Humanitas

Dr Begriff Humanitas isch zentral für s Verschdändnis vom Humanismus und wird em griechische Begriff Paideia gliichgsetzt. D Humanitas isch s Menschwärde, d Entwicklig vo alle menschlige Tugende. Er goht wiiter as dr modern Begriff Humanität, wo im allgemeine mit Philantropii und Menscheliebi gliichgsetzt wird. D Humanitas het d Humanität iigschlosse zsämme mit Eigeschafte wie Vorsicht, Redsamkeit, Charakterschdärki, Ehrbarkeit usw. Noch em Cicero isch d Humanitas das, wo dr Mensch vom Dier underscheidet, siini Schderke aber au siini Schwechene. Scho bi de Römer isch dr Begriff dr sittlige und geischdige Bildig gliichgschdellt worde. D Renaissance Humanischde hai das au übernoh.

Wie d Humanität, wo sich diräkt im Läbe offebahrt, isch au d Humanitas mit dr aktive Bedeiligung am Läbe erscht verwirkliggt worde. Si het Theorii und Braxis vom Menschsi vereinigt: Dänke und Due si nötig gsi und hai sich ergänzt. D Humanischde si in vile Gebiet vom öffentlige Läbe involviert gsi si, vor allem aber in dr Erziehig, nit nume im ängere Sinn vom unterrichde, sondern au im wiitere und häi eso hai d Humanitas verwirkliggt. Si hai d Bildig groosse Bevölkerigsschicht zuegänglig gmacht dur Übersetzige und dur s Schriibe vo Schrifte, wo zum Ziil gha hai, d Mensche vo hischdorische Vorurdeil z befreie und zum eigeschdändige Dänke azrege.

Für dass dr Mensch si volli Humanitas het chönne erläbe, het män en vo jung uf in de Tugende vo dr Antike erzoge, aber au die Erwachsene hai Belehrig bruucht. So hai d Mensche, under ihne au d Herrscher, vo gsellschaftliger Kritik, von erä realistische Betrachtig vo de soziale Umschdänd aber au vom Usdänke vo Utopie chönne lehre, wie mä chönnt Misschdänd besiitige und ä besseri Wält mache. Dr Humanismus het welle d Humanitas vom Mensch uf die ganzi Gsellschaft überdräge.

D Humanischde hai d Humanitas vo de klassische Autore übernoh, wo, im Gegesätz zum scholastische Dänke vom Middelalter, dr Mensch as zentral betrachdet hai, ohni aber s Religiöse z negiere. So si d Renaissance Humanischde em Chrischdedum dreu bliibe au wenn si s hai welle reformiere.

Quelle

• Dr Ardikel "humanism" in Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008.