Alemannische Wikipedia

Holländisch

Holländisch
Verbreitig: Niderlande, Belgie (Flandern), Suriname, Niderländischi Antille, Aruba, Frônkrich (Nord-Pas-de-Calais)
Sprecher: 23 Millione
Linguistischi
Klassifikation:
Offizieller Status
Amtssprooch vo: Niderlande, Belgie, Suriname, Niderländischi Antille, Aruba
Sproochchürzel
ISO 639-1

nl

ISO 639-2 (B) dut (T) nld
ISO 639-3

nld

SIL

nld

Holländisch oder Niderländisch isch a germanischi Sproch, wo va öbbe 22 Millione Lütt gredt wird. Si isch nooch verwandt mitm Dütsche und dött vor allem mit dem Niiderfränkische.

Was es isch

ändere

S Holländische het sich us em niderfränkische Dialekt vu dr niderdytsche Sprooch sit dr Reformation zu ere eigeständige Hochsproch entwicklet, im glyche Zug wie d Niderlande zwische 1520 un 1648 ussem Dytsche Rych usgschiide sin. S englisch Adjektiv Dutch fer Holländisch stammt us dr Zit, wo Holländisch no als Teil vom Dütsche aagluegt worde isch.

S Holländisch het sich als erster vu dr dytsche Dialekte zu ere verschriftete Hochsproch entwicklet, noch vor em Nöihochdytsch. Holländisch isch vilycht eener e verschriftete Dialekt, wil es im e verhältnismässig chleirümige Gebit entstande isch, wo d Lüt alli äänlig gschwätzt häi, degege isch Nöihochdytsch e Mischsproch mit Elemente vu vile dytsche Dialekte. Es git kai Region z Dytschland, wo d Schriftsproch dr ursprünglich lokal Dialekt isch.

S Niderfränkisch am Rhy nördlich vu Duisburg in Dytschland cha mer als holländische Dialekt mit dytscher Hochsproch uffasse, degege isch s Plattdytsch im nordöstliche Holland e plattdütsche Dialekt mit holländischer Hochsproch, säll z Nidersachse degege eins mit hochdytscher Hochsproch.

Sit 1980 gits a Abkomme zwüsche de Niderlande und Belgie wäge der Rächtschreibung und wäge dem Spracherhalt.

Ussem Holländische het sich mit Afrikaans als Sproch vu dr Bure in Südafrika e witteri Dochtersproch entwicklet, wo früener au numme e holländische Dialekt gsi isch.

Phonologi

ändere

Gschicht

ändere

S Holländischi het di zweiti hochditschi Lütverschiebung nit mitgmacht:

Holländisch Alemannisch
zwak schwach
paal Pfohl
uit üs

Üsserdäm het s Holländischi de alte germanische Frikativ /ɣ/ nit zuemene /g/ umgwandlet. In de moderne Sprechwiis wirrd s aber oft als /χ/ üsgsproche.

Bischpiil: Alemannisch gläbt /g̥læb̥t/ un Holländisch geleeft /ɣəleːft/. Hit däd mer aber wahrschiins, vor allem im Norde, eher /χəleɪ̯ft/ sage.

Ibersicht iber d Konsonante

ändere
Nasal m n ŋ
Plosiv p b t d k
Frikativ f v* s z* x ɣ* h
Aproximante ʋ
lat.Aproximante l
Trills r
  • D Phonem /v/, /z/ un /ɣ/ werre vu viilene Sprecher stimmlos gsproche un falle so mit /f/, /s/ un /x/ zämme.
  • D Lüt /ʃ/ un /ʒ/ kumme in manche Lehnwerter vor.
  • P, t un k sin immer unbehaucht, des heisst si klinge eigetlich wie im Alemannische.

Grammatik

ändere

Subschtantiv

ändere

S Holländisch het gar keini grammatische Fäll meh, abgsee vu Räschte vum Genitiv. Des isch wiider was, wu andersch als im Ditsche un Alemannische isch. D Personalpronome hen manchmol noch e Objektform ähnlich wie in de englische Sprooch. Alli Werter hen eis vu drei Gschlächter. S männlichi un wiiblichi Gschlächt siiht aber fascht immer glich üs.

Neutrum Plural Mask./Fem. Plural
het paard

(s Pferd)

de paarden

(d Pferd)

de broeder

(de Brueder)

de broeders

(d Brieder)

het bed

(s Bett)

de bedden

(d Better)

de noot

(d Nuss)

de noten

(d Nuss (pl.))

het kind

(s Kind)

de kinderen

(d Kinder)

de vrouw

(d Froi)

de vrouwen

(d Froie)

Als indefinite Artikel gildet een, un des fir alli Subschtantiv. Im Plural nimmt mer in däm Fall kei Artikel.

Ekschterni Syte

ändere

  D Wikipedia uff Holländisch
  S Wiktionary uff Holländisch — e freis Wörterbüech
  Wikiquote uff Holländisch — Zitate

  Wikisource uff Holländisch — Quälletekscht
  Wikibooks uff Holländisch — Lern- und Lehrmaterialie

  Commons: Holländischi Sproch – Sammlig vo Multimediadateie
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Niederländische_Sprache&oldid=993759"