Johannes Nepomuk

Der Sankt Nepomuk oder Johann Nepomuk (* um 1350 i der Stadt Pomuk in Bööme; † 20. März 1393 z Prag) isch e Prieschter vo der Katholische Chile gsi, wo im 14. Joorhundert gläbt het, und gilt für die sid em 18. Joorhundert als Häilige. Me kennt ne bsunders vo de Figure uf vilne Brugge.

Sant Nepomuk, Statue us em 18. Joorhundert.

Läbe

Der Johann Nepomuk isch mid em Name Jan Welflin uf d Wält cho und vermuetli der Soon von ere dütsch-böömische Familie gsi. Sin Name, won er dermit spööter bekannt worden isch, chunt vo der Stadt Pomuk, wo i der Herrschaft vom Zischterzienserchloschter Pomuk gsi isch. Der Johannes het zu de Dienschtlüt vom Ärzbischof vo Prag ghört und isch ane 1380 zum Prieschter gweit worde. I der Galluschile het er als Pfarrer gwürkt und derzue a der Universität vo Prag studiert, und spöter het er no z Padua s Studium wyter gfüert und dört ane 1387 der Dokter im Chilerächt gmacht. Ane 1389 isch er Generalvikar vom Ärzbischof vo Prag worde, und den het er der Titel vom Ärzdiakon vo Saaz übercho.

Im Striit zwüschem Chünig Wenzel IV. und em Ärzbischof vo Prag isch der Johannes vo Pomuk als eine vo de wichtige Kleriker vom Ärzbischof vo de chünigliche Lüt is Gfängnis gleit und gfolteret worde, und denn hend si ne vo der Karlsbrugg z Prag id Moldau gheit; do derby isch er vertrunke.

I de verschidene Legände vom Nepomuk wärde Gschichte im Zämehang mit sim gwaltsame Tood verzellt, so sell d Moldau wäge dere brutale Taat grad vertröchnet sy. D Liich vom tötete Prieschter het me zerscht i der Häilig-Chrüüz-Chile beärdiget, und ane 1396 het se der nöi Ärzbischof im Veitsdom z Prag fyrlech nöi lo beärdige.

Hochgrab im Veitsdom

Nepomukstatue uf der Karlsbrugg z Prag, 1683

Häiligsprächig und Vereerig

Scho gly het der Ärzbischof sin umproocht Generalvikar als häiligmässigi Person bezeichnet, und z Prag het me immer mee s Gedänke a dä ermordeti Prieschter pflägt. Im 15. Johrhundert sind es baar Häiligevite vom Jan Nepomuk useggä worde, und im 16. Johrhundert het sech syni Vereerig z Bööme schtarch usbreitet.

Der Prager Ärzbischof Ernst Adalbert het der Nepomuk für d Häilischprächig vorgschlage, und nach de nötige kanonische Undersuechige, wo zää Joor lang gange sind, het der Papscht Innozenz XIII. der Johann Nepomuk ane 1721 als seeligi Person erklärt, und der Papscht Benedikt XIII. het en 1729 denn zum Häilige gschproche.

Der Häilig isch z Bööme, i de andere Länder vo de Habsburger und z Italie gly seer populär worde. Er isch als Nothälfer uf Reise und bi Gfoore wägem Wasser gschetzt worde. Und so trifft me Statue mee als me cha zelle vo ihm i vilne Länder und bsunders uf de Brugge; die heisse denn mängmol grad ofiziell Nepomuk-Brugg wie zum Bischpiil bi der alte und der neue Brugg über d Donau z Semmerenga. Ane 1683 isch s berüemtischte vo dene Standbilder uf der Karlsbrugg z Prag ufgstellt worde.

Em Nepomuk sis Grabdänkmol im Veitsdom z Prag het der Künschtler Johann Joseph Wirth ane 1736 neu gstaltet; me het defür mee als anderhalb Donne Silber bruucht.

Feschttag

Em Heilige Johannes Nepomuk syn Feschttag isch der 16. Mai.

Figure vom Nepomuk

• 
  z Heilbronn, 1758
• 
  uf der Rhybrugg vo Chaiserschtuel
• 
  uf der Rhybrugg vo Stei uf Säckinge
• 
  uf der Brugg vo der Tauber bi Tauberbischofsheim, 1777
• 
  z Laufeburg ufem Rhy
• 
  z Bade im Aargau näbe der Limetbrugg
• 
  Nepomukstatue am Rhy bi Bonn
• 
  Brugg übere Doubs bi Saint-Ursanne im Jura
• 
  Figur uf em Nepomukbrunne z Rìxa im Elsass
• 
  am Kahlebärg bi Wien

Literatur

• Adalbert-Stifter-Verein (Hrsg.): Johann von Nepomuk. Variationen über ein Thema. München 1973.
• Johanna von Herzogenberg: Johannes von Nepomuk. in: Lexikon der christlichen Ikonographie Band 7, Freiburg im Breisgau 1968, Sp. 153–157.
• Walpurga Oppeker: Zur Verehrung des heiligen Johannes von Nepomuk. In: Thomas Aigner (Hrsg.): Aspekte der Religiosität in der frühen Neuzeit, Beiträge zur Kirchengeschichte Niederösterreichs 10. St. Pölten 2003, S. 170–214.

Weblink

 Commons: Johannes Nepomuk – Album mit Multimediadateie