Rotschlammkatastroph z Ungarn
Koordinate: 47° 5′ 9,6″ N, 17° 29′ 49,2″ O
Am Mentig, 4. Oktober 2010, isch am 12.10 zwüsche Ajka un Devecser im ungarische Komitat Veszprém de Damm vu'me-ne Rotschlammlager vu de Magyar Alumínium Termelő és Kereskedelmi Zrt. (MAL) broche. Dodruffhii sin zwüsche 600.000 un 700.000 Kubiikmeter Rotschlamm usgloffe un hänn mittlerwiili e Flächi vu 40 Quadratkilometer übberschwämmt. Nüün Persone sin ums Läbe chuu.[1]
Rotschlamm
ändereDe Rotschlamm isch e alkalischs Material (pH 13), wu bi de Produktion vu Tonerde entstoht. Sini roti Farb hät er vum Iiseoxiid, em Material, wu allgemein als Rost bekannt isch. Er isch zwar radioaktiiv, d'Strahlig isch abber so gring, dass e duurhafti radioaktiivi Belastig usgschlosse wird. S Produkt, wu usgloffe isch, isch allerdings kei reine Rotschlamm gsi, sundern alkalischs Wasser mit Rotschlamm. Es wird vermüetet, dass 96-98 Prozänt vum Rotschlamm im Lager blibe isch.[2]
D'Flüssigkeit an sich isch allerdings nit giftig, Schäde entstönn numme, we'mer en nit glii abwäscht un er usdruchnet. Deno verursacht er wäge sinem hoche pH-Wärt Verbrännige un Verätzige uff de Hut. Bsunders d'Auge sin gfährdet un we'mer Rotschlamm abeschluckt, no cha-n-er au di innere Organ bschädige. Au d'Natuur drait Schäde devuu. In de Bäch vu de Umgäbig isch e Fischsterbe beobachtet wore, d'Pflanze were innerhalb vu wenige Dag uff em ganze bedroffene Gebiet absterbe, Bäum innerhalb vu ei bis zwei Wuche.[3] Schlimmer wie de alkalisch Rotschlamm, wu d'Pflanze zerstört, sin allerdings d'Schwärmetall, wu in d'Luft abgee were un au in de Bode chömme. Es isch verbotte wore, Produkt vu Pflanze us em bedroffene Gebiet z konsumiere.[2]
Ursache
ändereE detaillierti Ermittlig vu de Ursache hät aagfange; lut em István Csepregi vum Ungarische Uffsichtsamt für Umwält-, Natuur- un Gwässerschutz (Országos Környezetvédelmi, Természetvédelmi és Vízügyi Főfelügyelőség) chönnt's sowohl betriebligi wie au natürligi Gründ für d'Katastroph gee. Bis d'Ermittlige abgschlosse säie, chönnt mer abber nò nütt genauers übber d'Ursache sage.[4]
D'MAL sälber hät als vermüeteti Ursach de Räge gseh, wu bewircht hätt, dass d'Muure am bedroffene Eck usenandgrutscht säie.[2] Datsächlig hänn no am 23. Septämber, also keini zwei Wuche vor de Katastroph, d'Behörde s Rotschlammlager übberprieft un keini Fehler gfunde wore. D'MAL hät bekanntgee, si hätte de Damm am Dag vum Unfall am Ölfi zum letschte Mol übberprieft un au dört säi no alles in Ordnig gsi.[4] De Staatssekretär für Umwältschutz, de Illés Zoltán, hät degege d'Vermüetig güßert, dass s Lager dütlig meh Rotschlamm enthalte hätt, wie erlaubt gsi wär.[2] Säll hät de Zoltán Bakonyi abber abgstritte.[5] Au de Ministerpresidänt Viktor Orbán schließt e natürligi Ursach us:[6]
„A helyzet úgy áll, hogy nincs olyan információnk (...), amely szerint természeti okai lennének ennek a katasztrófának. (...) Ha egy katasztrófának nincs természeti oka, akkor az emberek által okozottnak tartható.“
„Im Momänt hä'mr keini Informatione drübber (...), dass d'Katastrophe natürligi Ursache gha hät. (...) Wenn e Katastrophe kei natürlige Grund hät, no müeß si durch mänschligs Versage verursacht wore sii.“
Am 15. Oktober hät de Bakonyi bekanntgee, d'MAL Zrt. hätt ihri eigeni Theorii übber d'Ursache vum Dammbruch, det sälli abber im Momänt nit publiik mache.[7]
Maßnahme
ändereAm 6. Oktober hät d'Reparatuur vu de bschädigte Wand aagfange un innerhalb vu einem Dag sin 90 Prozänt vu de plante dräi Ring fertig gsi.[8]
D'Produktion in de Fabrik isch am Dag vum Unfall iisgstellt wore. Erst am 15. Oktober hänn d'Maschine widder dürfe aagstellt were.[5]
In de bedroffene Gmeinde sin de Katastropheschutz un di Ungarische Stritchräft debii, de Rotschlamm mithilf vu Hochdruckreiniger vu de Stroße z spiele. Näbe Wasser wird au Salzsüüri verwändet; so hät d'BorsodChem 150.000 Liter Salzsüüri zur Verfiegig gstellt.[9] E Deil vu de Bewohner hät scho in d'Hüüser chönne zruckgoh. Durch d'Reparatuur vu-n-ere Bruck, wu e Deil vu Kolontár vum Räst vum Dorf abgschnitte hät, chönne au dört d'Reinigunge aafange. Zudemm hät d'Verdeilig vu Läbensmittel un Chleider unter sälle Iiwohner aagfange, wu no kei Unterchumft hänn. D'MAL hät sich bereit erchlärt, de Betroffene 100.000 Forint (ca. 400 Euro) z zahle.[10] De Ministerpresidänt Viktor Orbán hät am 7. Oktober Kolontár bsüecht un gsait, wohrschints mießt mer s ganz Dorf umsidle, e Widderuffbau wär nit sinnvoll, do chönnt niemer meh läbe.[11]
Zur Neutralisierig vum Rotschlamm, wu in d'Bäch gflosse isch, were großi Mänge vu Gipspulver iinegschüttet, e Fischsterbe wird's allerdings einewäg gee.[12] Au Süüre were verwändet für de pH-Wärt widder uszgliiche, es isch abber möglig, dass langfristig s ganze Flussbett wird mieße usbaggert were.[2]
Obwohl bi de letschte behördlige Priefig alli Lager für sicher befunde wore sin, isch am Mittwuchvormittag bekanntgee wore, dass i'me-ne zweite Lager us Sicherheitsgründ s alkalisch Wasser mit Süüri soll neutralisiert un abgsugt were.[10]
D'Universitet Szeged hät am 7. Oktober bekanntgee, si dete scho länger mit Pflanze experimentiere, wu di giftige Schwärmetall nit numme übberläbe, sundern au us em Bode uusesuuge. Säll Verfahre säi scho friehjer glunge.[13]
Am 9. Oktober sin neui Schäde an de Dämm festgstellt wore un rund d'Hälfti vu Kolontár (ca. 800 Persone) isch widder evakuiert wore. Innerhalb vu zwei Dag soll no moll e Verstärchig für d'Dämm baut were, erst dänn chönne di Bedroffene widder in ihri Hüüser zruck.[14] Au für Devecser isch e Evakuation zur Diskussion gstande, vorerst isch es abber nit in Gfohr.[15] Nochdem d'Dämm befestigt wore sin, isch Kolontár sit em 15. Oktober widder für sini Bewohner züegänglig.[16]
Schäde un Opfer
ändereAm Dag vu de Katastroph sin vier Doti gfunde wore, dräi elteri Persone sin no gsüecht wore. Alli vier sin abber nit infolg vu Verbrännige odder Vergiftige gstorbe, sundern verstickt, zum Bispil isch e 35-jöhrige Maa in sinem Auto verstickt, nochdemm en di meterhochi Wälle mitgrisse hät. Zwei elteri Männer sin spöter im Chrankehuus an ihre Verletzige gstorbe.[17][18] Di dräi gsüechte sin mehreri Dag spöter dot uffgfunde wore. D'Chrankehüüser hänn bishär übber 150 Verletzti behandelt. Rund 60 Persone sin all no im Chrankehuus, di meiste devuu mit chemische Verbrännige, zeh vu ihne hänn schwäri bis läbensgfährligi Verletzige.[19]
