerbt het, zum Grundstock vom Amerbachkabinett worde, wo si Soon Basilius Amerbach witergfüert het. Er het au en Inwentar vo dr Sammlig ufgstellt und het vom Daniel Heintz (1559-1596) e bsundrige brivate Sammligsbau im Zum Kaiserstuhl lo baue, e Kunstkammere, wo 1580 fertig worde isch.[6]
Noch em Basilius Amerbach isch däm si Nöwöö, dr Jurist Ludwig Iselin (* 2.7.1559 z Baasel, † 20.12.1612 z Baasel) im Huus iizooge. Dr Basilius het sich noch em Dood vom Ludwig sim Vater um däm si Erziejig kümmeret, und er isch e würdige Noochfolger worde.[7]
1982 isch s Huus in schlächtem Zuestand gsi und isch druf saniert worde.[2]
Urkunde zum Geböid us dr Zit vo 1635 bis 1847 het s im Baasler Staatsarchiv.[8]
Fuessnoote ändere
- ↑ Das Haus „zum Sessel“
- ↑ 2,0 2,1 Eugen A. Meier: Basler Arbeitsrappen, Birkhäuser Basel, 1984, S. 352
- ↑ Barbara Crawford Halporn: The Correspondence of Johann Amerbach: Early Printing in Its Social Context, University of Michigan Press, 2000 S. 95 und 106
- ↑ Georg Dehio: Abbildungen: Die Neuzeit von der Reformation bis zur Auflösung des Alten Reichs. Renaissance und Barock, Walter de Gruyter, 1931, S. 130
- ↑ Oskar Batschmann, Pascal Griener: Hans Holbein, Reaktion Books, 2008, S. 217
- ↑ D Site «Geschichte» (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) uf dr Website vom Historische Museum Basel
- ↑ Iselin, Ludwig uf Deutsche Biografie
- ↑ Hausurkunden 32 Obere Rheingasse 23 (alt 36), zum Kaiserstuhl, 1635-1847 (Dossier) (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)