Lemnischi Sprooch
Lemnisch isch e Sproch wo i de Antiki uf de ägäische Insle Lemnos gredt woren isch. Si isch verwandt mit em Etruskische und ghört zäme mit dem und em Rätische zu de Tyrsenische Sproochfamili.
Öberliferig
ändereS Lemnische isch vo Inschrifte us em 6.Jh.v. Chr. bikannt, wo ali uf de Insle Lemnos gfunde wore sind. Em bikanntiste isch d Grabstele vo Lemons, wo drai längeri Inschrifte trait. Dezue chömet no nüü chlinneri Inschrifte uf Gfääss[1]. D Schrift isch äänli wie s älteri Etruskische Alphebet. D Inschrifte chönet zwoor glese were, aber en aidüttigi Öbersetztig isch bis hüt no nöd glunge.
d Stele vo Lemnos
ändereD Stele isch ane 1885 im Dorf Kaminia gfunde wore. Debi handlets sich um e Grabstai. Uf de Vordersiite isch d Büste vomene Chrieger mitere Lanze abbildet und zwoo Inschrifte (A+B), wo au as ai anzigi Inschrift agluegt wered. Uf de rechte Siite isch e dritti Inschrift (C) miteme andere Duktus vo de Schrift, wa bsunder bi de eggige o und φ düttlich usechunnt. De Text isch tailwiis bustrophedon gschribe und bruucht Worttrenner.
d Inschrift
ändereDi drai Inschrifte luutet transkribiert:
- A1 ← holaies:naφoθ siasi
- A2 ← maras:mav
- A3 → śialχveis:avis
- A4 ← eviśθo:seronaiθ
- A5 → sivai
- B1 ← aker:tavarsio
- B2 ← vanalaśial:seronai:morinail
- C1 ← holaiesi:φokiaśiale:seronaiθ:evisθo:toverona
- C2 ← rom:haralio:sivai:eptesio:arai:tis:φoke
- C3 → sivai:avis:śialχvis:marasm:avis:aomai
De Pfiil git a, i welere Richtig d Ziile glese were mue.
Parellele zum Etruskische
ändereS lemnische Luutsystem isch äänli wie s etruskische: d Medie b, d, g feeled und s git zwee Sibillante (s und ś) und nu vier Vokäl (lemn. a, e, i, o; etr. a, e, i, u). Au i de Morphologii stimmt s mit em Etruskische öberii. Baid Sprooche hend en Genitiv uf -s, en Lokativ uf -i, wo d Postposition -θ (etr. -θi) "im" aghenkt were cha (lemn. serona-i-θ »im S.-Amt«) und bsunders de Pertinentiv uf -si und -ale. Im Wortschatz stimmed düttli öberii lemn. avis śialχvis zu etr. avils śealχls »vierzg bzw. sechzg Joor«, lemn. mav, etr. maχ »fööf« und i baidne Sprooche -m »aber«.
Ainzelnoowiis
ändere- ↑ Der Neue Pauly, Bd. 7: »Lemnisch«
Literatur
ändere- Helmut Rix: Rätisch und Etruskisch; Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft, Bd. 68: Vorträge und kleinere Schriften; Innsbruck 1998. ISBN 3-85124-670-5
- Dieter H. Steinbauer: Neues Handbuch des Etruskischen. Scripta Mercaturae, St. Katharinen 1999. ISBN 3-89590-080-X.
- Carlo di Simone: I tireni di Lemnos; i: Mario Torelli: gli Etruschi (2000). ISBN 88-452-4739-2.