Bedroffe sin d'Gmeinde Devecser, Somlóvásárhely, Tüskevár, Apácatorna un Kisberzseny. An mänke Stelle stoht de Rotschlamm bis zu zwei Meter hoch.[20]
Fümf Hüüser sin bishär zämmegstürzt, übber hundert witeri hänn wäge'me Rohrbruch kei Gas un kei Strom meh un zwei Stroße hänn kei Trinkwasseraaschluss meh. Genaui Untersüechige, wie hoch di materiälle Schäde sin, solle am 7. Oktober aafange.[21]
Rotschlamm isch au in de Fluss Marcal gflosse un bedrifft mittlerwiili au s Komitat Győr-Moson-Sopron. Am Morge vum 7. Oktober hät d'Versüüchig d'Raab erreicht, am Vormittag d'Mosondonau; de gmässene pH-Wärt isch mit 10 all no läbensgfährlig für d'Natuur. E Gfohr für d'Bewohner soll abber nit bstoh.[11] Mittlerwiili isch au d'Donau bis in d'Region vu Komárom-Esztergom bedroffe, ihr pH-Wärt isch allerdings nit so hoch, dass er e Gfohr für d'Fauna darstellt.[22] In de Marcal un de Raab hät de Rotschlamm e Fischsterbe usglösd, de Fischbstand wird wohrschints noo witer zruckgoh.[23]
Sit em Mentig sin au Dierschützer debii, Dier us de bedroffene Gebiet z verarzte. Mehreri Hundert Huusdier sin gstorbe odder hänn mieße iigschlöfert were, viili witeri hänn schwäri Verbrännige un Vergiftige erlitte.[11]
Verantwortig
ändereE Strofverfahre gege e uubekannte Täter isch iigleitet wore für uusezfinde, wär für d'Schäde verandwortlig isch. D'Unternämmensleitig un einzelni Mitarbeiter vu de MAL sin scho vu de Bolizäi befroggt wore.[24] Am 11. Oktober isch de Unternämmensfiehrer Zoltán Bakonyi festgnuu wore,[25] zwei Dag spöter hät mer en abber widder entloo mit de Begründig, dass er nit chönnt zur Verantwortig zoge were.[26]
S Unternämme hät am 5. Oktober no alli Schuld vu sich gwise. In ere Prässkumferänz hät d'Verwaltig vu de MAL bedont, sì hätte alli Vorschrifte iighalte un ihri Dämm regelmäßig kontrolliere loo. Es hätt zudemm nò nie eso-n-e Unfall gee, sällewäg hätt mer nit chönne wüsse, wie mer sich druff vorbereite sott.[27] Zudemm säi de Rotschlamm nit emoll gfährlig, mer mießt en numme sofort mit Wasser abspiele.[28] De Ajkaer Bürgermeister hät allerdings am 6. Oktober bekannt gee, dass di letschti Behauptig vum Zoltán Bakonyi sälber als „unglückligi Formulierig“ zruckgnuu wore säi; d'Haltig vu de MAL hätt sich au sust bessert. Au dete si de Bedroffene ihr Mitgfiehl usdrucke un säie zur Mithilf bereit.[29]
Am 14. Oktober hät de Bakonyi im US-amerikanische CNN e Interview gee. Är hät widder bedont, dass sii Unternämme alli Regle iighalte hätt un mer de Dammbruch nit hät chönne vorussage. Uff de andere Site hät er alle Bedroffene sii Biileid usdruckt un versproche, dass d'MAL ihne finanziälli Unterstützig det leiste, wiil er sich moralisch dezüe verpflichtet siht.[30]
Quälle
ändere- ↑ origo.hu: Vörösiszap: Kilencre nőtt az iszapömlés áldozatainak száma
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Index.hu: A vörösiszap nem hömpölyög
- ↑ Híradó.hu: Napokon belül kipusztul minden növény az érintett területen Archivlink (Memento vom 7. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ 4,0 4,1 Origo.hu: Az ajkai gátszakadás lehetséges okai
- ↑ 5,0 5,1 Híradó vum 15. Oktober, 19.30. Archiviert vom Original am 17. Oktober 2010; abgruefen am 15. Oktober 2010.
