Johannes Mentelin

Dialäkt: Mìlhüüserisch

Dr Johannes Mentelin, mankmol àui Mentlin gnannt, (* um 1410 z'Schlettstàdt; † 12. Dezamber 1478 z'Stroßburri) ìsch, ìn dr Zitt vu da Ìnkunàwel, a ditscher Büechdrucker un Büechhàndler gsìì. Ànna 1466 hàt'r d erschta druckta Bibel ìn hochditscha Sproch (Mentelin-Bibel) veräffentligt.

Stàtütta vum Johannes Mentelin (z'Stroßburri)

Lawa

Dr Johannes Mentelin ìsch ànna 1440 uf Stroßburri kumma.

Àls Berüef ìsch'r zeerscht „Guldschriiwer“ (Kalligraph un Büechschriiwer) gsìì un hàt noochhar àls bìschäfliger Notàr gschàft.

Dr Mentelin hàt sina Stroßburger Druckarèi àm And vu da 1450 Johra grìnda. Ìm Mìttelàlter hàt ma „Offizin“ gsajt fer a Büechdruckarèi.

Ma weiß nìt gnàui, wo un wenn àss er d Technik vum Büechdrucka glehrt hàt. Sallamols ìsch nur z'Mainz druckt worra. Sina Kenntnissa hàt'r àlso känna lehra, antwader direkt z'Mainz oder dur ebber wo-n-ìhm dàs zeigt hàt, vìllìcht dr Heinrich Eggestein. Denn dr Heinrich Eggestein hàt meegligerwiis z'Mainz vum Johann Gutenberg s Büechdrucka glehrt. Dr Eggestein hàt schiint's sina eigena Offizin erscht ìn dr Mìttla vu da 1460. Johra igrìchta. Wenn dàs stìmmt, war àlso dr Johannes Mentelin, noch vor em Heinrich Eggestein, dr erscht Büechdrucker vu Stroßburri gsìì.

Dr erscht Druck wo ma vum Nàma Mentelin erfàhrt ìsch „Augustinus' Tractatus de arte praedicandi“, ìm Johr 1465. Àwer Johannes Mentelin hàt wohrschins scho zìmlig friajher fànga-n-à drucka, sogàr scho ànna 1458. Si ältschta bekànnta Druckwark ìsch a làtiinischa Bibel ìn 49 Ziila („B49“), dr erscht Bànd ìsch vum Johr 1460.

S Gschaft vum Johannes Mentelin hàt schnall Erfolg bikumma, ar ìsch a riicher Mànn worra. Ànna 1466 hàt'r sìch sogàr a Wàppa loo màcha.

Noh ebbena 20 Johr Büechdruckarèi ìsch Mentelin àm 12. Dezamber 1478 z'Stroßburri gstorwa. Ar ìsch uffem Kirchhof vu dr St.-Michaels-Kapelle (wo's nìmm gìtt) vergràwa. Speeter ìsch sina Laicha ìn dr Stroßburger Mìnschter kumma. Sina zwei Tächter han d Büechdrucker Martin Schott un Adolf Rusch ghirota. Dr Letzterer, àui „Drucker mìt da bizàrra R“ gnannt, hàt d Leitung vu dr Offizin ìwergnumma.

Wark

Ar hàt meischtens Biacher ìwer Theologie un Philosophie uf Làtiinisch druckt; gstudiarta Litt han d Quàlität vu da Text nohglüegt un han sa verbessert, vor em Drucka. Uf Hochditsch hàt'r Literàtur vum Mìttelàlter druckt, wia zum Beispiel „Parzival“ vum Wolfram von Eschenbach un „Titurel“ vum Albrecht von Scharfenberg.

Ìm Gsàmta hàt'r ungfahr 40 Biacher unter Druck gmàcht.

Bsundersch ìntressànt ìsch, ànna 1466, si Druck vu dr „Mentelin-Bibel“, ìn Hochditsch, àlso ìn'ra Volkssproch. Dia Bibel ìsch drittzeh Mol wìdder druckt worra, vu verschìedena Drucker ìm südditscha Sprochrüüm, bis d Veräffentligung vu dr Luther-Bibel.

Literatur

• F. Geldner: Die deutschen Inkunabeldrucker. Ein Handbuch der deutschen Buchdrucker des XV. Jahrhunderts nach Druckorten. Teil 1. Das deutsche Sprachgebiet. Hiersemann, Stuttgart 1968. ISBN 3-7772-6825-9
• H. Harthausen: Johannes Mentelin. In: Lexikon des gesamten Buchwesens (LGB). Hrsg. von Severin Corsten. 2., völlig neu bearbeitete und erweiterte Auflage. Bd. V. Hiersemann, Stuttgart 1989. S. 145. ISBN 3-7772-9904-9
• Karl Schorbach: Der Straßburger Frühdrucker Johann Mentelin (1458–1478): Studien zu seinem Leben und Werke. Mainz, 1932.
• E. Voulliéme: Die deutschen Drucker des fünfzehnten Jahrhunderts. 2. Auflage. Verlag der Reichdruckerei, Berlin 1922.
• Karl Steiff: Mentelin, Johannes. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 21, Duncker & Humblot, Leipzig 1885, S. 370–373.