Die italiänische Gmäinde

D Gmäinde (italienisch comuni, Sg. comune) bilde z Italie die understi Eebeni vo de Gebietskörperschafte. Am 1. Juli 2020 het s gsamtstaatlige Statistikinstidut ISTAT 7'903 Gmäinde zelt.

D Gliiderig vo Italie in Regioone und Gmäinde

Ufbau

S Roothuus Palazzo Comunale z Triest

Abgsee vom bsundrige Status vo Rom as Hauptstadt vo Italie (italienisch Roma Capitale) bestoot us rächtliger Sicht käi Underschiid zwüsche de Gmäinde.

Für d Gmäindiornig isch in de Regioone mit Normalstatut dr Gsamtstaat zueständig, in de Regioone mit Sonderstatut die jewiiligi Regioon. S Dekreet 267/2000 und die entsprächende Gsetz vo de Regioone Aostadaal, Trentino-Südtirol, Friaul-Julisch Venezie, Sizilie und Sardinie reegle alles was d Gmäinde agoot im groosse Ganze u gliich. Underschidligi Kommunaalverfassige wie z Dütschland oder in dr Schwiz git s doorum nit.

Äänlig wie in de Regioone (und früener au in de Browinze), git s au in de Gmäinde drei Hauptorgaan:

• d Gmäindiroot (italienisch consiglio comunale), wo diräkt gweelt wird und je noch dr Zaal vo de Iiwooner 12 bis 60 Mitgliider het
• d Bürgermäister (italienisch sindaco), wo diräkt gweelt wird
• dr Gmäindiusschuss (italienisch giunta comunale), wo die Biigordnete (italienisch assessori) sitzen, wo vom Bürgermäister ernennt wärde. Jeede Assessor isch verantwortlig für äis oder meereri Sachgebiet (z. B. Sicherhäit, Umwält, Turismus).

D Gmäinde chönne und ab ere bestimmte Iiwoonerzaal müesse s Gebiet vo dr Gmäind in Bezirk iidäile, zum die kommunaale Funkzioone z dezentralisiere (italienisch circoscrizioni di decentramento).

Wiitlöifigi Gmäinde si uf meereri Ortsdäil verströit, sogenannti frazioni (dütsch und in Südtirol „Frakzioone“). So bestoot zum Bispil d Gmäind Brenner us e baar Frakzioone, drunder dr Hauptort Gossesass.

Funkzioone

E Bolizeiauti vo dr Gmäindsbolizei vo Campiglia Marittima, Provinz Livorno

Noch em Grundsatz vo dr Janusköpfigkäit wird zwüsche dr kommunaale Sälbstverwaltig und dr Ufdraagsverwaltig underschiide.

Sämtligi Verwaltigsbefuegniss si lut dr italiänische Verfassig (Art. 118) in de Händ vo de Gmäinde usser wenn si usdrücklig uf anderi Gebietskörperschafte (Browinze, Metropolitanstedt, Regioone, Gsamtstaat) überdräit si. Bsundrigs ghööre d Sozialläistige und d Ruumornig zu de ursprünglige Funkzioone vo de Gmäinde.

Im Ufdraag vom Staat übernämme d Gmäinde d Waalämter d Mäldiämter und d Standesämter und d Ämter für Statistik. Usserdäm si si für d Ersterfassig vo de Persoone, wo für e Milidäärdienst in Froog chöomme zueständig und deren iiri Mäldig ans Milidäär; wil dr Milidäärdienst zur Zit nid Pflicht isch, blibt s bi dr Erfassig und Mäldig.

In de mäiste Gmäinde z Italie het s e zivili Gmäindibolizei (italienisch Polizia Municipale), wo em Bürgermäister oder eme zueständige Stadtroot understoot und under dr Rächtsufsicht vo de italiänische Regioone oder Autonoome Browinze stoot. Mäistens isch d Gmäindibolizei für d Reeglig und Überwachig vom örtlige Stroossevercheer zueständig und übernimmt schutz- und verwaltigspolizeiligi Ufgoobe, wenn die nit vo nazionaale Bolizeibehörde woorgnoo wärde.

Lüag àui

• Lischta vu da Gmainda ìn Itààlia