Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte

D Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte (dt. Heidelberger Akademie der Wissenschaften, churz HAdW) isch d Landesakademy vu dr Wisseschafte vu Bade-Wirttebärg. Si isch e tradizionsrychi Glehrtegsellschaft, wu d Mitglider vun ere – no dr Satzig– dur „hervorragende wissenschaftliche Leistungen“ in irem Fach vor dr Wahl zum Mitglid hän mieße uusgwise haaen. D Akademy macht as usseruniwersiteri Forschigsyyrichtig in Zämenarbet mit dr Uniwersitete vum Land Bade-Wirttebärg un andere wichtige Forschigyyrichtige vor allem Projäkt im Beraich vu dr gaischteswisseschaftlige Grundlageforschig. Dur s 2002 yygrichtet WIN-Kolleg un d Vergab vu verschidene Forschigspryys ferderet d Akademy dr wisseschaftli Noowugs.

Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte
Gründig	1909
Drägerschaft	KdöR
Ort	Haidelberch, Dytschland
Präsident	Bernd Schneidmüller
Website	www.hadw-bw.de

d Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte

Gschicht

D Akademy isch anne 1909 dur e Stiftig vum Induschtriälle Heinrich Lanz as großherzogli-badischi Akademy grindet wore. Die Grindigisch dodmol as Neigrindig vu dr 1763 grindete, aber scho 1803 wider verleschte Kurpfälzische Akademy Mannem verstande wore.

Syter 1920 het d Akademy ire Sitz im eemolige Großherzoglige Palais diräkt unter em Haidelbercher Schloss. Syter 1958 isch si d Landesakademy vu Bade-Wirttebärg un syt 1966 e aigeständigi Kerperschaft vum effetlige Rächt. Iri Sitzigsbericht ghere zue dr wichtigschte Schrifteraie vu dr Gaischteswisseschafte. Vu 2013 bis zum 31. Merz 2015 isch dr Paul Kirchhof Presidänt gsii un vum 1. April 2015 bis zum 30. Septämber 2020 dr Thomas Holstein, no ihm isch zum 1. Oktober 2020 dr Bernd Schneidmüller chuu. D Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte isch Mitglid vu dr Union vu dr dytsche Akademie vu dr Wisseschafte.

Forschig

D Akademy het zurzyt 19 Forschigsvorhaa mit iber 200 Mitarbaiter*ne, in dr Hauptsach us em Beraich vu dr gaischteswisseschaftlige Grundlageforschig. Doderzue zelle verschideni internazional renommierti Werterbeuch-Projäkt wie s Dytsch Rächtswerterbuech (DRW), s Goethe-Werterbuech un dr Dictionnaire étymologique de l’ancien français un e bsundere Schwärpunkt uf Täxteditzone us dr Zyt vum Humanismus un dr Reformazion, dodrunter s Luther-Regischter – wu 2009 erfolgrych abgschlosse woren un dodermit us em Akademieprogramm uusgschiden isch – un d Wärchuusgabe vum Martin Bucer (2016 erfolgrych abgschlosse) un Philipp Melanchthon un au s 2017 derzuegwunne Projäkt „Theologenbriefwechsel im Südwesten des Reichs in der Frühen Neuzeit (1550–1620)“. Derzue cheme kritischi Edizione vu wichtige Philosophe, wie dr Nietzsche-Kommentar un d Karl Jaspers-Gsamtuusgab. D Akademy duet au Forschigsprojäkt zue Theme us dr ganze Wält mache, wie z. B. „The Role of Culture in Early Expansions of Humans“, „Buddhistische Steininschriften in Nord-China“, „Edition literarischer Keilschrifttexte aus Assur“, „Epigraphische Datenbank Heidelberg“, „Der Tempel als Kanon der religiösen Literatur Ägyptens“ oder „Religions- und rechtsgeschichtliche Quellen des vormodernen Nepal“.

Bryys

D Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte vergit die Bryys:

• Akademybryys; Turnus im Wägsel natur- un gaischteswisseschaftli; Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: dytschi Noowugswisseschaftler*ne unter 40
• Ekologybryys vu dr Sigrid-un-Viktor-Dulger-Stiftig (vorhär Sigrid-un-Viktor-Dulger-Bryys); Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: syt 2013 fir wisseschaftligi Arbete us gaischtes-, sozial- , natur- un ingenieurwisseschaftlige Fächer zue Umwältbrobläm un Lesige derfir; gstiftet vu dr Sigrid-un-Viktor-Dulger-Stiftig
• Karl-Freudenberg-Bryys; Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: naturwisseschaftligi Noowugswisseschaftler*ne vu Bade-Wirttebärg, vorzugswys d Fächer Biology un Chemy; Stifteri isch d Unternämesgruppe Freudenberg
• Walter-Witzenmann-Bryys; Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: dytsche Noowugswisseschaftler*ne us em Beraich vu dr Kulturwisseschafte; gnännt noch em Stifter Walter Witzenmann
• Manfred-Fuchs-Bryys; Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: syt 2015 vergee fir qualifizierti Noowugswisseschaftler*ne, wu si im Rame vum WIN-Brogramm vu dr Haidelbercher Akademy in dr Gaischteswisseschafte habilitiere oder in dr Natur- un Ingenieurwisseschafte as Forschigslaiter*ne schaffe un si in dr Regle uf e Brofässur vorberaite; gnännt noch em Stifter Manfred Fuchs.
• Otto-Schmeil-Bryys (wird in dr Regle all zwai Johr vergee); Dotierig 15.000 Euro; Zylgruppe: dytschi Noowugswisseschaftler*ne bis 40 Johr; fir rusragendi Arbeite us em Beraich vu dr Biology oder dr Grundlage vu dr Medizin; gstiftet vu dr Schmeil-Stiftig.
• Manfred Lautenschläger-Bryys; Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: ab 2022 vergee fir rusragendi Laischtige vu jingere Wissenschaftler*ne in Gaischtes- un Kulturwisseschafte mit em Fokus uf Gschicht, Gsellschaft un Kultur; gnännt noch em Unternämer un Stifter Manfred Lautenschläger; gstiftet vum Manfred Lautenschläger un dr no ihm gnännt Manfred Lautenschläger-Stiftig.
• Reuchlin-Bryys (wird in dr Regle all zwai Johr vergee); Dotierig: 10.000 Euro; Zylgruppe: syt 1955 as Ehrig fir rusragendi dytschsprochigi Arbet uf em Biet vu dr Gaischteswisseschaft; gnännt noch em Johannes Reuchlin; gstiftet vu de Stadt Pforze.
• Karl-Jaspers-Bryys (wird in dr Regle all drei Johr vergee); Dotierig: 25.000 Euro; Zylgruppe: syt 1983 fir er wisseschaftli Wärch vu internazionalem Rang vergee, wu vu philosophischem Gaischt drait isch. Di wisseschaftli Bedytig soll iber d Gränze vun ere gaischteswisseschaftlige oder psichiatrische Fachdisziplin zuegunschte vun ere interdisziplinäre Verständigung uusegoo; gnännt noch em Karl Jaspers; gstiftet vu dr Stadt Haidelberch, dr Universitet Haidelberch un dr Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte.

Literatur

• Udo Wennemuth: Wissenschaftsorganisation und Wissenschaftsförderung in Baden. Die Heidelberger Akademie der Wissenschaften 1909–1949 Winter, Heidelberg 1994. (Heidelberger Akademie der Wissenschaften / Philosophisch-Historische Klasse: [Sitzungsberichte der Heidelberger Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse / Supplemente] 8). ISBN 3-8253-0138-9
• Udo Wennemuth: Heidelberger Akademie der Wissenschaften. In: Christoph J. Scriba (Hrsg.), Die Elite der Nation im Dritten Reich. Das Verhältnis von Akademien und ihrem wissenschaftlichen Umfeld zum Nationalsozialismus. (Acta historica Leopoldina 22). Halle/Saale 1995, S. 113–132.
• Volker Sellin, Sebastian Zwies (Hrsg.): 100 Jahre Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Winter, Heidelberg 2009.
  • Band 1: Die Heidelberger Akademie der Wissenschaften im Spiegel ihrer Antrittsreden 1944–2008. Mit einem Verzeichnis ihrer ordentlichen Mitglieder 1909–2008. ISBN 978-3-8253-5568-5
  • Band 2: Die Forschungsvorhaben der Heidelberger Akademie der Wissenschaften 1909–2009. ISBN 978-3-8253-5569-2

Weblinks

 Commons: Heidelberger Akademie der Wissenschaften – Sammlig vo Multimediadateie

 Heidelberger Akademie der Wissenschaften im dütschsprochige Wikisource

• Heidelberger Akademie der Wissenschaften
• Mathematischi Arbete vu dr Haidelbercher Akademy vu dr Wisseschafte in dr Sammlig Heidelberger Texte zur Mathematikgeschichte, bsundersch d Ibersicht Mathematik in der Heidelberger Akademie der Wissenschaften

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Heidelberger_Akademie_der_Wissenschaften“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.