- ↑ Origo.hu: Pintérre bízta az iszapömlés kivizsgálást Orbán
- ↑ origo.hu: Morális kötelezettségről beszélt a CNN-nek Bakonyi Zoltán, a MAL Zrt. vezérigazgatója
- ↑ MAL: egy napon belül elkészült a védőgát 90 százaléka Archivlink (Memento vom 18. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ Híradó.hu: Sósavval a vörösiszap ellen Archivlink (Memento vom 18. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ 10,0 10,1 Index.hu: Nincs ok panikra, mégis leszívnak egy másik tározót is
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Híradó vum 7. Oktober, 12.00. Archiviert vom Original am 10. Oktober 2010; abgruefen am 7. Oktober 2010.
- ↑ Origo.hu: A halak is nagyon fognak ritkulni
- ↑ Egy csodanövény segíthet a vörösiszappal borított terület megtisztításában Archivlink (Memento vom 10. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ Híradó vum 9. Oktober, 8.00. Archiviert vom Original am 10. Oktober 2010; abgruefen am 9. Oktober 2010.
- ↑ Szellemfalu lett Kolontár Archivlink (Memento vom 11. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ Híradó.hu: Elindultak a kolontáriakat hazaszállító buszok Archivlink (Memento vom 24. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ Híradó.hu: Ötre emelkedett az iszapömlés halálos áldozatok a száma Archivlink (Memento vom 9. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ origo.hu: Vörösiszap: Kilencre nőtt az iszapömlés áldozatainak száma
- ↑ Videótár: Ötre emelkedett az iszapömlés halálos áldozatainak a száma. Archiviert vom Original am 10. Oktober 2010; abgruefen am 8. Oktober 2010.
- ↑ Iszapömlég Veszprém megyében – Percről percre
- ↑ Híradó.hu: Öt ház dőlt össze Devecseren, száztíz otthonban nincs áram Archivlink (Memento vom 24. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ Híradó vum 8. Oktober, 7.00 (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ "A halak is nagyon meg fognak ritkulni" - védekezés a Marcalon az iszap ellen
- ↑ Híradó.hu: Rémület az ajkai térségben Archivlink (Memento vom 9. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ kelethír: A MAL vezér előzetes letartóztatását kezdeményezik (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ Híradó.hu: Szabadlábra helyezték a MAL Zrt. vezérigazgatóját Archivlink (Memento vom 17. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ Nem érzik felelősnek magukat a vörösiszapkatasztrófáért a MAL Zrt. vezetői
- ↑ Galamus.hu: Iszapömlés – MAL Zrt.: Nem vagyunk hibásak (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ Híradó.hu: Ma már sajnálkozását fejezte ki a timföldgyár vezetője Archivlink (Memento vom 9. Oktober 2010 im Internet Archive)
- ↑ CNN-Interview