Nikolaus I. (Papst)

Dr Nikolaus I., mänkmol au Nikolaus dr Groß gnännt (* 820 z Rom; † 13. Novämber 867 ebe dert), isch vum 24. April 858 bis zue sym Dod anne 867 Papscht gsii. Dr Dag vu syre Wahl, wu au dr Chaiser Ludwig II. derby gsii isch, isch nit sicher, aber är isch am 24. April indronisiert wore. Dr Nikolaus I. giltet as ain vu dr wichtigschte Päpscht vum Friemittelalter un het di päpschtlig Autoritet wider nei gmacht.

Läbe

Dr Nikolaus isch vum Papscht Sergius II. zum Subdiakon gweit wore un isch 847 Diakon wore. Är wird in dr Quälle as intelligänte un fähiger Mann bschribe. Är isch ain vu dr ängschte Beroter vum Papscht Benedikt III. gsii. Wu sälle gstorben isch, isch er zue sällem sym Noofolger gwehlt wore.

Us dr erschte baide Johr vu sym Pontifikat waißt mer faktisch nyt, dr Nikolaus het aber schyns e rächt stark uusbregt Sälbschtverständnis vu sym Amt entwicklet un het Wärt glait uf di päpschtlig Autoritet. Syt dr Mitti vum 8. Johrhundert hän d Frankechenig vu dr Karolinger as päpschtligi Schutzmacht fungiert, was bolitisch faktisch zue re Abhängigkait vum Papschtdum gfiert ghaa het. Unter em Nikolaus het si d Papschtdum efange us däre Abhängigkait frei z mache. Doderzue het er dr Widerstand vu vyl Bischef gege ihri Metropolite brucht, wu sterker uf d Autoritet vum Papscht gsetzt hän go di zwischeglageret Ebeni vu dr Chilchehierarchi schweche. Anne 861 het er dr chaiserfryndlig Erzbischof Johannes VII. vu Ravenna abgsetzt, wu si där in remischi Aaglägehaite yygmischt ghaa het. Dr Nikolaus het au gegeniber em Hinkmar, em Erzbischof vu Reims, dr päpschtli Vorrangaaspruch duregsetzt.

Dr Nikolaus het e Schaidig vum fränkische Chenig Lothar II. vu dr Theutberga abglähnt, wu sy Mätresse Waldrada het welle hyrote. Wu s Konzil vu Metz si fir d Schaidig uusgsproche het, het dr Nikolaus d Bschliss vum Konzil annulliert un 863 drei Erzbischef exkommuniziert (dodrunter dr Gunthar vu Köln). Au sy Noofolger Hadrian II. het där Entschaid ufrächt ghalte, het dr Lothar aber wider in d Gmainschaft vu dr Chilche ufgnuu.

Mer chännt dr Nikolaus I. fir sy Vorschlag vun ere verchirzte Daifformle „Im Name vum Chrischtus“ statt dr trinitarische Daifformle. Sy Vorschlag isch verworfe wore un giltet as Irrlehr.

Responsa Nicolai ad consulta Bulgarorum, abdruckt in Patrologia Latina, Band 119, S. 978–1016.

Zur Zyt vum Pontifikat vum Nikolaus het d Slawemission aagfange, wu dr Kyrill un dr Methodius dr Ufdrag derfir kriegt hän. Des Engaschmänt z Sidoschteuropa het zue Spannige zwische dr Wescht- un dr Oschtchilche z Konstantinopel gfiert, wu si allmee zuegspitzt hän. Si sin uffig uusbroche, wu dr dodmolig Patriarch vu Konstantinopel Ignatios abgsetzt un dr Laietheolog Photios zum Patriarch ernännt woren isch. Dr Nikolaus het si bim byzantinischen Chaiser Michael III. beschwärt un het e Untersuechigskummission uf Konstantinopel gschickt. In ere Synod im Lateran (Augschte 863) het er dr Photios fir abgsetzt erklert un het en exkommuniziert. Anderi Händel het sbgee, wu si 866 d erscht chrischtli Herrscher vu dr Bulgare, dr Boris I., am Rom aaglähnt het. Dr Photios het dr Papscht Nikolaus in ere Synod z Konstantinopel im Septämber 867 fir abgsetzt erklert, wel dr Nikolaus aber no im nämlige Johr gstorben isch, isch där Stryt dodermit z Änd gsii. Dr Konflikt zwische Rom un Konstantinopel, wu dr Nikolaus uusglest het, het 1054 schließli zur Lesig vu dr remische Chilkche vu dr ibrige Gmainschaft vu dr Chrischthait gfiert, d. h. dr „aine, hailige, kadolische un aposchtolische Chilche“ (im griechische Orginal: „… μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν“). Dergege het Rom die baide gschichtlige Eraignis speter „Photianisch Schisma“ un Morgeländisch Schisma gnännt. Derzue het dr remisch Bischof ab do uusschließli s aige Patriarchat „katholisch“ gnännt.

Dr Nikolaus I. giltet in dr neiere Forschig as e machtbewusste un chraftvolle Papscht, wu dr päpschtli Vorrangaaspruch bewusst artikuliert het. Är isch dodermit e Vorberaiter vum päpschtlige Universalaaspruch, wu no im Hochmittelalter bsundersch stark gulte het. Nume dr Gregor dr Groß wird vu dr Päpscht im Decretum Gratiani mee gnännt.

Literatur

• Johannes Fried: Nikolaus I. In: Theologische Realenzyklopädie. Band 24. Berlin/New York 1994, S. 535–540.
• Ferdinand Gregorovius: Geschichte der Stadt Rom im Mittelalter. im Projekt Gutenberg-DE, 1859–1872. Neuausgabe, 2. Auflage. 4 Bände. Beck, München 1988, ISBN 3-406-07107-4
• Klaus Herbers: Geschichte des Papsttums im Mittelalter. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2012, S. 83ff.
• Klaus Herbers: Nikolaus I., Papst (858–867). In: Lexikon des Mittelalters (LexMA). Band 6, Artemis & Winkler, Münche/Züri 1993, ISBN 3-7608-8906-9, Sp. 1168–1170.
• Klaus Herbers: Nikolaus I., Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 6, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-044-1, Sp. 860–863.
• Franz Xaver Seppelt: Geschichte der Päpste. Bd. 2. 2. Aufl., Kösel, München 1955, S. 241ff.
• Johann Peter Kirsch: Pope St. Nicholas I. In: Catholic Encyclopedia, Band 11, Robert Appleton Company, New York 1911 (änglisch)
• Francois Bougard: NICCOLÒ I, papa, santo. In: Raffaele Romanelli (Hrsg.): Dizionario Biografico degli Italiani (DBI). Band 78 (Natta-Nurra), Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 2013 (italienisch).

Weblink

 Commons: Nikolaus I. – Sammlig vo Multimediadateie

• Nicolaus I papa im Repertorium „Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters“

Vorgänger	Amt	Nachfolger
Benedikt III.	Papst 858–867	Hadrian II.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Nikolaus_I._(Papst)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.