Chönigriich Ungarn

S Chönigriich Ungarn (ùf Ungarisch: Magyar Királyság odder A Magyar Szent Korona Országai = d'Länder vù de heilige ungarische Chrone) häts vù 1000 bis 1918 ùn vùm August 1919 bis zum Feebruaar 1946 ggää. S isch de Voorgänger vùm hüttige ungarische Staat gsìì, hät allerdings zmaischt e gröössers Gèbiet weder dää ùmfasst.

Ìn de Zitt vù Ööstriich-Ungarn, also zwüschem Ööstriichisch-Ungarische Ussgliich (1867) ùn em Johr 1918 hät's ìm Chönigriich drèi Amtssprooche gee: ìn sälle 63 (hìsdorische) Komitat, wùù diräkt de ungarische Regierig ùnderstellt gsìì sìn, isch's s Ungarisch gsìì, z Fiume (hǜt ìm Nordweste vù Kroatie) s Idaliänisch ùn ìn de Komitat, wùù zu Kroatie-Slawonie ghöört hän, s Kroatisch.

S Chönigriich ìn sinne Gränze vù voor 1918 wìrd au als hìsdorischs Ungarn (Ung. Történelmi Magyarország) odder Grooßungarn (Ung. Nagy-Magyarország) bezeichnet.

Geografi ùn Underdeilige

S Chönigriich Ungarn cha nìt als zendralisierti Monarchi nooch de moderne Voorstellige bezeichnet werre, wiil einzelni Deil e gwǜssi ùn au nìt allzüe bedüttigsloosi Selbständigkeit ghaa hän. Esoo hät de Adel vù mänke Regione au e eige Militär ghaa, e baar Städt sìn unabhängig gsìì.

Gèbiet, wùù deilwiss selbständig gsìì sìn

Gèbiet, wùù nùme formal odder fǜr chùrzi Zitt regiert worre sìn

Ab 1867 sìn d'Wappe vù denne Gebiet au ìm ungarische Wappe ìntegriert gsìì. Während s Magyar nagycímer („Großes ungarischs Wappe“) sälli vù allne enthalte hät, sìn ìm Magyar Középcímer („Mìttlers ungarischs Wappe“) nùme di obere fǜmf dìnne gsìì.

Gschicht

S Chönigriich Ungarn 1942

1920–44

Nooch em Erschte Wältchrieg hät Ungarn sinni Unabhängigkeit zrùckgriegt, de Verdraag vù Trianon hät abber s friehner Chönigriich zerstǜckelt. Zwaar isch de amtlig Name witterhìì Chönigriich Ungarn gsìì, es hät abber keini monarchische Iirichtige gee. Di versüechti Rùckkehr vùm Chönig Károly IV. hät de Miklós Horthy chönne verhìndere; èr hät aber dise als Riichsverweser verträte. S Ziil vù de Ùssebolitik isch d'Rùckgwìnnig vùm verlorene Gèbiet gsìì. Deswäge hät sich s Land a s faschistische Italie und Nazi-Dütschland aglähnt und zämme mit dise 1941 Jugoslawie zerschlage.

Nooch em Zweite Wältchrieg isch d'Monarchi 1946 zämmegfalle ùn di zweiti ungarischi Rèpublik isch entstande.

Blään zwüsche 1989 ùn 1992

Änd 80er- ùn Aafang 90er-Johr hät's Beweegige gee mìt em Ziil, e ungarischi Monarchi mìt-e-re Verfassig z schaffe. Dää Voorschlaag isch abber nie verwìrkligt worre, wiil's kei Partèi gee hät, wùù-n-en verdrätte hätt ùn au de Throonfolger Otto von Habsburg en nìt drage hät.

Zittstrahl

Charte

S Chönigriich ìm 11. Johrhùndert
Nooch em Dood vùm Mátyás Hunyádi ùm 1490
Ööstriich-Ungarn ìm Johr 1914 (rosaroot: s Chönigriich Ungarn)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Magyar_Királyság“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.