Nikolaus vo Kues
Dr Nikolaus Kardinal vo Kues, latinisiert Nicolaus Cusanus oder Nicolaus de Cusa (* 1401 z Kues an dr Mosel, hüte Bernkastel-Kues; † 11. August 1464 z Todi, Umbrie), e universal gebildete dütsche Filosoof, Theoloog und Mathematiker gsi, wo scho zu Läbzite berüemt gsi isch. Er het zu de erste dütsche Humaniste ghüürt wo s Spootmiddelalter in die Früeji Nöizit übergange isch. Er wird vilmol as „Müstiker“ bezäichnet, öb das sinnvoll isch, hängt vo dr Definizioon vom Begriff Müstik ab und wird in dr Forschig underschiidlig beurdäilt.
In dr Chillepolitik het dr Nikolaus e bedütendi Rolle gspiilt, bsundrigs in de Usenandersetzige um d Chillereform. Uf em Konzil vo Baasel het er zerst d Meerhäit vo de Konzilsdäilnäämer understützt, d Macht vom Babst häi welle beschrängge. Spööter isch er aber ins bäbstlige Laager üübere, wo schliesslig gwunne het. Er het sich für die bäbstlige Inträsse iigsetzt, het diplomatischs Gschick bewiise und het e glanzvolli Karriere as Kardinal (ab 1448) gmacht, isch bäbstlige Legat, Fürstbischof vo Brixe und Generalvikar im Chillestaat worde. Z Brixe het sich aber dr Aadel und dr Landesfürst gegen in gstellt, und er het sich nit chönne duuresetze.
As Filosoof isch dr Nikolaus in dr Dradizioon vom Nöiplatonismus gstande, und het däm sini Ideä us antike und au us middelalterlife Schrifte ufgnoo. Zentral für en isch gsi, ass Geegesätz zun er Äihäit füere, wo sich d Widersprüch uflööse zwüsche sonigem wo usgseet, wie wemm mä nid chönnt veriibare. Metafüsisch und theologisch het er Gott as die Äihäit aagluegt. Au in dr Staatstheorii und in dr Politik het er es Äihäitsideal vor Auge ghaa. Sachligi Mäinigsverschiidehäite het er für zwäitrangig ghalte. Er isch wäge däm au religiös tolerant gsi. Er het sich intensiv mit em Islam usenandergsetzt und het dänggt, ass wenigstens e Däil von em woor sig und er s Rächt het z existiere.
Teggstusgoobe und Übersetzige
ändere- Opera (Digitali Vollteggstversion vo dr kritische Edizion vo de Opera Omnia , wo d Häidelbärger Akademii vo de Wüsseschafte uusegee het mit ere dütsche und änglische Übersetzig [DFG-Projekt])
- Mehreri Wärk (Bibliotheca Augustana) (laiinisch)
- De visione dei (latiinisch)
- De docta ignorantia (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) (latiinisch, Usgoob vo Hoffmann und Klibansky, 1932)
- Usgoob Baasel 1565
- Digitalisat (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Universidad de Granada
- Digitalisat, Herzog August Bibliothek
- De concordantia catholica, Paris 1514 (Faksimile)
- Dütschi Läsiübersetzig vom Franz Anton vo Scharpff vo 1862
- Digitalisierte Volltext vo Von dr Wissenschaft des Nichtwissens bi Zeno.org
- Faksimile bi Google Books
Litratuur
ändere- Karl Bormann: [entry=35&tx_gbwbphilosophie_main[action]=show&tx_gbwbphilosophie_main[controller]=Lexicon&no_cache=1 Nikolaus von Kues] im UTB-Online-Wörterbuch Philosophie
- Walter Andreas Euler: Nikolaus von Kues: Leben, Persönlichkeit und Werk
- David J. De Leonardis: Ethical Implications of Unity and the Divine in Nicholas of Cusa (1998)
- Clyde Lee Miller: „Cusanus, Nicolaus“ in dr Stanford Encyclopedia of Philosophy (änglisch, mit Literaturaagabe)
- Arne Moritz: Nikolaus von Kues (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) . In: Gudrun Gersmann, Katrin Moeller und Jürgen-Michael Schmidt (Hrsg.): Lexikon zur Geschichte der Hexenverfolgung, historicum.net (Artikel 2009 veröffentlicht)
- Martin Thurner: „Unendliche Annäherung“. Die Gestalt des Cusanus
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Nikolaus_von_Kues“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |